AIVD bezorgd over China, complotdenkers en antisemitisme

“Er is sprake van twee grote conflicten, er zijn tal van terroristische aanslagplots in Nederland en in het buitenland verijdeld, en Nederland is dagelijks doelwit van cyberaanvallen om te spioneren en economische voordelen uit te buiten.” De AIVD is in zijn jaarverslag allesbehalve optimistisch. De veiligheidsdienst spreekt van een al bestaand “grimmig beeld” dat “in veel opzichten slechter geworden”.

De AIVD waarschuwt onder meer voor China. “Door zijn omvang en economische macht is het land daadwerkelijk in staat de verhoudingen in de wereld te veranderen”, schrijft de dienst. De AIVD wijst onder meer op Chinese spionageactiviteiten en pogingen om het Nederlandse bedrijfsleven te ondermijnen.

De veiligheidsdienst wijst ook weer op het gevaar van jihadisme. De kans op een aanslag uit die hoek is afgelopen jaar toegenomen als gevolg van de Gaza-oorlog. Daar komt bij dat terroristische organisaties Nederland als legitiem doelwit beschouwen na koranvernielingen.

Complotdenkers blijven een aanhoudende bron van zorg. Met name de zogeheten soevereinen, die ten onrechte denken dat de wetten en regels niet voor hen gelden, zorgen voor gevaar. “Gemeenten, de Belastingdienst, de politie en de rechtspraak worstelden soms hoe ze met hen moesten omgaan. Mede omdat betrokken ambtenaren in hun contacten te maken kunnen krijgen met intimidatie, doxing (het online publiceren van hun privé-gegevens) en bedreiging.”

Ook bij extreemrechts blijft het geloof in samenzweringstheorieën sterk aanwezig, constateert de AIVD. “Centraal in hun denken staat nog altijd de antisemitische omvolkingscomplottheorie: het idee dat een Joodse elite massamigratie aanwakkert om in westerse landen de witte bevolking te vervangen of verzwakken.”

De veiligheidsdienst constateert dat rechtsextremisten met grote regelmaat een antisemitische boodschap verspreiden. Ook dragen ze hun haat vaker openlijk uit. “De bekendste gevallen daarvan zijn de projecties op de Erasmusbrug tijdens de jaarwisseling van 2022-2023, de projectie op het Anne Frankhuis, en de laseractie na de excuses van de koning voor het Nederlandse slavernijverleden.”