ABP, zet je in voor de toekomst

Waar denkt u aan bij een goede toekomst? Net al René Froger denkt u misschien aan een eigen huis als plekje onder de zon of misschien toch een leuke baan of een goede relatie. En op de langere termijn? Vast een goed pensioen. Een goed werkend pensioenfonds is dus essentieel in het mogelijk maken van een goede toekomst. Als docent, ben ik net als vele andere ambtenaren, verbonden aan het grootste Nederlandse pensioenfonds: het ABP. Ik maak mij zorgen over de koers van het ABP. Want, in tegenstelling tot wat de bedoeling is werkt het ABP een goede toekomst actief tegen. Dat moet veranderen.

Het probleem… Het zit als volgt. Het ABP investeert nog altijd 16 à 17 miljard euro per jaar in fossiele industrie. Die fossiele industrie draagt met haar uitstoot bij aan de opwarming van de aarde. Met alle gevolgen van dien. Eerder schreef ik al voor het heftige lot dat ons landje te wachten staat: een oorlog aan zee , een strijd die we gaan verliezen, en honderden miljoenen klimaatvluchtelingen. Is dit de toekomst zoals het ABP die graag ziet? Het erge is niet alleen dat het ABP hiermee de hardwerkende docenten zoals ik in de steek laat, ze gooit vooral de toekomst weg van de jongeren waaraan wij ambtenaren lesgeven of beleid voor maken. Wil het ABP iets betekenen voor de toekomst dan is een radicale koerswijziging nodig. Investeren in de fossiele industrie kan echt niet meer.

Het ABP lijkt zich dit langzaam aan ook te realiseren. In 2019 presenteerde het nog het verslag ‘ Duurzaam en verantwoord beleggen ’. Een plan wat op veel kritiek kon rekenen vanuit milieuorganisaties en docenten. De voorgestelde veranderde koers van het ABP gaat nog niet snel genoeg. Daarom zetten Fossielvrij NL en docenten zich nu in voor ander beleid. Het ABP stribbelt nog teken met bekende argumenten: ten eerste zeggen ze de koers van fossiele bedrijven te willen veranderen en ten tweede vinden ze de voorgestelde veranderingen van kritikasters te snel gaan.

… en het alternatief Beide argumenten zijn kul. Om met het eerste argument te beginnen. Kan het ABP de fossiele industrie niet een andere kant opsturen? Dit is zeer onwaarschijnlijk. De fossiele industrie heeft flink geïnvesteerd in het behalen van winst uit fossiele brandstoffen. Hierdoor is deze industrie vastberaden zo lang mogelijk het meeste te maken van dit verdienmodel. In de economie noemen ze deze valkuil de sunk costs fallacy ; kosten die in het verleden zijn gemaakt om techniek mogelijk te maken, kosten die men niet meer terug kan draaien, wegen mee in beslissingen over nieuwe uitgaven. Bij de fossiele industrie zijn dit investeringen in fabrieken, boortorens en dergelijke. Door de torenhoge bedragen die daaraan zijn uitgegeven zijn de industrieën eerder geneigd door te zetten in deze onrendabele technieken, dan opnieuw dure ontwikkelingskosten te maken voor de broodnodige verandering naar rendabele technieken. De fossiele industrie zal duurzame verandering juist tegenwerken en het ABP is zo naïef dit te steunen. Vanwege dit soort sunk costs dienen er juist zo snel mogelijk grootschalige investeringen te komen in duurzame energie, volgens topeconome Mariana Mazzucato in haar boek De Ondernemende Staat.

Ook het argument dat de veranderingen te snel gaan houdt geen stand wanneer het nader wordt onderzocht. Wanneer men dit argument voor het eerst hoort, kan het overtuigend klinken. Om het gehele investeringsbeleid van het ene moment op het andere om te gooien klinkt radicaal. Wie bekend is met het werk van Mazzucato ziet dat het tegenovergestelde waar is: wie niet voor grote verandering is radicaal, koppig en dom. Bovendien volgt uit onderzoek van Fossielvrij NL dat ‘ pensioenfondsen afscheid kunnen nemen van beleggingen in de fossiele industrie zonder dat rendementen in gevaar komen.’ Dit toont aan dat een goede toekomst voor het pensioenfonds en een goed pensioen prima behaald kunnen worden terwijl er rekening wordt gehouden met de toekomst van onze planeet en kinderen. De door criticasters voorgestelde veranderingen gaan dus niet te snel, het ABP gaat te langzaam.

Met een koerswijziging is een toekomst mogelijk waarin onze kinderen ook een plekje onder een nog niet al te warme zon hebben. ABP, verander dus snel van koers. Op het moment varen jullie samen met de fossiele industrie tegen de stroom in. Iedere schipper kan u zeggen dat dat een domme koers is. Wanneer onze toekomst op het spel staat, is er geen tijd te verliezen.