Aantal Leefbaar-stemmers meer dan gehalveerd, hoezo grote winnaar?

Ook het nieuws over de Rotterdamse verkiezingen is een keuze.

Geert Wilders heeft tien keer achter elkaar de verkiezingen verloren, betoogt Francisco van Jole elders op dit opinieplatform. Toch heeft niemand het er over, vervolgt hij, want “nieuws is een keuze.”

In Rusland is er van persvrijheid momenteel geen sprake, in Nederland wel. Maar dat betekent niet dat we via de Nederlandse media complete verhalen over soms ingewikkelde kwesties krijgen te horen. De perspectieven van waaruit nieuws wordt gebracht, zijn te vaak selectief. Dat beïnvloedt niet alleen de publieke opinie, het beïnvloedt ook beleidsmakers. 

Dat nieuws inderdaad een keuze is, zal ik met één voorbeeld illustreren, een voorbeeld dat dichtbij dat van Francisco van Jole staat. 

Leefbaar Rotterdam verliest opnieuw
In Rotterdam werd Leefbaar Rotterdam door de media opnieuw tot de grote winnaar van de gemeenteraadsverkiezingen uitgeroepen. Waarom? Omdat Leefbaar Rotterdam ruimschoots de grootste partij is in Rotterdam.

En toch heeft Leefbaar Rotterdam voor de vijfde achtereenvolgende keer de verkiezingen óók verloren. Om dat te illustreren, staan hieronder de Leefbaar Rotterdam stemmers sinds 2002, met daarnaast het aantal kiesgerechtigden in dat jaar:

Jaar - LR-stemmers - kiesgerechtigden
2002: 93.852 - 453.140 
2006: 77.284 - 450.812
2010: 63.647 - 472.070
2014: 59.505 - 485.449
2018: 47.312 - 501.234
2022: 39.972 - 516.986

Ondanks het stijgende aantal kiesgerechtigden, weet Leefbaar Rotterdam steeds minder kiezers aan zich te binden. Het dalende vertrouwen in Leefbaar Rotterdam is relatief groter dan bij veel andere politieke partijen in de havenstad. Zo is de VVD redelijk stabiel: sinds het jaar van Fortuyn ging de partij op en neer tussen dik 16.000 en ruim 24.000 stemmen. Andere partijen zijn nieuw, werden groter of zijn aan hevige fluctuaties onderhevig. De rollen van de SP en het CDA lijken daarentegen vrijwel uitgespeeld. 

Dat de PvdA zich als voormalig grootste partij nóg slechter ontwikkelt dan Leefbaar Rotterdam, zal overigens niet verbazen. In 2006 wist de PvdA nog met 97.468 stemmen van Leefbaar Rotterdam te winnen, in 2022 zijn er daar nog maar 17.113 van over. 

Politieke versnippering
Het echte verhaal in Rotterdam is uiteraard de politieke versnippering. In 2002 zaten er acht partijen in de Rotterdamse gemeenteraad, de komende vier jaar zijn dat er veertien. 

Zoomen we verder in op de Rotterdamse resultaten van 2022, dan zien we dat de partijen die in cultureel opzicht links van het midden staan in de meerderheid zijn. In een gedeeltelijk andere politieke samenstelling zijn ook de partijen die sociaal links van het midden staan in de meerderheid. Tot slot zijn de partijen die de strijd tegen klimaatverandering als belangrijk punt in hun verkiezingsprogramma hebben opgenomen, eveneens in de meerderheid.

Dat laatste is relevant, omdat Leefbaar Rotterdam lijsttrekker Robert Simons daags na de verkiezingsuitslag zei: “Rotterdammers maken zich niet druk om het klimaat”. Hij kreeg daarop in onze media geen weerwoord, terwijl zijn uitspraak niet wordt bevestigd door de verkiezingsuitslag.

Leefbaar Rotterdam wist dit jaar 7,73% van het aantal Rotterdamse kiesgerechtigden aan zich te binden. Ruim 92% van de Rotterdamse kiesgerechtigden stemde dus niet op deze lokale partij. 

Desondanks heeft Leefbaar Rotterdam als grootste partij vanzelfsprekend het eerste recht om toe te treden tot het komende stadsbestuur. Maar daarbij heeft de partij wel de plicht om vanuit dat stadsbestuur op te komen voor de belangen van alle Rotterdammers - waaronder de meerderheid van biculturele Maasstedelingen plus de meerderheid van niet-stemmers, inclusief de Rotterdamse kiesgerechtigden zonder Nederlandse nationaliteit.

Nieuws is een keuze. En die keuze heeft invloed. De perspectieven van waaruit nieuws wordt gebracht, zijn te vaak selectief. Dat beïnvloedt ook de wijze waarop onderhandelaars na verkiezingen coalitiebesprekingen ingaan.