‘99% kans dat De Telegraaf moslims aan terreur koppelt’

Vorige maand schreef ik naar aanleiding van een maand lang onderzoek naar berichten over moslima’s in de Volkskrant het volgende: ‘Van de 55 berichten, waar vrouwen met een (mogelijke) moslimachtergrond direct of indirect in voorkomen, blijft 28 maal het beeld van de onderdrukte moslima hangen. Alleen de moslim als ‘terrorist’ scoort meer hits op de turflijst, maar daarover meer in een andere publicatie.’ Het zal niet iedereen verrassen, maar mijn conclusie in de laatste zin uit het citaat hierboven is ongewijzigd gebleven.

De moslim als ‘terrorist’ is nog steeds het favoriete onderwerp als het gaat om berichtgeving over moslims in de Volkskrant. En dat geldt niet alleen voor deze krant. Wat betreft ‘terreur’ maakt het niet uit of je het AD, de NRC of De Telegraaf leest. Bij de vier onderzochte mainstreamkranten zijn ‘terroristische moslims’ het meest voorkomende onderwerp als je specifiek focust op moslimberichtgeving.

Terreurberichtgeving In dit artikel zal ik daarom dieper ingaan op het gebruik van het woord ‘terrorisme’. Van alle ‘terreurberichtgeving’ in de vier onderzochte kranten (periode 1-11-2018 t/m 7-1-2019) komen de volgende algemene cijfers uit de bus:

 

 

 

 

 

Nu zijn er veel mensen die na het zien van deze cijfers kunnen/zullen zeggen: ‘Het klopt dus gewoon, moslims plegen vaker aanslagen’. Dat sommige moslims aanslagen plegen, en naar aanleiding van deze cijfers, disproportioneel vaker aanslagen plegen, lijkt inderdaad te kloppen.

Toch zou ik een slag om de arm houden en dat heeft alles te maken met het feit dat sommige vormen van geweld, zoals staatsgeweld, niet wordt gezien als ‘terrorisme’ in het gangbare discours. Er is wat dat betreft één uitzondering in de onderzochte Nederlandse kranten, en dat zijn de activiteiten van de Iraanse staat in Europa en het Midden-Oosten. In totaal negen berichten van de Telegraaf, de Volkskrant en de NRC werd het Iraanse regime in verband gebracht met ‘terrorisme’. Daar kan je vraagtekens bij plaatsen. Waarom Iran wel, en de rest niet? Zijn de activiteiten van landen zoals Israël, Turkije, Syrië, Rusland en de Verenigde Staten werkelijk anders dan wat Iran doet?

99% kans op moslimterreur Ik parkeer deze politieke vraag nog even en richt mij op het beeld dat deze cijfers hoofdzakelijk lijken af te geven: ‘terreur en moslims, die twee woorden horen bij elkaar’. Dat lijkt mij een zeer zorgwekkende constatering voor een mediaplatform. De Telegraafgaat daar het meest ver in. Van de 102 berichten over terreur die in de afgelopen periode in deze krant zijn verschenen, wordt maar liefst 101 keer de associatie ‘terreur’ met ‘moslims’ gemaakt. Met andere woorden: wanneer het over terreur gaat in De Telegraaf, dan is er een kans van 99% dat het gaat om moslimterreur. Deze ogenschijnlijke gelijkstelling van ‘(het) terrorisme’ aan ‘(de) moslims’ of ‘het islamitisch geloof’ illustreer ik met een aantal voorbeelden.

In een ingezonden brief, waar de schrijver reageert op op de aanslag in Straatsburg (15-12-2018, p.22), staat het volgende:

“Terreurdreiging zal nooit overgaan zolang de daders nog vereerd worden als helden en er een beloning is van het paradijs met 72 maagden. Het bestrijden van terreur moet komen van de moslims zelf.”

Dit is exact het beeld van wat eenzijdige berichtgeving, of een nauwe definitie van wat terreur is, bij lezers teweeg kan brengen. De schoen wringt dus vooral bij wat voor nieuws de lezers voorgeschoteld krijgen. In de spread ‘Terrorist vaak een Europeaan’ (zie foto) (13-12-2018, p.2,3) ligt de focus helemaal op terreuraanslagen gepleegd door moslims. De vraagstelling aan het begin van het artikel luidt:

Hoe ziet dé aanslagpleger eruit? Moet je hem zoeken tussen asielzoekers of is de Jan Modaal van de jihad juist hier geboren? Is hij Marokkaan, Turk of een Nederlandse bekeerling, geradicaliseerd in de familie of juist eenzaam op een zoldertje? Een van de geformuleerde antwoorden op die vraag is in het artikel te vinden: aanslagplegers zijn heel vaak van Marokkaanse komaf. Turkse moslims komen nauwelijks voor in de lijstjes. Dat laatste kan te maken hebben met de nationale trots en zelfvertrouwen. Marokkanen neigen meer naar integratie, maar juist daardoor zijn de banden onderling minder sterk.

Wat gebeurt hier? 1. De journalist stelt zeer beperkte vragen over ‘terrorisme’. Hij wil weten hoe ‘de aanslagpleger’ er uitziet. En hij focust daarbij op vooral ‘jihad’, ‘asielzoekers’, ‘Marokkanen’, ‘Turken’, en ‘bekeerlingen’. Alleen moslims dus met ogenschijnlijk een bijbehorend moslimuiterlijk. 2. De antwoorden op die beperkte visie op terrorisme kan dus ook alleen maar over moslims gaan. 3. De brievenschrijver maakt het rekensommetje af en zegt: terrorisme is iets van moslims.

NRC en De Volkskrant zorgvuldiger Het Algemeen Dagblad, met 92% de nummer twee wat betreft associatie van terrorisme met moslims, publiceerde naar aanleiding van een interview met Aboutaleb (’10 jaar Aboutaleb’) een ingezonden brief met de veelzeggende kop: ‘Als alle moslims waren zoals hij, was alles beter’ (7-1-2019). ‘Geweldig interview! Terreur en mocromaffia hebben veel kapot gemaakt in het vertrouwen tussen moslims en de rest van de samenleving. Maar als alle moslims de mentaliteit van Aboutaleb hadden, dan was er geen enkel probleem! Hij is het ultieme voorbeeld van een geslaagde integratie.’

Het is volgens mij geen toeval dat in de afgelopen maanden zulke stukken niet zijn verschenen in de NRC of de Volkskrant. In deze kranten is de berichtgeving over ‘terrorisme’ relatief gezien zorgvuldiger. Die term wordt meer bediscussieerd en ook in verband gebracht met extreemrechtse groepen. Wat mij betreft nog te weinig, maar daarover meer in mijn volgende artikel over berichtgeving over moslimterreur.

Dit artikel vormt een onderdeel van artikelen die op Republiek Allochtonië en Nieuwwij zullen verschijnen in het kader van de verkenning Hoe worden moslims in de vier grootste Nederlandse kranten geportretteerd? Dit is een initiatief van The Hague Peace Projects. Meer hier.