2024, u bevindt zich hier

De zanger Spinvis (Erik de Jong) is een woordkunstenaar die op zichzelf staande woorden en zinnen verwerkt tot prachtige, melodieuze liedjes. Zo ook bijvoorbeeld in het lied Herfst en Nieuwegein, dat dateert uit 2002: de wind verzamelt stemmen en papier / herfst en Nieuwegein / een auto en een man en een rivier / vanaf hier is alles wat het lijkt / de kaart waarop hij kijkt / de sneltram en het kruispunt / en het zwembad / u bevindt zich hier. De tekst van dit nummer werd onlangs door de zanger geanalyseerd in het muziekprogramma Top 2000: The Untold Stories.

Jarenlang leidde De Jong een dubbelleven. ’s Nachts werkte hij bij een postsorteercentrum, overdag schreef hij liedjes. Het idee voor de tekst van bovenstaand liedje ontstond toen hij op een nacht na het werk langs een industrieterrein naar huis fietste. Daar zag hij een man enigszins verdwaasd naar een bord kijken met daarop een plattegrond van de stad en een pijl met daarbij de tekst ‘u bevindt zich hier’. De man werd gevangen door de tijd, op dat verstilde moment bij het bord. Hij bevond zich immers op dát moment in zijn leven op déze plek. Maar niet alleen op deze plek, ook in dit jaar, in dat lichaam, in deze herfst, in Nieuwegein.

Het beschreven beeld uit het desbetreffende liedje deed mij vervolgens denken aan een filmstill; een foto die tijdens het opnemen van een film wordt gemaakt, meestal voor promotiedoeleinden. Het is een momentopname van iets dat zich op dat ene moment, tijdens die minieme fractie van een seconde, afspeelt in een film. Bijna net zo fascinerend en on(be)grijpbaar als het besef dat het heelal als oneindig te boek staat, is het fenomeen van leven in het hier en nu. De vluchtigheid ervan maakt duidelijk dat er altijd, op elk moment, een ‘nu’ is en dat er altijd een herleidbare tijd aan dat nu-moment voorafging in de vorm van jaren, dagen, uren, minuten en seconden. Daarentegen blijft voor iedereen in het ongewisse welke tijd er nog na zal gaan komen.

We bevinden ons momenteel met z’n allen hier, aan het begin van een kansrijk en nieuw jaar. Dat idee maakt mensen optimistisch en daadkrachtig. Er lijkt dan nog voldoende energie te zijn voor het stellen van doelen en het aangaan van nieuwe uitdagingen. Het is uiteraard een nobel streven. Echter, vooruitblikken in het nu en het kunnen afvinken van bepaalde to do’s en to dont's in de toekomst, kan niet plaatsvinden zonder de ervaringen en verhalen uit ons verleden te overzien. Kortom: om progressie te boeken en later bepaalde successen te kunnen vieren moet je juist durven terugkijken. Wat heeft het verleden je gebracht en geleerd? En wat kun je hiervan inzetten om aan het einde van het jaar tevreden te zijn met waar je je dan bevindt?

Tijdens de laatste week voor de kerstvakantie trof ik Lucas op school: “Ha meneer Cuijpers, kent u me nog?”, zei hij, terwijl hij naar me toe kwam gelopen in de docentenkamer. Lucas zat twaalf jaar geleden in mijn mentorklas. En ja, ik herkende hem inderdaad nog. Hij was nu zelf leerkracht op een basisschool in de buurt. Met zijn klas volgde hij kennismakingslessen op onze school. “Ik herinner me nog goed dat we een keer tijdens de mentorles een blad kregen en hier een prop van moesten maken die we vervolgens weer moesten gladstrijken. De geribbelde lijnen bleef je zien. Deze oefening doe ik nu ook elk jaar met mijn leerlingen!” Uit deze herenigde kennismaking sprak, op de valreep van het jaar, een mooie metafoor: we bevonden ons nu hier en bespraken een flard van waar we ons ooit hadden bevonden. In de tussenliggende tijd waren vast de nodige lijnen gladgestreken.

cc-foto: Alper Çuğun