12 jaar slaaf, het boek

Vannacht won ’12 years a slave’ de Oscar voor beste film. En terecht, want niet alleen is het verhaal van Solomon Northup prachtig in beeld gebracht, het is tevens een verhaal dat dankzij de film uit de vergetelheid is getrokken. ’12 jaar slaaf’ verscheen in 1853 en is nu ter ere van de film voor het eerst in het Nederlands gepubliceerd.

Waargebeurd verhaal

12 jaar slaaf is het waargebeurde verhaal van Solomon Northup. Hij woont als een vrij man met zijn vrouw en kinderen in Saratoga, New York. In New York is de slavernij al afgeschaft, en net als iedere ander man werkt Solomon op een eerlijke manier om aan zijn geld te komen.

Omdat Solomon behoorlijk goed viool kan spelen, wordt hij door twee blanke mannen gevraagd om mee te gaan naar Washington, waar hij met het circus voor een groot publiek kan optreden, en veel geld voor zijn familie kan verdienen. Solomon laat deze gouden kans niet liggen, maar eenmaal in Washington neemt zijn lot een wel heel erg nare wending.

Ontvoerd en verkocht Hij wordt ontvoerd en verkocht als slaaf, na zijn hele leven vrij te zijn geweest. Aanvankelijk legt hij aan de slavendrijver uit dat hij een vrij man is en niemand hem kan verkopen, maar hij wordt zo genadeloos hard afgeranseld, dat hij al snel leert dat hij zijn mond moet houden, wil hij dit overleven.

Van het slavendepot in Washington, wordt hij verscheept naar New Orleans, waar slavernij nog is toegestaan. Solomon wordt gekocht door William Ford, een dominee uit Louisiana. Op zijn plantage wordt hij aan het werk gezet, en al snel ontdekt hij dat hij geluk heeft gehad dat hij is gekocht door Ford. Ford is voor slavernij, maar heeft gelukkig nog wel het fatsoen om zijn nikkers als mensen te behandelen.

Geen rechten Helaas blijft hij niet lang bij Ford, en wisselt Solomon geregeld van eigenaar. Hij wordt mishandeld en een keer zelfs bijna vermoord. Het meest beangstigende aan zijn ervaring is echter dat hij beseft dat hij als donkere man in het Zuiden absoluut geen rechten heeft.

Als hij de plantage wil verlaten, heeft hij een verlofbriefje van zijn eigenaar nodig. Iedere blanke man mag een neger naar zijn verlofbriefje vragen, en als je deze niet hebt, word je opgepakt en mishandeld.

Het is hem niet toegestaan om pen en papier te hebben, dus hij kan zijn vrienden en familie in Saratoga niet om hulp vragen, Solomon moet dus een blanke vinden die hij kan vertrouwen. Maar welke blanke in het Zuiden van de Verenigde Staten in de 19e eeuw gaat een slaaf helpen, die denkt recht te hebben op vrijheid?

Indrukwekkend 12 jaar slaaf is een indrukwekkend verhaal. Ook al legt Solomon zijn relaas duidelijk uit, zelfs na het lezen blijft het onvoorstelbaar dat er ooit een periode was, waarin mensen als vee werden behandeld, en zonder scrupules werden vermoord als ze niet braaf deden wat hen werd opgedragen.

Het is duidelijk te merken dat het boek in 1853 is geschreven door een gewone man en niet door een romancier, de tekst is rechttoe en rechtaan, en is meer een verslaglegging van gebeurtenissen dan een waargebeurde roman.

Misschien daarom komt het verhaal van Solomon ook zo hard binnen. Hij schrijft alles op zoals het gegaan is, verdere opsmuk is overbodig.

De Anne Frank van de slavernij In 1853 was 12 jaar slaaf een bestseller, maar in de loop der tijd werd het boek vergeten. Eeuwig zonde, want 12 jaar slaaf doet hetzelfde voor de slavernij, als Anne Frank deed voor de Holocaust; het geeft onvoorstelbaar lijden een menselijk gezicht. Erg slim van Steve McQueen om dit boek te verfilmen, want dit is een verhaal dat nooit meer vergeten mag worden.

12 jaar slaaf zou verplicht leesvoer voor scholieren moeten worden.

Dit artikel verscheen op PinkBullets