1 mei en het sprookje van de hardwerkende Nederlander

In de kerk afgelopen zondag wees de dominee ons op de Brazilaanse priester Helder Camara die de hypocrisie van de katholieke kerk over armoede aan de kaak stelde. Helder Camara zei: als ik de armen eten geef dan ben ik een heilige. Als ik vraag waarom de armen arm zijn ben ik een communist.

Zo is het ook een beetje in Nederland. Alle politieke partijen vonden bestaanszekerheid het belangrijkste thema van de verkiezingen en willen af van het toeslagensysteem. Maar als je daadwerkelijk het systeem dat armoede veroorzaakt wil aanpakken, namelijk dat er aan de ene kant te weinig wordt betaald voor werk en aan de andere kant kapitaal ongeremd kan groeien, dan worden alle argumenten uit de kast getrokken om dat kapitaal te beschermen. Degene die het kapitaal wil afromen is vervolgens staatsgevaarlijk.

Een paar weken geleden verwierp een meerderheid in de Eerste Kamer het voorstel om het minimumloon met 1,2% te verhogen. Dat gaat om 25 euro per maand extra voor iemand die het minimumloon verdient, of een uitkering heeft. Als je weinig verdient betekent die 25 euro een broek voor je kind of sparen voor een nieuwe wasmachine. Iemand met veel kapitaal op de bank merkt niet eens dat er 25 euro meer op de rekening staat. Ik word nog boos als ik aan dat debat denk.

De tegenstanders van de verhoging van het minimumloon hadden een arsenaal aan argumenten om tegen te stemmen. Het MKB zou het niet meer kunnen betalen. Het minimumloon is in de afgelopen jaren al flink verhoogd. Maar de belangrijkste reden was toch wel dat deze verhoging van minimumloon en de gekoppelde uitkeringen betaald werd uit kapitaal: uit de winst van banken, door een kleine verhoging in box 2 en 3 en door de inkoop van eigen aandelen te belasten. Logische dekking zou je denken, als je vindt dat arbeid moet lonen en geld moet rollen. Maar bij de eerstvolgende behandeling van het Belastingplan probeerden rechtse partijen die dekking ongedaan te maken. Moord en brand, het vestigingsklimaat! Maar vooral, het idéé, dat kapitaal zou betalen voor arbeid, bijna een onzedelijke gedachte. Een alternatieve dekking lukte niet, dus stemden ze maar tegen de verhoging van het minimumloon.

Het cynische is dat partijen die zeggen op te komen voor de hardwerkende Nederlander als puntje bij paaltje komt vooral een dikke muur om het ‘zuurverdiende’ kapitaal zetten. Deze partijen willen in hun verkiezingsprogramma af van de toeslagen en vinden derhalve dat salarissen hoog genoeg moeten zijn om van te kunnen leven. Maar de beste manier om het systeem van armoede te doorbreken is ervoor te zorgen dat werken meer loont en het simpelweg hebben van kapitaal wat minder loont. Ja, dat concludeerde Marx ook. Maar op de een of andere manier is Marx een scheldwoord geworden en werken degenen met pech nog steeds hard voor te weinig geld om van rond te komen.

Zou dat de reden zijn dat steeds minder werkenden 1 mei als Dag van de Arbeid vieren? Het is immers een sprookje dat hard werken loont. Er valt niet zo veel te vieren. Voor strijden heb je geen tijd, als hardwerkende Nederlander. Mensen met de mazzel van zichzelf vermeerderend kapitaal hebben meer reden om 1 mei te vieren. Zij kunnen proosten op al die anderen die voor te weinig salaris het huis schoonmaken, groenten plukken, oma verzorgen, vlees uitbenen of pakketten rondbrengen.