1 mei, de Dag van de Arbeid verdient het om een vrije dag te zijn
Dag van de Arbeid? Nostalgie? In stilte te vieren? Ergens een FNV-actiemars in Amsterdam?
Begin jaren 80 trad ik als net afgestudeerd jurist in dienst bij het NVV (nu FNV). Om het vak van belangenbehartiger uit te oefenen maar ook om te leren hoe je stakingen organiseert om werkgevers te dwingen eerlijke CAO’s af te sluiten. De 1 mei Dag van de Arbeid vierde ik in PvdA-verband. In de vroege ochtend een rode roos thuisbezorgen bij oudere leden om vervolgens de viering bij te wonen in het Utrechtse Huis aan de Vecht, een bolwerk van de leden van de rode familie. Na de nodige inleidingen uit volle borst de Internationale meegezongen:
‘Ontwaakt! verworpenen der Aarde
Ontwaakt! verdoemd in hong‘ren sfeer
Reed‘lijk willen stroomt over de Aarde
en die stroom rijst al meer en meer’
Met koffie toe.
De VARA - als lid van de rode familie - ondersteunde met een aangepast programma In de rode Haan de in het gehele land georganiseerde 1 mei-vieringen.
De centrale gedachte al die jaren: een eerlijk delen van kennis, macht en inkomen. PvdA-leider Joop den Uyl (1919-1987) zou er in 1973 zijn premierschap mee veroveren.
De Dag van de Arbeid op 1 mei 2023. Nostalgie? De ‘bevrijding van de arbeid’ is nog immer actueel, dichtbij maar ook verder weg want de eerste mei is een internationaal gebeuren: ‘Hun strijd, onze strijd. Internationale solidariteit.’
Flexarbeid ontneemt werkers belangrijke rechten, bedrijfswinsten stijgen enorm maar de lonen stijgen nauwelijks mee, overwerkte professionals maar de managementbanen breiden zich uit, arbeidsmigranten pakken het vuile werk op maar verblijven in krotten. Internationaal wordt er honger geleden door klimaatontwrichting terwijl de vrede door geopolitiek stratego van de grootmachten wordt bedreigd onder meer door de mogelijke inzet van kernwapens.
Als je de Dag van de Arbeid nostalgie noemt, raad ik aan om je ogen te openen. Wat zie jij om je heen wat betreft een eerlijke verdeling van werk, inkomen en vermogen?
Ik pleit voor een eigentijdse 1 mei-viering die recht doet aan de oorspronkelijke gedachte maar wel een betekenis heeft in deze tijd. Op het werk beginnen: samen met de vakbeweging zorgen dat er eerlijke en veilige arbeidsverhoudingen zijn op basis van vaste contracten, gelijke behandeling, en als er gestaakt moet worden: niet langs de zijlijn blijven staan. Dan in de eigen buurt. Zorg-, sport-, tuin- en voedselorganisaties zitten te springen om vrijwilligers. Het gaat om een paar uurtjes in de week om concrete taken uit te voeren maar vooral ook om bij te dragen aan een lokale democratie van onderop. En - denkend aan toekomstige generaties - op regionaal niveau meedoen aan vredes- en milieuacties om het roer om te gooien. Wat de social media betreft: we praten heel veel maar we zeggen zo weinig. Stop met schelden en dreigen en verdiep je in de argumenten van de ander en kom samen tot nieuwe inzichten. Dit tegen de verloedering van ons sociale verkeer. Hoe actueel wil je het hebben?
Al eerder heb ik het hier bepleit: streven naar een vrije dag op 1 mei om in groter verband en met elkaar de Dag van de Arbeid te vieren. De dag, ooit begonnen in 1890 met de strijd voor een achturige werkdag, verdient het.
Een betekenisvol programmapunt voor de nieuwe coalitie PvdA-GroenLinks?