46 kamervragen, massa aangifte, protestacties en hoorzitting na Zembla uitzending 'De PFAS-doofpot'

Op 15 juni 2023 onthult Zembla dat chemiebedrijf Chemours in Dordrecht al 30 jaar weet dat ze het grondwater onder de fabriek en in de omgeving ernstig vervuilen met grote hoeveelheden giftige en kankerverwekkende PFAS. Al die tijd hebben zij dit geheim gehouden. Ook wist Chemours sinds de jaren ’60 hoe gevaarlijk PFAS is voor mens en milieu en stopte dit in de doofpot. Daarnaast onthulde Zembla in een extra video hoe ernstig de verontreiniging van het water in de omgeving van Chemours eigenlijk is, met PFAS-waarden die duizenden keren boven de norm zitten.

Deze onthullingen van Zembla hebben in heel Nederland veel stof doen opwaaien. Op de dag van de Zembla-uitzending besteden het NOS journaal op NPO 1 en het NOS Radio 1 journaal direct aandacht aan dit onderwerp. Mark Harbers (Minister van Infrastructuur en Waterstaat) laat in een reactie weten het 'buitengewoon ernstig' te vinden als blijkt dat er informatie over de gezondheidsrisico’s van PFAS geheim is gehouden.

Daarnaast brengt de uitzending veel teweeg bij betrokkenen, omwonenden en gemeenten, maar ook de politiek, het Openbaar Ministerie en RIVM zijn wakker geschud.

Massa aangifte
Namens omwonenden doet advocaat Bénédicte Ficq aangifte tegen de directieleden van Chemours. In eerste instantie zou deze aangifte worden gedaan namens vijf omwonenden, maar binnen een week explodeerde het aantal aangiftes naar ruim 400. ‘'Ik ga aangifte doen van het plegen van criminele verontreiniging en criminele vervuiling, waardoor er gevaar voor de gezondheid ontstaat. De mensen zijn echt boos dat er zolang is gespeeld met hun gezondheid’’, zegt advocaat Bénédicte Ficq. Lees de artikelen op o.a. NOS.nl, AD, Parool en Trouw.

46 Kamervragen
Op 29 juni stellen Kamerleden van D66, GroenLinks, PvdA, SP en PvdD samen 46 Kamervragen naar aanleiding van de Zembla-uitzending. De vragen zijn gericht aan Vivianne Heijnen (Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat), Mark Harbers (Minister van Infrastructuur en Waterstaat) en Ernst Kuipers (Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). De Kamerleden vragen onder meer: "Wat gaat u doen tegen bedrijven die willens en wetens het milieu vervuilen en mensen ziek maken, en informatie daarover achterhouden?" Lees verder op bnnvara.nl/zembla.

RIVM stelt onderzoek in
Op 4 juli meldt het RIVM dat zij gaan onderzoeken of het veilig is om te zwemmen in Lammetjeswiel, een zwemplas in de buurt van de Chemours fabriek. Dat is, ondanks een eerder adviesrapport genaamd ‘Risicogrenswaarden voor PFOA PFOS en GenX in zwemwater en vis uit 2020’ nog niet eerder onderzocht. Daarin stond dat de risicogrenswaarden voor zwemwater niet worden overschreden, maar dat aanvullend onderzoek nodig is. Daarnaast is de norm in 2021 aangescherpt. Danzij de Zembla onthullingen gaat dit onderzoek nu, drie jaar na dit advies, ook echt komen. Lees verder op Rijnmond.nl.

Speciale hoorzitting
Op 5 juli organiseert de Tweede Kamer naar aanleiding van de uitzending en de reactie van Chemours, een speciale hoorzitting met de directeur van Chemours. Lees verder op tweedekamer.nl.

Op 1 september houdt Provinciale Staten in Zuid-Holland een hoorzitting over Chemours. De Statenleden willen dan niet alleen de directie van Chemours horen, maar ook werknemers, omwonenden en lokale bestuurders. Lees verder op bnnvara.nl/zembla.

Openbaar Ministerie overweegt heropening strafonderzoek
Naar aanleiding van de Zembla-uitzending overweegt het Openbaar Ministerie om het strafonderzoek naar Chemours te heropenen. Het OM deed in 2016 al onderzoek naar het bedrijf toen de Omgevingsdienst Zuid-Holland aangifte tegen Chemours deed vanwege het uitstoten van de giftige stof PFOA zonder vergunning. Het OM ging destijds niet tot vervolging over. Lees verder op bnnvara.nl/zembla.

Protestacties
Bij Chemours in Dordrecht wordt al jaren wekelijks geprotesteerd door 20-25 mensen. Na de uitzending van Zembla kwamen 150 mensen protesteren, schrijft NOS. ‘Dit is een historische week’, aldus Joop Keesmaat van actiegroep Gezondheid voor alles. ‘Eindelijk, eindelijk wordt nu ook de politiek wakker. Onze hoofdtaak is nu om iedereen ook wakker te houden. Tot nu toe zijn we altijd een heel fatsoenlijke actiegroep geweest, maar we gaan nu een stukje verder. Liegen, bedriegen, het mag allemaal niet beloond worden’, citeert AD hem.

Podcast
Onderzoeksjournalisten Roelof Bosma en Marco de Lange vertellen in de Zembla podcast hoe zij te werk zijn gegaan en aan hand van geheime documenten, Amerikaanse rechtbankstukken en open source onderzoek, reconstrueren wat de industrie op welk moment wist. Beluister de podcast via Spotify.

Meer updates rondom de PFAS onthullingen vind je op bnnvara.nl/zembla.