Luierrecycling: Van poepluier naar grondstof

De meeste luiers in Nederland verdwijnen in de prullenbak. Daarmee nemen de luiers maar liefst tussen de 5 en 8% van ons restafval in. Omdat de overheid de hoeveelheid restafval wil terugdringen, wordt er nu gewerkt aan mogelijkheden om luiers te recyclen.

Hoewel in de meeste gemeenten luiers met het huishoudelijk restafval worden opgehaald, zijn er ook gemeenten waar de luiers apart ingeleverd kunnen worden. De gemeente Waalre onderzoekt op dit moment de mogelijkheden om luiers zelfs apart op te halen. Sinds september rijdt er in de wijk Voldijn in plaats van de vuilniswagen twee keer per week een elektrische fiets rond die verschillende afvalstromen, waaronder de luiers, gescheiden ophaalt. 

Omdat er nu nog geen mogelijkheden zijn voor de recycling, gaan de luiers de verbrandingsovens in en worden ze zo gebruikt voor energieopwekking. Er waren de afgelopen jaren al wel initiatieven om luiers te recyclen. Die waren echter niet succesvol. Wat bleek was dat een markt voor recycling moeilijk op eigen kracht kan ontstaan. Dat komt omdat het verbranden van luiers goedkoper is dan recycling, waardoor het niet met elkaar kan concurreren. Andere drempel zijn de medicijnresten die in vooral in incontinentiemateriaal zitten. Tot voor kort werden er luiers verwerkt tot compost. Maar omdat er twijfels zijn of medicijnresten door dit proces wel helemaal uit het compost zijn, is dit initiatief onlangs gestopt.

Om een oplossing te zoeken voor het luierprobleem is Rijkwaterstaat met het Ketenproject Luiers gestart. Dit project is onderdeel van een groter project om gemeenten te helpen samen naar een circulaire economie. Het doel is om in 2020 naar 75% afvalscheiding te gaan en naar 100 kilogram restafval per persoon in 2020. En zelfs in 2025 nog maar 30 kilogram per inwoner. Al jaren schommelt het gemiddelde recycling percentage van huishoudelijk afval rond de 50%. Tussen gemeenten blijken nog grote verschillen, dus daar moet nog meer uit te halen te zijn, aldus Rijkswaterstaat.

Een van de stromen waarnaar gekeken wordt is de luier, samen met incontinentiemateriaal.

Door de hele keten (dus gemeenten, afvalophalers, recycleraars, maar ook luierfabrikanten) erbij te betrekken moeten er straks meer luiers gerecycled worden en zorgen voor minder restafval is. Maar vooral ook om het rendabel te maken. Het idee is als gemeenten massaal collectief gescheiden luiers gaan inzamelen, er wel een markt kan ontstaan die uitnodigt tot innoveren en investeren. Op dit moment zijn er verschillende afvalverwerkers die onderzoek doen naar de mogelijkheden. Van het luierafval kunnen dakpannen, vezels en kattenbakkorrels gemaakt worden. Ook wordt er gekeken naar het andere knelpunt: de medicijnresten. Het doel is dan dat in 2025 de keten helemaal rond is, waarbij materialen zolang mogelijk in de productieketen blijven.

Ook bij TNO is de luier onderzoeksobject. In een speciaal researchproject wordt met verschillende partijen, zoals afvalinzamelaars en verwerkers tot aan de chemische industrie, gekeken om uit luiers een grondstof te maken voor de chemische industrie. En daarmee de circulaire economie een stap dichterbij brengen, met als gevolg minder CO2-uitstoot en minder gebruik van aardolie.

TNO heeft een chemische methode gevonden om van de cellulose aromaten gemaakt. Een aromaat is een bouwsteen voor de chemische industrie, bijvoorbeeld het maken van coatings, plastics en verf. Op dit moment worden aromaten gewonnen uit aardolie en dat zorgt voor een aanzienlijke uitstoot van CO2. Vanuit de chemische industrie komt steeds meer vraag naar duurzame grondstoffen. Dat komt dat hun klanten steeds meer duurzame producten willen aanbieden aan hun klanten.

Voordat dit zover is moeten we nog even geduld hebben. Vorig jaar is op labschaal bewezen dat de afvalstoffen omgezet kunnen worden in aromaten. Nu wordt er onderzoek gedaan in een proeffabriekje. Als het rendabel is om te concurreren met het verbranden van luiers wordt gekeken of er over een paar jaar een echte fabriek kan worden opgezet.