Hoe duurzaam is rijst?

Presentator Andrea van Pol kookt een groentecurry met rijst en vraagt zich af hoe duurzaam rijst is.

Voor het antwoord gaat Groen Licht langs bij Rijstgroothandel D.C. Van Geest , “voor al uw Aziatische producten”. De groothandel levert aan de horeca. Eigenaar Philip Pot vertelt uit welke landen de rijst komt. Onze rijst komt uit Azië, Amerika, Italië en Spanje.  Het land waar de rijst vandaan komt, is bepalend voor de smaak en wat je ermee kunt koken. Je kan geen sushi maken van rijst uit India, daar heb je rondgraanrijst voor nodig, en die komt uit Italië of uit Amerika. Je kan geen Japanse rijst kopen voor je sushi, Japanners exporteren geen rijst, die eten al hun rijst zelf op. En ook Chinese rijst komt niet uit China, maar meestal uit Spanje.

De teelt van rijst is milieuonvriendelijker dan het verbouwen van aardappels, vertelt Kirsten Palland van voorlichtingsorganisatie MilieuCentraal . “Dat komt door de methaanuitstoot en de uitstoot van lachgas. En er wordt veel, steeds schaarser wordend,  zoetwater gebruikt. 90% van de rijst groeit in een laag water, in sawa’s, de zogenaamde  natte teelt. En door het rottingsproces in dat laagje water komen schadelijke gassen vrij zoals het broeikasgas methaan. Ook rijst uit Europa wordt in zo’n laag water geteeld.  

In Nederland eten we vooral rijst uit natte teelt. Droge teelt is maar een klein deel (10%) van de wereld rijstproductie en vindt vooral in Afrika plaats. Afrikaanse landen exporteren nauwelijks. 

Het belangrijkste wat je als consument kan doen, zegt Kirsten Palland, is opletten dat je niet te veel weggooit. “Meet af hoe veel rijst je kookt. Uit onderzoek blijkt dat een derde van de rijst die we klaarmaken, weg wordt gegooid.”

Gerard van der Linden van de Universiteit Wageningen is op zoek naar een rijstplant die minder water nodig. Dat is belangrijk want in veel gebieden waar de rijst wordt geteeld raakt het zoete water op. De universiteit wil een rijstsoort ontwikkelen die minder water nodig heeft en die beter tegen zout water kan. In gebieden waar rijst wordt verbouwd, raakt het zoete water op. Rijst is een grote waterverbruiker, er is maar liefst 3500- 5000 liter water nodig om een kilo rijst te telen.

Door klimaatverandering is minder goed te voorspellen wanneer het regent en is het langer droog. Het water van de Mekongrivier bijvoorbeeld, is daardoor zouter geworden, vertelt Van der Linden: “Door de droogte stroomt er minder zoet water de rivier in waardoor het water zilt wordt en daar kunnen de rijstplanten die op de oevers groeien niet tegen. Daarom ontwikkelen wij robuustere en flexibelere rassen.”

Voor de nieuwe rijstsoort kijken de onderzoekers naar de eigenschappen van de rijst uit de droge teelt. Deze rijst uit Afrika heeft langere wortels waardoor hij minder water nodig heeft. Die eigenschappen proberen ze in te brengen bij rassen die in de natte teelt groeien.