Bart Chabot: Hoe duurzaam is McDonalds?

Deze week in Op Je Bord: schrijver, dichter en theatermaker Bart Chabot. Vroeger deed Chabot zichzelf regelmatig tegoed aan een hamburger of een kroket en een milkshake die hij na afloop van een optreden ergens in een uithoek van het land, langs de snelweg bij de McDrive in Woerden haalde. Als beloning, omdat het een succesvolle avond was op de planken. Of uit troost, omdat hij weer eens alleen in de donkere nacht nog op de snelweg was, terug naar huis in Den Haag. En ook wel gewoon omdat hij het lekker vond om in zijn eentje, in stilte op een parkeerplaats een vette hap te snacken. Net als de andere mensen, die alleen in de auto op de parkeerplaats naast hem stonden.

Sinds een jaar past het regelmatige bezoek aan de McPraatpaal niet meer in het leven van Bart. Hij kreeg gezondheidsklachten en moest zich een veel gezonder eetpatroon aanmeten. De McDonalds in Woerden heeft hij daarom verruild voor een benzinepomp, waar hij een flesje vitaminewater en een gezonde haverreep haalt. Leuk is anders.

Bart eet weinig vlees, veel groenten en vaak biologische producten. Hij heeft een kleine 30 jaar voor het hele gezin gekookt. Zijn jongens zijn inmiddels het huis uit, en nu zijn vrouw en hij weer met z’n tweetjes zijn, bestaat het avondeten ook wel eens uit een goed glas wijn en Franse kaas. Maar toen zijn drie zoons nog thuis woonden, was het eten wat de pot schaft. Bijvoorbeeld ‘gehakt met prut’; gehakt met een prutje van wortelen, uien en aubergines. Nu ze minder vlees eten, kookt Bart dit nog regelmatig, maar dan zonder gehakt. Dus gewoon prut.

Bart’s vraag gaat over het eten van de grootste fastfoodketen van de wereld, McDonalds. Hoe duurzaam is McDonalds? Is het niet gewoon window dressing ? De McDonalds verkoopt wel groente en wat vegetarische producten, maar als je het aan Bart vraagt denkt hij: wie koopt er in godsnaam sla bij de McDonalds?

Groen Licht gaat langs bij Ubel Zuiderveld, hij volgt de McDonalds al twintig jaar op de voet en schreef het boek McSucces (2012). En uiteraard brengt Groen Licht ook een bezoek aan McDonalds: we hebben een interview met Eunice Koekkoek, woordvoerder van McDonalds Nederland.

Zuiderveld vertelt: ‘Wat je ziet bij zulke grote bedrijven is: duurzaamheid is marketing! Als je kijkt naar hoe duurzaam McDonalds is, dan zijn er twee woorden van belang: ethiek en efficiency . En met name het tweede punt kent wel degelijk duurzame kanten. Weinig verspilling, dat is natuurlijk gunstig voor het bedrijf, maar ook voor het milieu. McDonalds heeft zo’n 36.000 restaurants over de hele wereld. Als je alle calorieën die deze restaurants samen produceren, zou vervangen door calorieën die door 36.000 kleine, zelfstandige restaurants worden geproduceerd, dan ben ik ervan overtuigd dat McDonalds vele malen duurzamer is. Op veel fronten loopt McDonalds voorop. Toen niemand zich nog bezighield met afvalscheiding, reed het concern al rond met grote trucks om afval gescheiden op te halen. Datzelfde geldt voor carpoolplekken en zonnepanelen. McDonalds zei tegen de overheid: laat de mensen maar carpoolen op onze parkeerplaatsen langs de snelweg. Goed voor het milieu, en ook nog goed voor de koffieomzet van McDonalds.’

Woordvoerder van McDonalds Eunice Koekkoek vertelt over de verschillende stappen, die het bedrijf neemt om te vergroenen, volgens de 3 R-en reduce , recycle re-use: ‘we scheiden hard en zacht plastic, olie, papier en karton. Frituurolie wordt apart opgehaald, net als het verspil in de keuken, klein chemisch en afval van gasten. Koffiedik halen we ook gescheiden op. Normaal gesproken zijn dit kostenstromen, maar papier, plastic, olie en koffiedik zorgen nu voor opbrengst. Het is een zeer doorwrocht systeem. Reduce heeft te maken met de verpakkingen, die noodzakelijk zijn voor voedselveiligheid en het behoud van temperatuur. We proberen deze zo minimaal en duurzaam mogelijk te maken. We nemen maatregelen om het energieverbruik in het restaurant te verminderen: ledverlichting, waterbesparende urinoirs, zonnepanelen, warmteterugwinsystemen en een friteuse die weinig energie en olie nodig heeft. Ook maken we sinds kort het eten alleen nog maar op bestelling, alleen het vlees wordt nog eerder voorbereid. Zo hebben we 50 procent minder verspilling dan bij ons oude baksysteem, waarbij alle burgers van tevoren werden klaargemaakt.’

McDonalds neemt dus veel duurzame stappen, maar er is ook een andere kant, stelt Zuiderveld: hun core business is toch wel het verkopen van vlees. En we weten allemaal dat het eten van vlees een grote aanslag pleegt op moeder aarde.’ Dit beaamt milieuorganisatie Milieu Defensie: ‘ze zouden niet alleen een voortrekkersrol moeten aannemen als het gaat om duurzame energie of afvalbeperking, maar ook in het terugdringen van de vleesconsumptie. Want dat is toch echt het meest belastende voor het milieu. Een minimaal deel van het assortiment bestaat uit vegetarische producten, dat kan echt veel beter!’

Ook als het gaat om dierenwelzijn, valt er veel winst te behalen. McDonalds verkoopt weliswaar drinkpakjes met biologische melk en eieren komen van vrije-uitloopkippen. Maar het vlees dat in de nuggets terechtkomt, is nog steeds afkomstig van plofkippen. Afgelopen Dierendag (4 oktober) heeft dierenwelzijnsorganisatie Wakker Dier bij wijze van actie vegetarische McNuggets uitgedeeld bij een McDonaldsfiliaal in Den Haag: ‘McDonalds stopt nog steeds plofkippenvlees in hun nuggets, daar waar deze kippen niet eens meer worden verkocht in de supermarkt. Dat kan echt niet meer.’

Is er nu sprake van windowdressing ? Ubel Zuiderveld heeft niet een duidelijk antwoord op deze vraag: ‘wil je echt iets kunnen zeggen over duurzaamheid, dan moet je de hele keten bekijken, van a tot z. McDonalds doet enerzijds dingen die leuk staan op hun cv, terwijl het effect beperkt is. Maar als je naar de efficiency van hun productie kijkt, dan doen ze het goed. Ook in vergelijking met hun branchegenoten. Maar nee, je krijgt er geen bordje biologische spruiten en gekookte aardappelen. Dat zou ook gek zijn, want je komt er om vlees te eten. Maar als de klant alleen nog maar vegetarisch of veganistisch wil eten, dan is McDonalds naar mijn idee de eerste die op die wens zal inspelen.’

Meer informatie over duurzaam ondernemen volgens McDonalds vind je hier
Meer over de campagne van Wakker Dier tegen plofkippen van McDonalds vind je hier