De meest voorkomende soa’s: symptomen, behandeling en preventie

Seks is leuk, maar soa's kunnen de lol flink verpesten. En er zijn er waarschijnlijk meer dan je denkt! Chlamydia, herpes, gonorroe... Om je seksleven veilig te houden, is het belangrijk om te weten wat je kunt krijgen, hoe je het herkent, en het belangrijkste; hoe je ze kunt voorkomen. Hieronder de meest voorkomende soa’s, hoe je ze kunt herkennen, en wat je eraan kunt doen.

Wat is chlamydia en hoe krijg je het?
Chlamydia is een bacteriële infectie die je kunt oplopen via onbeschermde seks (vaginaal, anaal of oraal). Het is de meest voorkomende soa, vooral onder jongeren. Belangrijk om te benoemen dat chlamydia in de keel door pijpen maar heel zelden voorkomt en niet behandeld hoeft te worden, omdat het vanzelf overgaat. Van beffen kun je geen chlamydia krijgen.

Wat zijn de symptomen?
Bij veel mensen veroorzaakt chlamydia geen symptomen, maar als ze er zijn, kunnen ze lijken op:

• Bij vrouwen: pijn tijdens het plassen, abnormale vaginale afscheiding, bloeding tussen menstruaties door.
• Bij mannen: pijn of branderig gevoel bij het plassen, afscheiding uit de penis.

Hoe wordt chlamydia behandeld?
Een antibioticakuur kan chlamydia meestal snel verhelpen. Het is belangrijk dat je beide partners tegelijk laat behandelen om herinfectie te voorkomen.

Vanaf januari 2025 zal het testen op en behandelen van chlamydia echter veranderen. Mensen zonder klachten worden vanaf dan meestal niet meer getest. Onderzoek heeft uitgewezen dat de kans op schadelijke gevolgen erg laag is. Daarnaast verdwijnt chlamydia vaak vanzelf. Klik hier voor meer actuele informatie.

Hoe kun je chlamydia voorkomen?
Gebruik altijd een condoom tijdens de seks, en laat je regelmatig testen bij klachten als je wisselende seksuele partners hebt.

Wat zijn genitale wratten en hoe krijg je ze?
Genitale wratten worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV) en kunnen via huid-op-huidcontact worden overgedragen, zelfs als je een condoom gebruikt.

Wat zijn de symptomen?
Genitale wratten verschijnen meestal als kleine bultjes of wratten op de geslachtsdelen of rond de anus. Ze kunnen jeuken of ongemakkelijk aanvoelen.

Hoe worden genitale wratten behandeld?
Er zijn verschillende behandelingen, zoals crèmes of het bevriezen van de wratten. Behandeling verwijdert de wratten, maar het virus blijft in je lichaam.

Hoe kun je genitale wratten voorkomen?
Een condoom kan het risico op overdracht verminderen, maar beschermt niet altijd. Vaccinatie tegen HPV is een effectieve manier om genitale wratten te voorkomen.

Wat is gonorroe en hoe krijg je het?
Gonorroe is een bacteriële infectie die via onbeschermde seks wordt overgedragen. Het kan de geslachtsorganen, keel en anus infecteren.

Wat zijn de symptomen?

• Bij vrouwen: pijn tijdens het plassen, abnormale afscheiding, bloeding tussen menstruaties door.
• Bij mannen: afscheiding uit de penis, pijn bij het plassen.

Hoe wordt gonorroe behandeld?
Een antibioticakuur kan gonorroe genezen. Net als bij chlamydia moeten beide partners worden behandeld.

Hoe kun je gonorroe voorkomen?
Condooms zijn een effectieve manier om gonorroe te voorkomen. Regelmatig testen is ook belangrijk als je meerdere seksuele partners hebt.

Wat is hepatitis B en hoe krijg je het?
Hepatitis B is een virus dat de lever kan aantasten en wordt overgedragen via seks of bloed-bloedcontact.

Wat zijn de symptomen?
Niet iedereen krijgt symptomen, maar als ze optreden, kunnen ze lijken op:

• Vermoeidheid, geelzucht (gele huid of ogen), donkere urine, buikpijn.

Hoe wordt hepatitis B behandeld?
Er is geen specifieke behandeling voor acute hepatitis B, maar de meeste mensen herstellen vanzelf. Chronische hepatitis B kan met antivirale medicijnen worden behandeld.

Hoe kun je hepatitis B voorkomen?
Laat je vaccineren! Dit is de beste manier om hepatitis B te voorkomen. Een condoom kan ook helpen, maar is niet 100% waterdicht.

Wat is herpes en hoe krijg je het?
Herpes wordt veroorzaakt door het herpes simplex-virus (HSV) en wordt meestal overgedragen via huid-op-huidcontact tijdens seks.

Wat zijn de symptomen?
Herpes veroorzaakt blaasjes of zweertjes op de geslachtsdelen, anus of mond. Deze blaasjes kunnen pijnlijk zijn.

Hoe wordt herpes behandeld?
Herpes gaat niet weg, maar antivirale medicijnen kunnen de symptomen verminderen en uitbraken voorkomen.

Hoe kun je herpes voorkomen?
Gebruik een condoom of beflapje, en vermijd seks tijdens een herpesuitbraak.

Wat is hiv en hoe krijg je het?
Hiv is een virus dat het immuunsysteem aanvalt en kan leiden tot aids. Hiv wordt overgedragen via bloed, sperma, vaginale vloeistoffen en moedermelk.

Wat zijn de symptomen?
De vroege symptomen lijken vaak op griep: koorts, keelpijn en vermoeidheid. Zonder behandeling verzwakt hiv je immuunsysteem.

Hoe wordt hiv behandeld?
Er is geen genezing voor hiv, maar met antiretrovirale therapie (ART) kunnen mensen met hiv een lang en gezond leven leiden.

Hoe kun je hiv voorkomen?
Gebruik altijd een condoom, en overweeg pre-expositie profylaxe (PrEP) als je een hoger risico loopt op hiv.

Wat is HPV en hoe krijg je het?
HPV is een groep virussen die via huid-op-huidcontact worden overgedragen, vaak tijdens seks. Bepaalde typen kunnen genitale wratten of kanker veroorzaken.

Wat zijn de symptomen?
Veel mensen hebben geen symptomen. Sommige typen HPV veroorzaken genitale wratten, terwijl andere tot celveranderingen kunnen leiden die kanker veroorzaken, zoals baarmoederhalskanker.

Hoe wordt HPV behandeld?
Er is geen specifieke behandeling voor het virus zelf, maar symptomen zoals wratten of afwijkende cellen kunnen worden behandeld.

Hoe kun je HPV voorkomen?
Vaccinatie tegen HPV is een effectieve preventie. Een condoom kan het risico verminderen, maar beschermt niet volledig.

Wat is schaamluis en hoe krijg je het?
Schaamluis zijn kleine parasieten die in de schaamstreek leven en zich voeden met bloed. Ze worden overgedragen via direct contact, ook bij seks.

Wat zijn de symptomen?
Jeuk in de schaamstreek, soms met kleine blauwe vlekjes of bloedsporen op de huid.

Hoe wordt schaamluis behandeld?
Speciale crèmes of shampoos doden de luizen. Ook moet je kleding, beddengoed en handdoeken goed wassen.

Hoe kun je schaamluis voorkomen?
Vermijd nauw contact met iemand die besmet is en zorg voor goede hygiëne. Condooms beschermen niet tegen schaamluis.

Wat is Shigella en hoe krijg je het?
Shigella is een bacterie die ernstige diarree veroorzaakt en via ontlasting wordt overgedragen. Dit kan gebeuren door orale seks of contact met geïnfecteerde oppervlakken.

Wat zijn de symptomen?
Diarree (soms met bloed), koorts, buikpijn en misselijkheid.

Hoe wordt Shigella behandeld?
In ernstige gevallen zijn antibiotica nodig. Het is belangrijk om gehydrateerd te blijven.

Hoe kun je Shigella voorkomen?
Goede hygiëne is essentieel: handen wassen na toiletbezoek en voor het eten. Gebruik condooms en vermijd seks tijdens diarree.

Wat is syfilis en hoe krijg je het?
Syfilis is een bacteriële infectie die via seks wordt overgedragen. Het kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken als het niet wordt behandeld.

Wat zijn de symptomen?
In de vroege stadia veroorzaakt syfilis pijnloze zweren op de geslachtsdelen, mond of anus. Later kan het huiduitslag en griepachtige symptomen veroorzaken.

Hoe wordt syfilis behandeld?
Antibiotica, meestal penicilline, genezen syfilis. Het is belangrijk om zo snel mogelijk behandeld te worden om complicaties te voorkomen.

Hoe kun je syfilis voorkomen?
Condoomgebruik is effectief in het verminderen van het risico op syfilis. Regelmatig testen is belangrijk bij meerdere seksuele partners.

Wat is trichomonas en hoe krijg je het?
Trichomonas is een parasiet die via onbeschermde seks wordt overgedragen en voornamelijk de vagina en plasbuis infecteert.

Wat zijn de symptomen?
Bij vrouwen: jeuk, vaginale afscheiding en pijn bij het plassen. Bij mannen: vaak geen symptomen, maar soms pijn bij het plassen of afscheiding.

Hoe wordt trichomonas behandeld?
Een korte antibioticakuur kan de infectie genezen.

Hoe kun je trichomonas voorkomen?
Condooms verminderen het risico op infectie. Het is belangrijk om je te laten testen als je klachten hebt.

Voor je al je vragen over seks kun je terecht bij Sense. Laat soa's de lol niet verpesten! Met een condoom heb je de controle in eigen handen. Dus; doe niet dom, doe 'm om!

Bronnen:
- Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
- Soa Aids Nederland
- Centers for Disease Control and Prevention (CDC)