De persoonlijke favorieten van Michiel van Erp

Michiel van Erp viert in september zijn vijfentwintigjarig jubileum als film- en documentairemaker. Daarom woensdag een  thema-uitzending waarin we hem ere n. Wij waren benieuwd welke momenten hem nou het meest zijn bijgebleven in die 25 jaar. Dit is zijn persoonlijke Top 5:

“Ik begin met Jan van den Dam. Hij was altijd al idolaat van de Zangeres Zonder Naam (Mary Servaes). Ze ontmoetten elkaar toen hij een jaar of 18 was en dat was het begin van een wonderlijke relatie. Servaes wilde Jan in huis nemen en noemde hem zelfs ‘de zoon die ik nooit heb gehad’. Jan leefde met zijn idool. Hij verzorgt haar tot aan haar overlijden in 1998.

Ik volg Jan in 1999 als onderdeel van de serie ‘Lang Leve de Victorie’. Het mooiste en ontroerendste vind ik het moment waarop Jan zich opmaakt om te transformeren tot de Zangeres Zonder Naam. In de kleren die hij van haar heeft geërfd kruipt hij in de huid van zijn idool om daarna als haar op te treden in een café. Een prachtig, intiem moment.

Later vloeide mijn film over de Zangeres Zonder naam ‘Vergeet mij Niet’ (2002) hieruit voort. Het volgen van Jan is voor mij de inspiratie geweest om langere portretten te durven maken.”

“Mijn volgende fragment is uit ‘Ons Genoegen’ (2000). Joke is een vrouw op leeftijd met ernstige smetvrees. Mas van Putten, mijn researcher, had vele gesprekken met haar en uiteindelijk mochten we komen filmen. Maar vanwege haar fobie had Joke natuurlijk een hoop restricties. We mochten haar absoluut niet aanraken, de camera mocht eigenlijk niet binnen staan, we moesten vanaf het balkon draaien. We hadden er een hard hoofd in, maar ineens kwam Joke in haar eigen droomwereldje en vergat ons eigenlijk. We kwamen ineens heel dichtbij, figuurlijk uiteraard. Zo’n typische verrassing die je soms hebt met documentaires, we hebben maar twee uur gedraaid, maar het heeft schitterend beeld opgeleverd.”

“Dan Carlijn Resink. Haar man is lid van de chique herenclub ‘Kiwami’s’ in Bilthoven, die daar een driedaags culinair festijn organiseerden om geld in te zamelen voor een goed doel. We kwamen voor onze serie ‘Lang Leve de Kampioen’ (1999) eigenlijk een onderwerp te kort, dus researcher Mas kwam ineens met dit op de proppen. Aanvankelijk leek het niet veelbelovend, maar toen kwam… de wolkbreuk. Wij wisten dat die eraan zat te komen, maar Carlijn kwam er op dag twee pas achter. Ze smeerde eerst alleen broodjes voor manlief (“liefde gaat door de maag”), maar ontpopt zich onder dreiging van de wolkbreuk tot onwankelbare crisismanager. Schitterend.”

“Totaal anders: mijn documentaire ‘Het Verdriet van Nederland’ (2015) over de pijn na de crash van vlucht MH17. We filmden de nabestaanden van de vliegramp, hoe zij omgingen met het verlies. Er kwamen steeds stoffelijke resten uit het rampgebied, terwijl er van andere slachtoffers niks was teruggevonden. Het was zo bijzonder dat die rouwende families ons toelieten, zo dichtbij lieten komen in zo’n moeilijke periode. Wat op mij diepe indruk heeft gemaakt is de familie Misran. Zij verloren dochter Anelene en schoonzoon Donny. Er werd een complete rijsttafel voor de overledenen bereid, met het favoriete eten van Analene en Donny. “Dit is wat we nu kunnen doen” zegt de moeder. Die volslagen overtuiging van het hiernamaals en de kracht die zij daaruit putten vond ik zeer indrukwekkend.”

“En dan mijn allergrootste favoriet: ‘I am a Woman Now’ (2011). Daarin blikt de eerste generatie transseksuele vrouwen terug op hun leven. Daar ben ik vooral trots op de breekbaarheid van de oude transseksuelen in de film. De Vlaamse Corinne zag de film als een kans om eindelijk haar verhaal te vertellen, erkenning te krijgen voor haar moeilijke strijd. Ze realiseerde zich wel dat ze dan voordat de film zou worden uitgezonden ze haar nietsvermoedende vrienden moest inlichten over haar transverleden. In deze scene probeert ze haar beste vriendin uit te leggen dat ze vroeger ‘een ander’ was.”

Van Erps jubileum wordt ook gevierd met een speciaal programma in bioscoop het Ketelhuis .