Willem Bouman, het 80-jarige rekenwonder, heeft zijn vijfde wereldrecord hoofdrekenen verbroken door binnen vijf minuten tien getallen van vijf cijfers uit te schrijven als de som van vier kwadraten. Afgelopen vrijdag was Bouman te gast bij DWDD. Hij vertelde in de uitzending over de eenzaamheid die altijd op de loer ligt bij mensen die uitzonderlijk begaafd zijn. Bouman heeft naar eigen zeggen zijn leven lang gezocht naar iemand zoals hijzelf, en zo iemand maar een keer mogen ontmoeten. Die persoon was Willie Wortel (de artiestennaam van Wim Klein), een van de allersnelste menselijke hoofdrekenwonders uit de twintigste eeuw.

Willem Klein was een bijzondere man die een turbulent leven leidde. Hij werd op 4 december 1912 geboren in Amsterdam als een van een tweeling. Klein zou zijn hele leven van de stad blijven houden, maar zijn jeugd was niet bepaald zorgeloos. Zijn vader was een autoritaire, starre man en zijn moeder leed aan astma en chronische depressies. In 1929 maakte ze een einde aan haar leven. De jonge Wim zocht zijn toevlucht in de wereld van cijfers. Hij ontdekte op zijn achtste dat hij bijzonder snel kon hoofdrekenen en vond rekenen zo leuk dat hij in de pauzes binnen bleef om sommen te maken. Hij liet al zijn klasgenootjes meeprofiteren van zijn talent en hielp hen met hun rekenhuiswerk.

Zijn rekenkracht was ongekend, maar dat wilde niet zeggen dat hij per se goed was in wiskunde. Hij verklaarde ooit in het Parool:

"In wiskunde ben ik nooit echt een kei geweest, nee. Stereometrie, goniometrie: rotvakken. Al die kubussen en weet ik veel. Ik snapte er niks van."

Getallen noemde hij zijn vrienden. Het was zijn droom om als artiest mensen te vermaken met zijn hoofdrekenkunsten. Zijn vader gooide roet in het eten en stond erop dat Wim medicijnen zou gaan studeren, zodat zijn zoon hem zou kunnen opvolgen in de huisartsenpraktijk. Dat deed Wim braaf, maar met grote tegenzin. Nadat zijn vader in 1937 stierf aan een hartinfarct, hing hij zijn stethoscoop aan de wilgen en verbraste hij zijn erfenis aan drank en de betaalde liefde van mannelijke escorts. De Duitse bezetting maakte bruusk een einde aan het feestgedruis. Wim, die van joodse afkomst was, moest in 1942 onderduiken. Zijn tweelingbroer Leo zou de oorlog niet overleven. Hij werd opgepakt en vermoord in het vernietigingskamp Sobibor.

Na de oorlog zou de droom van Wim eindelijk uitkomen. In het Amsterdamse Rozentheater trad hij eerst op als ‘Het rekenwonder Fakir Ali ben Achmed’ en later als ‘Pascal, het Hollandse rekenwonder', 'Moos Optel', 'Willie Worteltrekker' en uiteindelijk als Willie Wortel. Zijn optredens waren chaotische kunststukjes van een verstrooide professor die de ene keer stilletjes in zichzelf mompelde en het volgende moment hartgrondig kon vloeken of gilde van blijdschap. In 1950 vertrok hij naar Parijs om op te treden op straat en in kleine theaters. Hij voelde zich compleet op zijn gemak tussen de muzikanten, degenslikkers en bedelaars waarmee hij de stoepjes en pleintjes van Parijs deelde.

In 1952 werd hij ingehuurd door het Mathematisch Centrum in Amsterdam om te helpen met het programmeren van computers en het narekenen van complexe berekeningen. In die tijd was de rekenkracht van computers nog heel beperkt en was er een grote behoefte aan mensen die goed konden rekenen. De krachttermen die complexe sommen vaak vergezelden maakte Wim niet populair bij zijn collega's, vijf zeer streng gereformeerde dames. In 1958 stapte Klein over naar het prestigieuze instituut de European Organization for Nuclear Research (CERN) in Zwitserland. Hij controleerde de theoretische natuurkundige berekeningen en hield zich daarnaast bezig met programmeren.

Naarmate computers steeds krachtiger en betrouwbaarder werden, was Klein minder onmisbaar. Hij begon Amsterdam te missen en vond de Zwitsers stiekem maar saai en humorloos. In 1976, een jaar voor zijn 65ste verjaardag, gaf hij een spetterend afscheidsoptreden bij CERN. Hij keerde terug naar het wilde artiestenleven van Amsterdam. Naast zijn optredens in theaters, op scholen en tv was hij gefascineerd geraakt door het wereldrecord worteltrekken. In de jaren zeventig en tachtig verbeterde Klein aan de lopende band zijn eigen records. Had hij in 1975 nog ruim vijf minuten nodig om de dertiendemachtswortel uit een getal van honderd cijfers te berekenen, in 1981 had hij daar nog maar 1 minuut en 28,8 seconden voor nodig. Uiteindelijk lukte het hem om binnen 1 minuut de wortel trekken uit een getal van 216 cijfers. Willie Wortel werd een fenomeen in heel Europa, de VS en Japan.

Zijn artiestennaam had hij niet beter kunnen kiezen. De oorspronkelijke, Engelstalige naam van Willie is Gyro Gearloose. Willies Nederlandse achternaam verwijst naar het worteltrekken, waarmee een wiskundig en dus geleerd element aan het personage verbonden wordt. Ook in andere landen werd Wortel op een vergelijkbare wijze hernoemd. Zo heet Willie in het Italiaans: Archimede Pitagorico (naar respectievelijk Archimedes en Pythagoras (red.).

Ondanks zijn intensieve, hedonistische levensstijl blijft Klein op hoog niveau rekenen. Totdat hij op 31 juli 1986 dood wordt aangetroffen in zijn bovenwoning in Amsterdam. Hij was met messteken om het leven gebracht. Zijn moordenaar is nooit gevonden.