De Wereld Draait Door is gestopt. De talkshow met Matthijs van Nieuwkerk had op 27 maart 2020 de allerlaatste uitzending. 15 seizoenen lang is DWDD op de buis geweest. Je kunt hier op de site nog uitzendingen en fragmenten terugkijken.
Ede Staal, de Groningse volkszanger
11-12-2017
• leestijd 3 minuten
•
3969 keer bekeken
• 
In de uitzending van 11 december besteden we aandacht aan de Groningse volkszanger Ede Staal (2 augustus 1941 - 22 juli 1986). Hoewel het grootste deel van zijn werk niet bekend is, is hij geliefd in Groningen en daarbuiten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het feit dat hij op plek 8 in de uitvaart top 10 van Monuta staat. Deze notering heeft hij met het liedje ‘Het het nog nooit zo donker west’ (het is nog nooit zo donker geweest). Staal stond bekend om zijn poëtische benadering van het Groningse leven.
Bekijk en beluister 'Het het nog nooit zo donker west' (ARTIKEL GAAT VERDER ONDER DE VIDEO!):
Groninger Marcel Hensema zong Ede Staal: 'Zalstoe aaltied bie mie blieven'.
Ede Staal begon op zijn tiende met het maken van muziek. Hij speelde trompet bij de plaatselijke dorpsfanfare van Warffum, een plaatsje in het noorden van Groningen. Hij begon aan een studie medicijnen, maar wisselde na verloop van tijd en ging verder met een studie Engels. Hij werd leraar Engels op verschillende plekken in de provincie Groningen.
't Twijde Perron:
‘I’m in the blues’
Ede Staal was zeer veelzijdig. Naast zijn werk als leraar schreef hij teksten voor liedjes en reclamespotjes; hij werkte voor de AVRO en sprak Engels commentaar in bij promotiefilms. In 1974 bracht hij de single ‘I’m in the blues’ uit. Het nummer werd geen succes. Jaren later verklaarde de Groningse zanger in een interview dat “de schijnwereld van de platenbusiness” vergelijkbaar was met een “muzikale legbatterij”. De Groningse provinciale zender Radio Noord ontdekt in 1981 het werk van Ede Staal. Het liedje ‘Mien toentje’ (mijn tuintje) werd gebruikt als herkenningstune voor de rubriek moestuin-rubriek van Radio Noord. In 1984 komt er een gelijknamig album – ‘Mien toentje’ - uit van Staal met twaalf nummers in het Gronings dialect. Eén van die nummers is het op begrafenissen en crematies populaire liedje ‘Het het nog nooit zo donker west’, dat we eerder noemden. Het prachtige liedje gaat over een oud echtpaar dat uiteindelijk overlijdt. Begin 1986 kreeg hij een eigen column op Radio Noord in het programma ‘Sloaperstil’. In die periode kampte de zanger al met gezondheidsproblemen.
Ede Staal was zeer veelzijdig. Naast zijn werk als leraar schreef hij teksten voor liedjes en reclamespotjes; hij werkte voor de AVRO en sprak Engels commentaar in bij promotiefilms. In 1974 bracht hij de single ‘I’m in the blues’ uit. Het nummer werd geen succes. Jaren later verklaarde de Groningse zanger in een interview dat “de schijnwereld van de platenbusiness” vergelijkbaar was met een “muzikale legbatterij”. De Groningse provinciale zender Radio Noord ontdekt in 1981 het werk van Ede Staal. Het liedje ‘Mien toentje’ (mijn tuintje) werd gebruikt als herkenningstune voor de rubriek moestuin-rubriek van Radio Noord. In 1984 komt er een gelijknamig album – ‘Mien toentje’ - uit van Staal met twaalf nummers in het Gronings dialect. Eén van die nummers is het op begrafenissen en crematies populaire liedje ‘Het het nog nooit zo donker west’, dat we eerder noemden. Het prachtige liedje gaat over een oud echtpaar dat uiteindelijk overlijdt. Begin 1986 kreeg hij een eigen column op Radio Noord in het programma ‘Sloaperstil’. In die periode kampte de zanger al met gezondheidsproblemen.
Een ode aan vroeger: 'Vrouger'.
Longkanker
In 1985 werd Ede Staal geopereerd vanwege longkanker. Staal overleed uiteindelijk op 22 juli 1986 op 45-jarige leeftijd aan de gevolgen van die ziekte. Later dat jaar kwam zijn tweede album ‘As vaaierwoorden’ uit. Voor dit album ontving de zanger postuum een 'K. ter Laan-prijs', voor zijn verdiensten voor de Groningse taal.
In 1985 werd Ede Staal geopereerd vanwege longkanker. Staal overleed uiteindelijk op 22 juli 1986 op 45-jarige leeftijd aan de gevolgen van die ziekte. Later dat jaar kwam zijn tweede album ‘As vaaierwoorden’ uit. Voor dit album ontving de zanger postuum een 'K. ter Laan-prijs', voor zijn verdiensten voor de Groningse taal.
Bekijk hieronder zijn ode aan het Groninger land: 't Hogelaand'.
Spotify
Ook na zijn dood blijft Ede Staal populair. Zo werd er in 1996 een RVU-documentaire aan de Groningse volkszanger gewijd. Niet alleen in diverse Nederlandse dialecten wordt zijn werk vertaald; er verschijnen ook Engelse en zelfs Japanse vertalingen. In 2013 ging er een toneelstuk in première getiteld ‘Mijn Ede’ met acteur Marcel Hensema in de hoofdrol. Het stuk is een ode aan Ede Staal. Zijn zoon Jasper is anno 2017 bezig om zijn muziek op streamingdienst Spotify te krijgen, maar dat gaat niet zonder slag of stoot. Meer daarover vanavond in het gesprek in DWDD.
Ook na zijn dood blijft Ede Staal populair. Zo werd er in 1996 een RVU-documentaire aan de Groningse volkszanger gewijd. Niet alleen in diverse Nederlandse dialecten wordt zijn werk vertaald; er verschijnen ook Engelse en zelfs Japanse vertalingen. In 2013 ging er een toneelstuk in première getiteld ‘Mijn Ede’ met acteur Marcel Hensema in de hoofdrol. Het stuk is een ode aan Ede Staal. Zijn zoon Jasper is anno 2017 bezig om zijn muziek op streamingdienst Spotify te krijgen, maar dat gaat niet zonder slag of stoot. Meer daarover vanavond in het gesprek in DWDD.
Bekijk hier 'Genoat':
Bekijk het gesprek aan tafel:
Bronnen:
https://www.rtvnoord.nl/edebio
http://edestaal.nl/index.php/informatie/biografie
https://www.rtvnoord.nl/nieuws/186629/Zoon-van-probeert-muziek-Ede-Staal-op-Spotify-te-krijgen
https://www.rtlboulevard.nl/entertainment/artikel/2343281/marcel-hensema-gaat-toeren-met-ede-staal?v=2
Praat mee
