De drie favoriete Rumi-quotes van Sinan Can

Rumi, of beter gezegd Jalal ad-Din Rumi, is een filosoof en dichter van Perzische afkomst en soefi-mysticus, die leefde in de 13e eeuw. Het soefisme wordt vaak beschreven als het hart, de kern of de essentie van de islam, niet als een aparte stroming. Rumi’s erfenis is nog altijd actueel. Zo vernoemde Beyoncé één van haar kinderen naar de dichter en zijn veel van zijn uitspraken regelrechte hits op sociale media. Programma-maker Sinan Can is al jaren bewonderaar en is blij met de hernieuwde aandacht. Wij vroegen hem naar zijn favoriete quotes van de denker en waarom hij hem zo bewondert.

Sinan: “de quotes zijn in het Engels, helaas laat het werk van Rumi zich niet makkelijk vertalen naar het Nederlands. Het wordt houterig, het doet geen recht aan het werk van Rumi, de passie verdwijnt. Dit zijn mijn drie favorieten:”

(Vrij vertaald: Ik behoor geen enkele religie toe, Mijn religie is de religie van de liefde, Elk hart is een tempel)

“Rumi zegt het zo treffend. Elk hart is een heilige plek, het is niet relevant of het een Moslim, Christen Jood of ongelovige is. Een universele boodschap, de liefde moet regeren.”

(vrij vertaald: Ontbering zal je aanvankelijk ontmoedigen, maar elke ontbering verdwijnt uiteindelijk, Alle wanhoop wordt opgevolgd door hoop, alle duisternis wordt opgevolgd door zonneschijn)

“Rumi erkent hier dat in het leven ook gewoon pijn zit. Maar dat je nooit de hoop moet opgeven. Net als bij mij derde favoriet:

(vrij vertaald: Maak je geen zorgen als alle kaarsen ter wereld flikkeren en doven, wij dragen de vonk die het vuur start)

Sinan: “Alle lichten kunnen uitgaan, maar er zal altijd een licht zijn dat zal branden, desnoods ontsteken we het zelf. Daarmee bedoelt hij eigenlijk dat innerlijk mooie mensen nooit uit zullen sterven. Er zullen altijd oorlogen en slechte mensen bestaan, maar gelukkig zijn er de karaktervolle prachtmensen. Die zullen het licht laten branden.”

“Rumi’s werk wordt nog sterker als je bedenkt dat in de tijd waarin hij het schreef er al veel religieuze twisten waren. Het Midden-Oosten was ook toen al een brandhaard. Zijn boodschap, en het soefisme in het algemeen, kun je bijna zien als een verlichtingsbeweging binnen de Islam. Die weliswaar bruut tot een einde kwam, maar nog altijd waardevol is.”

“Het soefisme kent geen dogma’s, er zijn geen regeltjes waar je je aan moet houden, het gaat om de intenties. Er is daarom ook geen bekeringsdrang. Hoe groter de verschillen, hoe rijker de wereld is. Het pretendeert niet het absolute geloof te zijn en wil mensen niks opleggen. Elk gewetensvol mens is eigenlijk al een soefi. Ik vind het tekenend dat toen Rumi overleed, hij door Joden, Christenen en Moslims naar het graf is gedragen in Konya. Blijkbaar was daar harmonie tussen die drie geloofsgroepen.”

“Ik put veel waarde uit Rumi’s geschriften. Ik leerde zijn werk kennen in 2002, toen ik in Turkije werkte, maar heb me er toen niet verder in verdiept. Na een persoonlijk verlies in 2006 ervaarde ik een leegte, die ik deels met Rumi heb kunnen vullen. Ik vond rust bij hem. Het helpt me ook bij mijn werk. Ik zie veel ellende, oorlog, geweld; Rumi helpt mij met het verwerken van die ervaringen. Ik durf te zeggen dat ik zonder hem mentaal onderuit zou zijn gegaan.”

“Rumi is meer verkocht dan Shakespeare en een inspirator voor grote denkers als Goethe, Nietzsche en Hegel. Maar bijvoorbeeld ook voor Chris Martin van Coldplay, op ‘A Head Full Of Dreams’ is een gedicht van Rumi te horen. Ik durf te zeggen dat Paulo Coelho hem plagieerde. En nu is hij groot op sociale media. Liefde, tolerantie, hoop en troost. Universele, tijdloze waarden, literair gezien hoogwaardig verwoord. Mooier wordt het niet.”