De besproken boeken in de Europaspecial

Radetzkymars is de geschiedenis van het verval van de Habsburgse monarchie, gezien door de ogen van de hoofdpersoon, luitenant von Trotta. Het verhaal begint in 1859 met diens grootvader, die door toeval het leven van de jonge keizer Franz Joseph redt, en eindigt met de dood van de keizer in 1916. De Eerste Wereldoorlog is dan al gaande, en de oude wereldorde van de adellijke familie von Trotta, steunpilaar van keizer en staat, is definitief verdwenen. De klanken van Johann Strauss' Radetzkymars, elke zondag voor zijn huis uitgevoerd, symboliseren een voorbije wereld, die nog slechts bestaat in de herinnering van de verbitterde von Trotta. Radetzkymars is volgens velen de grootste roman van Joseph Roth. Hij roept met het verhaal de bittere maar tegelijk zoete geur van nostalgie op, door zijn indringende beschrijving van het leven in een Moravisch stadje, en door de langzame aftakeling van een wereldbeeld dat zichzelf heeft overleefd.

Roofstaat behelst de geschiedenis van Nederland in 12 hoofdstukken. Van de roof- en kruistochten in de middeleeuwen tot de massa-executies in voormalig Nederlandsch-Indië ruimt zestig jaar geleden. Wat begon als een essay in de Playboy midden jaren tachtig is uitgegroeid tot het standaardwerk over de gruweldaden van Nederland door de jaren heen.

Sinds de publicatie van Edward Saids 'Orientalism' vijfentwintig jaar geleden is er een hele studie ontstaan omtrent de denigrerende fantasieën over het exotisch ‘oosten’, die ten grondslag lagen aan het koloniale gedachtegoed. Maar hoe staat het met de radicale denkbeelden over ‘het Westen’ die onze zelfverklaarde vijanden koesteren?

Volgens Ian Buruma en Avishai Margalit zijn deze denkbeelden nauwelijks onderzocht en is het onbegrip ervoor beklagenswaardig en zelfs gevaarlijk, gezien de gebeurtenissen op het wereldtoneel. In dit essay wordt beargumenteerd dat de bron van de stereotypen die de haatgevoelens in Osama bin Laden cum suis doen oplaaien in het Westen zelf terug te vinden is. Het anti-westerse virus heeft om verschillende redenen in de islamitische wereld een bereidwillige gastheer gevonden, maar komt daar niet vandaan. Want eigenlijk plaagt de boeman van ‘het westen’ waar de jihadstrijders tegen menen te vechten, al sinds de negentiende eeuw diversie anti-revolutionaire groeperingen over de hele wereld.

Dit boek gaat in op de belangrijkste ontwikkelingen van het sociaal-culturele leven in de periode na de Tweede Wereldoorlog. Mak stelt dat in het boek een te rooskleurig beeld van Nederlanders in WOII neerzet. "We hadden allemaal Anne Frank op zolder gehad". In werkelijkheid is de scheidslijn tussen goed en fout minder duidelijk.