Achter de Foto: Che Guevara

De beroemde foto werd in het jaar 1960 gemaakt. Guevara was de president van de Cubaanse bank. Op het moment van de foto keek Guevara uit over publiek dat de ceremonie van de 136 overleden bemanningsleden van het Franse schip Le Coubre, dat munitie vervoerde voor de Cubanen. Deze was een dag eerder opgeblazen, Guevara wijdt deze aanslag aan de CIA.

Foto: Alberto Korda Diaz
© Keystone-France/Gamma-Keystone via Getty Image

De maker van deze foto, Alberto ’Korda’ Diaz, maakte in opdracht van het Cubaans Dagblad foto’s van Castro en zijn gasten, tot op een onbepaald moment Guevara een stap naar voren doet om over het publiek uit te kijken. Diaz maakte twee foto’s, een liggend en een staand. Op beide foto’s is Guevara’s blik gelijk. De fotograaf omschreef de blik zelf als ‘onverbiddelijk’.

Uiteindelijk werd de foto van Guevara niet gebruikt in de krant. Ze verkozen een foto van Castro met Sartre en de Beauvoir boven de foto van Guevara. Jaren werd er niks met de foto gedaan, tot de Italiaanse Giangiacomo Feltrinelli, in 1967 contact opnam met de Cubaanse regering in zijn zoektocht naar een foto van Guevara. Een dag later kwam Feltrinelli de foto’s halen bij Korda. De fotograaf liet weten dat Feltrinelli, als vriend van de revolutie, niet hoefde te betalen voor de foto’s. Vanaf dat moment ging de foto ‘viraal’. Het Paris Match Magazine plaatste de foto zonder vernoeming. Vervolgens gebruikte Ierse kunstenaar Jim Fitzpatrick, de foto’s voor een poster.

Guevara wilde zijn ideologie over de wereld verspreiden en bood op verschillende plekken ondersteuning aan revolutionaire bewegingen. Zo ging hij in 1965 naar Congo, dit liep uit op een mislukking. Een jaar later rekruteert hij een rebellenleger in Bolivia, waarmee hij vecht tegen het nationale leger, wat gesteund werd door de Verenigde Staten. Op 8 oktober 1967 wordt hij hier opgepakt en twee dagen later wordt hij zonder proces geëxecuteerd. Dit zorgt opnieuw voor aandacht rondom de foto. Feltrinelli print duizenden posters van de foto en verkoopt deze aan protesteerders.

Omdat Korda noch Fidel noch de familie Guevara regels voor copyright had getekend voor de foto kon iedereen deze gratis gebruiken en verdiende geen van allen geld aan deze foto. In het jaar 2000 klaagde Korda reclamebureau Smirnoff Vodka aan omdat hij vond dat Guevara’s foto niet gebruikt mocht worden voor reclamedoeleinden van alcohol of een ander doeleind dat de reputatie van Guevara naar beneden zou halen. Hiervoor ontving Korda $50.000, wat hij doneerde aan de Cubaanse gezondheidszorg. In 2011 eiste Jim Fitzpatrick de rechten van de foto op. Later ging hij naar Havana om de rechten over te dragen aan de familie Guevara. Fitzpatrick wordt nu gezien als de man achter de meest iconische foto ooit gemaakt. Ondanks de documentatie werd de foto nog vele malen gebruikt voor commerciële en sociale doeleinden, wat er voor zorgde dat de foto veel iconische waarde kreeg, die tegelijkertijd steeds meer zijn identiteit verloor. Het werd een kunstproject waarvan niemand meer wist wat het verhaal erachter was.