De VoorHoede: Devika Partiman

In de online rubriek De VoorHoede spreken we activisten, voorlopers en/of wereldverbeteraars. Waarom doen ze wat ze doen? Waar strijden ze voor? Wat drijft hen? En wat kunnen we van ze leren?

Deze keer: Devika Partiman, oprichter van stichting Stem op een Vrouw. Met haar stichting probeert zij meer vrouwen in de politiek te krijgen door mensen te stimuleren op een vrouw te stemmen. Daarnaast is ze spreker over onderwerpen als emancipatie en inclusie. In 2019 ontving Devika de eerste Ribbius Peletier-penning, een onderscheiding die wordt uitgereikt aan ‘een vrouw die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor de positie van vrouwen in de Noord-Hollandse politiek’.

We spreken Devika over de afgelopen verkiezingen, hoe je slim stemt en wat stichting Stem op en Vrouw nog meer doet.

'Ik vind het heel dubbel omdat ik het persoonlijk niet zo’n beste uitslag vind. Extreemrechts is buitenproportioneel groot geworden en dat vind ik wel een zorgelijke ontwikkeling. Aan de andere kant hebben wij vanuit ‘Stem op een Vrouw’ juist een paar mooie stappen gezet. Zo is het percentage vrouwen in de Tweede Kamer gestegen van 31 naar 39 procent en zijn er een aantal bijzondere hoogtepunten bereikt. Kaag is de meest populaire vrouwelijke lijsttrekker ooit geworden en heeft ook de meeste zetels voor een vrouwelijke lijsttrekker ooit behaald. Sylvana Simons is de eerste zwarte vrouw die ook fractievoorzitter is in de Kamer. Kauthar Bouchallikht is de eerste vrouw met een hijab en Lisa van Ginneken is de eerste transgender persoon. Dat de Kamer diverser dan ooit verder gaat vind ik hoopvol.'

'Veel mensen stemmen van oudsher op de eerste vrouw op de lijst. Symbolisch mooi, maar niet zo effectief om meer vrouwen verkozen te krijgen; deze vrouwen staan tenslotte al heel hoog. Wil je meer vrouwen verkozen krijgen, dan moet je stemmen op diegenen die lager op de lijst staan. Bijvoorbeeld rond of buiten het gepeilde aantal zetels. Zij hebben jouw stem wel nodig om verkozen te worden. Je ziet ook dat de vrouwen lager op de lijst vaak de jonge vrouwen en vrouwen van kleur zijn, dus je kan op deze manier ook meteen meer diversiteit de kamer in stemmen. Als je op iemand lager op de lijst stemt en deze behaalt genoeg voorkeurstemmen, dan wordt zij toch verkozen. Vaak ten koste van een man, aangezien het merendeel van de kieslijsten nog steeds uit mannen bestaat. Het is een kleine hack waardoor je meer vrouwen de politiek in kan krijgen.'

'Ik denk het wel. Vooral bij de linkse en middenpartijen (dus van D66 tot BIJ1) zien we dat het steeds meer gebeurt. Dat kunnen we heel duidelijk zien aan cijfers bij de voorkeursstemmen. Bij GroenLinks bijvoorbeeld is bijna alleen maar op vrouwen gestemd. Ook bij SP, PvdA, en D66 is er enorm veel op vrouwen gestemd, maar ook bij de VVD en het CDA zien we deze verschuiving.'

'Je kan de vraag ook andersom stellen: 'Waarom verdient een man iemands stem meer dan een vrouw?'. Het gaat uiteindelijk niet om de unieke kwaliteiten van vrouwen of de unieke imperfecties van mannen. Het is niet omdat vrouwen ‘beter’ zijn, maar juist omdat vrouwen net zo goed zijn. Die gelijkwaardigheid hoor je terug te zien in de politiek. Dat is ook nog beter voor het besluitvormingsproces. Bij volksvertegenwoordiging is het belangrijk dat politici elkaar aanvullen. Als de politiek diverser is gaat dat beter. Een betere man/vrouw verdeling is daar een essentieel onderdeel van.'

'Jazeker. We krijgen wel eens de vraag: 'Moeten we niet ook deze groep en/of deze groep vertegenwoordigen?'.  Wij hebben ervoor gekozen om te beginnen met een focus op vrouwen, aangezien we er daar sowieso nog een heleboel van missen in de politiek. Het is een makkelijk startpunt en ook iets waarvan ik denk dat we er de meeste Nederlanders wel in mee kunnen krijgen. Het is eigenlijk een heel laagdrempelige start van een gesprek over diversiteit. En binnen de groep ‘vrouwen’ kijken we ook naar: welke vrouwen dan? Want ook vrouwelijke politici zijn nu te homogeen qua achtergrond.'

'We werken ons eigenlijk het hele jaar een slag in de rondte. Ons voornaamste doel is om meer vrouwen in de politiek te krijgen. Hiervoor hebben we een mentornetwerk waarbij we een paar honderd mensen per jaar koppelen aan een mentor die al politiek actief is. Op deze manier begeleiden we de nieuwe generatie van de politiek. Daarnaast geven we ook trainingen,  organiseren we events en ondersteunen we vrouwelijke politici. Zo hebben wij laatst een bijeenkomst georganiseerd over online haat en hoe je daarmee omgaat. Dat is namelijk een enorm probleem onder vrouwelijke politici. Het zorgt ervoor dat vrouwelijke politici eerder stoppen met politiek werk en het weerhoudt vrouwen en meiden ervan om politiek actief te worden. Je kunt er geen directe oplossing voor bieden, maar met zo’n bijeenkomst kunnen we er wel aandacht aan besteden.'

'Absoluut! Het verschilt wel heel erg over welk politiek orgaan je het hebt. Bij de Tweede Kamer zien we in vergelijking met vier jaar geleden heel duidelijk procentueel meer vrouwen op de kieslijsten staan. Dat zie je partijbreed gebeuren, met uitzondering van nieuwe en (extreem)rechtste of christelijke partijen zoals JA21, FvD, PVV en SGP. Vooral op links en in het midden gaat het steeds beter. Bij de gemeente, provincie en het waterschap zien we de ontwikkeling ook, maar nog een stuk langzamer. Toch is de gemeente wel de plek om te beginnen aangezien we in Nederland bijna 9.000 gemeenteraadsleden hebben. De gemeente is hét politieke orgaan waar de meeste politieke carrières beginnen.'

'Ik begin inmiddels sterk te vermoeden dat zodra Rutte weggaat de politiek er echt niet meer omheen kan. Je ziet het nu al met de enorme populariteit van Kaag. Alle potentie is er, maar er moeten wel weer genoeg partijen een vrouw naar voren schuiven bij de volgende verkiezingen. In principe zouden we ook dit jaar al een vrouwelijke premier kunnen hebben als Rutte nu een stap terug zou doen. Hij kan nu, na honderden jaren mannen aan het hoofd, in één minuut beslissen of Nederland wel of niet een vrouwelijke premier krijgt. De grootste partij is namelijk niet verplicht de premier aan te leveren, dus in dit geval zou Kaag dan premier kunnen worden. Maar hij wil waarschijnlijk de langstzittende premier worden voor hij vertrekt. Dus we zullen waarschijnlijk nog vier jaar geduld moeten hebben. Kortom: we hebben nog geen vrouwelijke premier, omdat mannen maar niet opzij stappen.'