Hoe bereid je je voor op deelname aan De slimste mens?

Het is een namiddag in november. In zijn stamcafé heb ik afgesproken met De slimste mens: Roelof de Vries. De vorige keer dat ik hier was, een zomeravond in augustus, werd de finale van De slimste mens op groot scherm uitgezonden. Het dak van Café Kuijper in Amsterdam ging eraf. Roelof de Vries won de finale en mag zich sindsdien De slimste mens noemen. Het nieuwe seizoen start op maandag 10 december en ook ik neem plaats tegenover Philip Freriks en Maarten van Rossem. Ik vroeg Roelof me te helpen in de voorbereiding.

Malou Holshuijsen: Was jij zenuwachtig? Jij bent een ervaren quizzer…
Roelof de Vries: Ik was toch een beetje bang dat ik er meteen uit zou vliegen. Juist omdat ik werd neergezet als quizexpert – ik maak er zelf ook een voor de radio – wil je er niet in de eerste ronde uitvliegen. De eerste aflevering is het spannendst. Opeens zit je onder die grote gele cirkel naast twee mensen die het al eerder hebben gedaan. Je bent de junior. Het is fijn dat dit gevoel in de tweede ronde meteen weg is. Dan zit er weer een nieuwe debutant naast je te bibberen. Ben jij erg nerveus voor je deelname?

Nerveus is een understatement. Ik ben doodsbang.
Waar ben je het bangst voor?

Ik heb nazi-angst.
Je hebt wat?

Ik ben erg veel aan het oefenen. Oude afleveringen terugkijken, op pauze zetten en de vraag hardop beantwoorden. Elke keer als ik een naam met een Duits randje krijg met de vraag ‘Wat weet je van?’ gok ik verkeerd. Het is me al een paar keer overkomen dat ik ‘nazi’ riep maar dat het helemaal geen nazi was. Ik heb menig componist en filosoof beschuldigd van ernstige oorlogsmisdaden.
Het is helemaal niet erg om af en toe Hitler te roepen. Sterker nog: altijd Hitler roepen als je denkt dat het iets met de Tweede Wereldoorlog te maken heeft. Schroom niet te roepen wat in je opkomt. Ook al was-ie fout in de oorlog. Mijn eerste tip: zet al je gêne aan de kant.

Gevaarlijk. Ik ben namelijk ook bang om te vloeken. Dat heb ik in stresssituaties nooit zo goed onder controle. Wordt dat eruit geknipt?
Het is me opgevallen dat ze het woord kut er niet uit knippen.

Kut…
Heb je al nagedacht over je tegenstander? Speel je liever tegen een type Bonnie St. Claire of tegen iemand als Diederik Jekel?

Het lijkt me fijn om vooraf wat stress weg te drinken met Bonnie maar het spel verlies ik veel liever van Diederik Jekel.
Ik wil trouwens niet beweren dat Bonnie dom is. Maar je verliest liever van Ajax dan van Top Oss.

Hoe bereid ik me voor op een tegenstander als Diederik Jekel?
Mijn tweede tip: speel de app. Als je naar de televisie kijkt, denk je vaak ‘dat doe ik wel even’ maar het is goed vooraf te weten wat er van je verwacht wordt. Voor de televisie oefen je de tactiek van het spel niet. Oefen veel puzzels! Daar pak je veel punten op als je ’m helemaal oplost en die van je tegenstander kan afmaken als hij of zij dat niet doet.

Ik speel de app tegen ‘De slimste mens’-redacteuren van het programma. Maar ik heb het idee dat ze me expres laten winnen om me zo meer zelfvertrouwen te geven.
Je moet tegen sterkere tegenstanders spelen. Zullen we anders even een testrondje doen?

Nee.
Wat weet je van Ruud Lubbers?

Dat was een groot vrouwenliefhebber…
Hier gaat het al mis. Komen we gelijk bij tip drie: cut the crap! Niet te veel afdwalen. Je moet denken als een vragenmaker. Wat zou jij als vragenmaker willen horen?

Minister-president? CDA?
Precies. Wie? Wat? Waar? Wanneer? En nog een gek feitje om het af te toppen. Probeer die volgorde aan te houden. Niet lukraak roepen dat Ruud Lubbers een vrouwenliefhebber was. Hoe zag die vrouwenliefhebber eruit? Wat was zijn functie? Wanneer was dat? Leeft hij nog? En als je deze vragen hebt beantwoord en je komt niet verder: Op tijd PAS roepen. Denk aan die secondes. Wat trouwens ook een valkuil is, is te véél weten. Anne Fleur Dekker heeft in de halve finale een hoorcollege gegeven over Aphrodite. Ze wist werkelijk alles over de godin en het klopte allemaal wat ze zei, maar toch er zat geen enkel goed antwoord bij. Ze wist te veel en dwaalde af in details. Ik zeg het nog maar een keer: Wie? Wat? Waar? Wanneer?

Moet ik vooraf dingen uit mijn hoofd gaan leren?
Ik kom net van het EK quizzen in Venetië. Daar komen mensen die dat doen. Fixed knowledge noemen ze dat. Die weten bijvoorbeeld elke vlag bij elk land. Of alle rivieren. Zij stampen eindige kennis in hun kop. Rijtjes leren. Dat heb ik niet gedaan hoor. Lijkt me ook helemaal niet gezellig. Tip 4: je doet het voor het plezier.

Hoe is de sfeer achter de schermen?
Ik heb het hartstikke leuk gehad. Vooral met Lilianne Ploumen en Cor Bakker. Ik heb het niet gedaan, want ik ben natuurlijk een sympathieke knaap, maar je kunt natuurlijk gaan voor de gemene oorlogsvoering in aanloop naar de uitzending.

Ik luister…
Even voor de opnames de kleedkamer van een tegenstander binnenlopen en zeggen: ‘Hou je dat shirt aan? Weet je het zeker?’ Om je tegenstander wat onzekerder te maken.

Tussendoor tegen kandidaat X zeggen dat er een groen blaadje tussen zijn of haar tanden zit. Staat genoteerd. Nog meer?
Speel het spel zoals het gespeeld moet worden. Het is een combinatie van kennis, associëren en tactiek. Je moet niet alleen slim zijn maar ook slim spelen. Het is de kunst om in de finale, als je tegenstander in de positie komt dat hij of zij je in één beurt weg kan spelen, een seconde onder de tijd van de diegene uit te komen zodat je zelf weer mag beginnen. Zo creëer je de kans je tegenstander in een keer uit te schakelen en voorkom je dat dit jou overkomt. Zo won ik uiteindelijk de finale.

Dat werd je door de kijker niet in dank afgenomen?
‘Als je zo moet winnen, kun je beter niet winnen’ werd er geroepen op Twitter. Dat vind ik nogal onnozel. Als ik anders had gespeeld, dan had Philip Huff me met de grond gelijk gemaakt. Ik moest wel. Maar het was voor mij ook uiterst ongemakkelijk, al die secondes weg laten tikken. Misschien had ik een liedje moeten zingen? Tapdansen?

Ben je achteraf aangesproken op verkeerde antwoorden of dingen die je niet wist?
Absoluut! Tussendoortip: bedenk je in welke groepsapps je nog wilt zitten als het wordt uitgezonden. Mijn vrienden zaten er bovenop. Dan kreeg ik tijdens de uitzending appjes met de tekst ‘Jezus! Wist je dat niet?’ Maar ik verzeker je dat op de bank oefenen een stuk makkelijker is dan in de studio onder de gele cirkel.

Ik weet altijd erg veel als ik ongedoucht op de bank oefen. Met een glas wijn en een zak chips.
Dan adviseer ik je niet te douchen en een zak chips mee te nemen.

Straks wordt iemand anders De slimste mens. Heb je tips voor haar of hem?
Hoed je voor dames op leeftijd. Die deinzen er niet voor terug je klem te zetten in de supermarkt en je te vertellen dat ze je herkend hebben.

Ik vergeet bijna de allerbelangrijkste vraag. Roelof, wat moet ik aan?
Neem verschillende setjes mee. Het kan zo zijn dat je tegenstander dezelfde kleur draagt. Als jij knalgeel aandoet en Bonnie heeft toevallig een bananenpak aan, dan moet een van de twee zich omkleden. En Bonnie lijkt me standvastig in zulke situaties. Oh, en denk aan het ‘benenprobleem’. Je zit in een stoel met een camera recht voor je neus. Een broek is handig voor vrouwen, want, afijn je snapt. Succes!