Ari Shaffir: Double Negative: Provocatief, verachtelijk en komisch tweeluik

Je kan komiek Ari Shaffir omschrijven als een combinatie van Adam Sandler, Jerry Seinfeld en een cynische perverseling. Net als Sandler en Seinfeld steekt de New Yorker zijn joodse afkomst niet onder stoelen en banken. Hoewel hij qua zelfspot – de grappen over de Holocaust bespaar ik u, vooralsnog – alle grenzen overschrijdt. Dat Shaffir het nog niet zo ver heeft weten te schoppen als zijn joodse stadsgenoten ligt dan ook vast aan zijn provocatieve act. Je kan niettemin zijn werk beluisteren en/of zien bij onder meer de goed bekeken YouTube-show van collega-komiek Joe Rogan.

Shaffirs Netflix-special, het tweeluik Double Negative (dubbele ontkenning, de titel verklaart hij in het tweede deel), staat in het teken van de jeugd en wasdom. De eerste voorstelling, getiteld Children, draait om Shaffirs hekel aan kinderen. ‘Kinderen zijn rotzooi.’ Shaffir kijkt het publiek standvastig aan: ‘Ook jullie kinderen.’ De rode draad in zijn verhaal is een vriendin die zwanger werd na een Tinderdate. ‘De mens bedacht het almachtige internet, om te kunnen neuken.’ Deze vriendin, die eerst nog wordt omschreven als white thrash, komt telkens terug, in de vorm van uiterst pijnlijke kwinkslagen.

Shaffir stelt alvast voor om haar ongeboren kind Tinderty te noemen. Als het kind later vraagt wie de vader is en hoe hij of zij ter aarde kwam, dan biedt zijn naam een verklaring. ‘Mama swipete drie keer nee. En toen zag ze een persoon die wel goed genoeg leek.’ Shaffir zet zijn tirade voort: ‘Ik ga graag naar festivals. Maar nu nemen vrienden ineens hun kinderen mee. Kinderen die rondrennen als jij net lsd hebt gebruikt zijn ronduit beangstigend; ze kijken in je ziel.’

Wie zo’n aversie heeft tegen kinderen, zal vast een voorstander zijn van abortus ‘Fluiten artsen in een abortuskliniek ook tijdens hun werk een deuntje, zo net voor het weekend, rond halfvijf?’ Shaffir richt zich wederom opzichtig tot de toeschouwers. ‘Wanneer sommigen van jullie bij mij weglopen dan zijn het altijd de moeders. Die schreeuwen dan fuck you, ik hoop dat je nooit kinderen krijgt. Waarop ik denk: mooi, dan zitten we op een lijn.’

Tenslotte komt Shaffir – na een onnodige vrouwonvriendelijke klaagzang over feministische bloggers – weer terug bij het abortusonderwerp. Hij zet zijn joods-orthodoxe, religieuze opvoeding in om een eeuwenoud dilemma te beantwoorden. ‘Wie naar de hemel wil, moet geen zonden hebben begaan. Maar dat is onmogelijk, iedereen is of wordt uiteindelijk een zondaar. Maar wie hebben geen zonden begaan? Juist. Baby’s. Stuur ze direct naar de hemel vanuit de baarmoeder.’

Shaffir is op zijn leukst (en bijzonder smakeloos) als hij ageert tegen kinderen (of foetussen), zoals hierboven wordt geïllustreerd. Het tweede deel van zijn special, een reeks bespiegelingen over de volwassen mens, getiteld Adulthood, stelt echter teleur. Grappen over de in de jaren negentig vermoorde rapper The Notorious B.I.G. (‘ik luisterde recent naar hem, maar niet naar zijn nieuwste werk.’) en over soa’s (‘Chlamydia is goed behandelbaar. Als iedereen tien dagen geen seks heeft, dan helpen we het uit de wereld.’) zijn lang niet zo geniaal. Tel daar de vulgaire grappen over de Holocaust bij op. Die mijmeringen moeten normaliter een zekere pijn verhullen. Maar bij Shaffir zijn ze vooral gratuit.

Zijn joodse afkomst komt vaker ter sprake in Adulthood, zoals tijdens zijn verhaal over zijn bezoek aan Amsterdam. Nee, dat gaat niet over de historie, de grachten en de musea. Dat bezoek stond natuurlijk in het teken van wiet. Totdat de komiek bij toeval langs het Anne Frank Huis wandelt. Dat moet hij natuurlijk vanbinnen zien. Zodat hij deze rondleiding later kan vertalen naar een reeks grappen (‘Mijn eerste appartement in New York was minder luxueus.’).

Later ontpopt Shaffir zich tot de misantropische kolonist, wanneer hij vertelt over zijn ervaringen in Thailand, waar hij seks wilde hebben met een ladyboy (een transseksuele prostituee). Zo komt in Double Negative gaandeweg een komiek bovendrijven die zijn minachting voor minderheden – vrouwen, kinderen, de LGBTQ-gemeenschap – probeert te verbloemen met humor. Dat werkt in Double Negative uitsluitend bij de kids die hij hartgrondig haat. In Adulthood gedraagt Shaffir zich spijtig genoeg zelf als een kind; als een pestkop die het leed van een ander opzichtig gebruikt voor eigen gewin.