Animalia: subtiele buitenaardse inval in Marokko

In deze intrigerende Marokkaanse road-movie met sciencefiction elementen, hervindt een zwangere jonge vrouw de verbintenis met haar verleden en haar familie.

De jonge Marokkaanse Itto is een nufje geworden. Ze zag dat haar Berberse ouders op het platteland in armoede werden geboren én stierven en besloot dat het beter kon. Ze slaagde erin op te klimmen en te trouwen met de rijkeluiszoon Amine, wiens familie de mooie en inmiddels zwangere Itto heeft geaccepteerd als één van hen, maar alleen op het eerste gezicht. Vooral Amine’s hautaine en autoritaire moeder laat blijken dat Itto te wild en misschien ook wel te min is. Zij ziet haar ‘als een boerenmeid die niemands dochter is’, aldus Itto. Zoals alle snelle sociale stijgers dreigt Itto in een spagaat te leven, balancerend tussen haar ‘eenvoudige’ afkomst en haar gedroomde nieuwe status.

Dus vindt ze dat ze moet kiezen en kiest ze rigoureus voor haar nieuwe leven. Ze gedraagt zich voorbeeldig naar haar nieuwe status: mooie kleren dragen, geen Berbers meer spreken maar Arabisch en Frans en nooit meer terugkeren naar haar geboortestreek, waar ze ook geen naaste familie meer heeft. Je begrijpt Itto’s wens om haar oude leven te ontvluchten wel, maar ze is ook een beetje onuitstaanbaar soms. Een nufje.

Haar schoonfamilie moet naar een belangrijke bijeenkomst, maar omdat Itto zwanger is, blijft zij in haar eentje achter in het enorme luxe landhuis. Zodra de dure SUV’s met haar man en zijn familie wegrijden, zet ze keiharde soul op, danst door het lege huis en laat af en toe een boer. Een moderne jonge vrouw, is de suggestie. Buiten pakken donkere wolken zich samen boven het grote meer achter het huis. Hele vreemde wolken met rare lichten erin…

In Animalia vraagt heel Marokko (en later ook de rest van de wereld) zich af wat hier aan de hand is. Het lijkt wel een buitenaards bezoek, maar het blijft bij een vreemde aanwezigheid en komt maar niet tot een regelrechte ‘alien invasion’ of juist een vriendelijke ‘close encounter’. Het bezoek is wel duidelijk buitenaards of misschien zelfs goddelijk, maar wordt weinig concreet. Het is meer een grootschalig en verontrustend verschijnsel: behalve die gekke wolken en de lichten, gaan mensen en vooral dieren vreemd gedrag vertonen. Honden gaan op straat spontaan in een kring zitten, vogels doen idiote aanvallen op mensen. De kijker is verward, net als heel Marokko. Het leger blokkeert wegen, de televisie zendt alleen maar verdacht vrolijke flauwekul-programma’s uit en zwijgt over het nieuws, een bekend recept in autoritaire landen als er iets echt helemaal mis is (‘Het doet me denken aan de staatsgreep van 1972’, verzucht een bezorgde oude vrouw).

Amine maant Itto te vertrekken, want het centrum van de invasie - als dat het tenminste is -  bevindt zich precies boven haar zwangere hoofd. Ze haalt de familiekluis leeg en koopt zich, met instemming van haar man, een weg naar de vrijheid. Een lokale boer rijdt haar in zijn vrachtwagentje naar veiliger oorden maar blijkt haar te belazeren en dumpt haar in haar eentje op een heel andere plek dan ze wilde, namelijk het plaatsje Imilchil, precies in de plattelandsstreek die Itto zo graag zou vergeten.

Op zichzelf aangewezen blijkt Itto vindingrijk en koppig: ze weigert hulp, wordt onaangenaam bejegend door lokale mannen die een vrouw alleen een schande vinden, sluit vriendschap met een Duitse herdershond die ze omeletten voert en met een menselijke Berberse herder van haar eigen leeftijd die haar helpt om verder te trekken in zijn kleine vrachtwagentje. De hond - die inmiddels vreemd en eng is geworden - blijft zeer tegen zijn zin achter en achtervolgt de vrachtwagen, net als een vogel. Animalia wordt een prettig weirde road-movie met mythische trekjes en ook het sf-element blijft aanwezig. Het is poëtisch, maar tegelijk vrij aards, door de twee jonge hoofdpersonen tijdens dit deel van de film - het zogenaamd moderne nufje en de zogenaamd boerse (maar verassend atheïstische en filosofische) herder en het barre en mooie landschap rond het Atlas-gebergte. Al rijdend komt Itto dichterbij de mogelijke aard van de ‘invasie’. Die doet veel meer denken aan die in de sf-klassieker Solaris dan aan die in A Quiet Place, en krijgt steeds meer invloed op de mensen zonder dat oorsprong en doel direct helder worden. Het verschijnsel lijkt vooral een katalysator die Itto en haar omgeving en heel Marokko noopt om dingen als afkomst, de moderne tijd versus de oude tijd, de verhouding man-vrouw, religie en klasseverschillen te heroverwegen. Animalia gaat over arm en rijk, in financiële en spirituele zin, en over verbintenis tussen mensen. Itto komt na alle gebeurtenissen als een ander en mogelijk wijzer mens terug bij haar schoonfamilie en is, net als de hele Marokkaanse maatschappij, veranderd. En ze staat op het punt een nieuw leven te baren.

Animalia is een bijzondere film, vaak metafysisch en soms magisch-realistisch, soms plechtig en dan weer fijn dromerig. Door de zelfverzekerde regie van debutant Sofia Alaoui en de uitstekende rol van Oumaima Barid als Itto, blijf je bij de les en blijf je verwonderd kijken. Vreemde film, in de goede zin des woords.

Animalia, vanaf donderdag 27 juni 2024 te zien in de bioscoop