Ramsey Nasr en zijn ‘Wunderkammer’ vol verhalen

Door Daphne van Tholen

Of het nou een bepaalde vorm van kunst, een periode uit de geschiedenis of een bepaalde wetenschap betreft: mensen verliezen zich graag in de schoonheid der dingen. Voor Ramsey Nasr is deze interesse “een verslaving geworden”, zoals hij het zelf verwoordde toen hij gisteren bij Khalid aanschoof. Het gevolg van zijn interesse in rariteiten is dat zijn appartement in Amsterdam een waar museum is geworden. ‘Wunderkammer’, zo noemt hij zijn eigen museale collectie. 

Je zou Nasr van verschillende dingen kunnen kennen. Hij is regisseur geweest van de opera, Dichter des Vaderlands van 2009-2013 en je kan hem nog steeds zien schitteren in zijn rol als Erik in ‘Oogappels’. Los van dit alles is hij ook nog eens verzamelaar. Hij struint winkels en veilingen af op zoek naar spullen die hij kan toevoegen aan zijn alsmaar groeiende collectie. “Ik verzamel dingen waar ik me over verwonder”, zo vertelt hij aan de Volkskrant in 2017. Inmiddels zijn we heel wat jaren en een hoop aanwinsten verder. Vanaf vanavond neemt hij zijn kijkers mee in zijn verzameling in zijn vierdelige documentaire reeks ‘Dr. Nasrs Wunderkammer’.

Ramsey Nasr verwondert zich over veel dingen. Van buitenaf lijkt een overkoepelend thema in eerste instantie lastig te vinden, maar Ramsey legt uit dat dit niet klopt. “Ik ben altijd speciaal geïnteresseerd in fenomenen op het punt dat ze net beginnen te ontstaan. De vroegste fotografie. De eerste meercellige diertjes. De oermens”, zo vertelt hij in de Volkskrant. Alhoewel de objecten uit zijn collectie dus flink uiteenlopend zijn, is dat de rode draad die de objecten met elkaar verbindt. Gisteravond liet hij bij Khalid aan tafel alvast een aantal kopstukken uit zijn collectie zien.

• Een brievenstandaard

Een opmerkelijk item dat hij liet zien was een brievenstandaard, gemaakt van koper en malachiet. Op het groene, bijna schilderachtige platform van de standaard, zie je drie roestkleurige, koperen hekjes, elk een ander formaat en oplopend van klein naar groot.  “Het is bijna abstracte kunst”, zo verwoordt Ramsey het in de uitzending. Maar het is geen kunst, het is een brievenstandaard uit Congo. Uit de koloniale tijd. “Dit is eigenlijk een gruwelijk object. Het is een getuige van een tijd waar we niet meer naar terug willen”, vertelt hij. Ramsey legt uit dat hij met dit soort objecten de dubbele laag maar al te goed voelt. Het kruispunt van moeten we dit soort objecten koesteren of beter weggooien, vindt Nasr daarbij interessant.

• Een vuistbijl

Dat geschiedenis in een tastbare vorm Nasr interesseert, blijkt ook uit de vuistbijl die hij meenam naar onze uitzending. Hij liet een vrij platte, ovalen, bruine steen, met scherpe randen zien. Bijna een soort werp-ster. Alleen wierpen de neanderthalers deze steen niet, maar gebruikten hem als scherp verlengstuk van hun arm. Om mee te snijden. De eerste keer dat Nasr dit object in zijn handen had “moest ik echt wenen”. Het object moet namelijk rond de 150.000 jaar oud zijn.

• Een xenofoor

Het laatste object dat Nasr gisteren naar de studio mee had genomen was een xenofoor. Oftewel: een drager van vreemde dingen. Hij toonde ons de schelp van een zeeslakje, met daaraan vast allerlei andersoortige schelpjes. Als speren om een kasteel of fort heen, plakte dit zeeslakje in zijn leven allemaal puntvormige slakkenhuisjes aan die van hemzelf vast. De slak was kortom zelf een verzamelaar, met zijn eigen ‘wunderkammer’. Over waarom het slakje de andere schelpen aan zich vastplakte, bestaat nog steeds geen uitsluitsel. Nasr kan zich echter wat bij deze tactiek voorstellen. Als je je als slakje op de drassige bodem van een slip staande moet zien te houden - in de stroming(en) en tussen de andere waterdieren - dan lijken grip en camouflage hem zeer welkom.

Voor Nasr is de serie een kans om meer te weten te komen over de spullen die hij bezit. “Het gaat om het verhaal achter de objecten en niet zo zeer om alle spullen”, zo legt hij uit. Zijn interesse zit hem dan ook bovenal in de objecten waar een verhaal achter zit. In elk van de vier afleveringen gaat Ramsey op zoek naar meer informatie over de spullen die hij bezit. De wereld achter het museum dat hij voor zichzelf heeft gecreëerd. Op de website van de NTR staat dan ook de volgende beschrijving over de serie: “een zelfgecreëerde wereld die de kijker de vraag stelt: hoe verhouden wij ons tot het verleden?”

Dr. Nasrs Wunderkammer is vanaf vanavond vier weken lang om 22.10 te zien bij NPO 2. En hieronder kijk je het volledige gesprek met Nasr van gisteren terug.