Over Onno Blom als biograaf van Jan Wolkers

Of je de liefdesroman ‘Turks Fruit’ hebt gelezen omdat je bestond toen het uitkwam in 1969, of omdat het boek op je literatuurlijst stond op de middelbare school, het zal je ongetwijfeld bij zijn gebleven. Het door Jan Wolkers op papier gezette liefdesverhaal spat van vurigheid van de pagina’s af. ‘Turks Fruit’ is lang niet het enige dat Wolkers op papier heeft gezet. Zo schreef hij ook verhalenbundels, gedichten, essays, brieven, dagboeken, columns en wat niet meer. Zijn pen heeft tot hij overleed - op 19 oktober 2007 – kortom bevlogen dienst gedaan. En ook zijn kwast en houweel hebben vele hoogtijdagen gekend, want Wolkers maakte ook de nodige schilderijen en beeldhouwwerken. Reden en nalatenschap genoeg voor schrijver Onno Blom om zich in Wolkers’ leven en wezen te verdiepen. 

Op 19 oktober 2017 verscheen Bloms biografie over Wolkers: ‘Het litteken van de dood’. Blom heeft over het uitbrengen van deze vuistdikke biografie precies 10 jaar gedaan. “Op basis van een schat aan materiaal schetst hij een rebels, obsessief en zinnelijk leven in de greep van liefde en dood.” Zo staat in de omschrijving van het boek op de NRC-webwinkel. In de proloog van de biografie beschrijft Blom dat hij in 2006 de boot naar Texel – naar Wolkers toe – nam. Blom had uitgeverij ‘De Bezige Bij’ kort geleden verlaten, waar hij met Wolkers had samengewerkt. De twee mannen scheelden 44 jaar in leeftijd en dus was Wolkers voor Blom behalve later in zijn leven een werkrelatie, ook vroeger altijd al een fascinatie geweest toen hij Wolkers’ boeken uit zijn vaders boekenkast verslond.

Het was dan ook geen toevallig gespreksverloop dat Blom Wolkers die betreffende dag in Texel opbiechtte een biografie over hem te willen schrijven. Wolkers stemde daarmee in. En hoe. “We spraken af dat we voor de biografie samen zijn persoonlijk archief systematisch zouden ontsluiten. En dat ik hem aan de hand van het materiaal dat we erin zouden aantreffen uitgebreid zou interviewen. Nog belangrijker was dat we een overeenkomst moesten opstellen waarin Wolkers mij vrije toegang verleende tot zijn volledige archief en me het recht gaf om daar vrijuit, zonder het voor publicatie aan hem te hoeven voorleggen, uit te citeren.” Aldus Blom in de proloog van het uiteindelijk rijke eindproduct van ruim 1000 pagina’s.

Nu, bijna 10 jaar later, is er een nieuw boek van Blom over Wolkers verschenen, met een voor sommigen verrassende insteek. In ‘Genialiteit staat nooit buitenspel’ schrijft Blom over Wolkers’ relatie met voetbal. Wolkers blijkt namelijk een “bezeten voetballiefhebber” te zijn geweest. Zijn vader was streng gereformeerd en stond zijn zoon daarom niet toe buiten te voetballen. Wolkers deed het toch. Als kind liet hij zijn vader niet in de weg staan van zijn voetballiefde en ook later toen hij volwassen was bleef hij zijn liefde voor voetbal voeden. “Wolkers keek naar voetbal op televisie als naar een schilderij van Mondriaan, maar wond zich vooral vreselijk op: ‘Dáárheen moet de bal, godverdomme, en dan gaat-ie ook daarheen!’”, staat op de achterflap van het boek. Blom schoof vanavond bij Khalid aan om over Wolkers en over zijn nieuwe boek te vertellen. Kijk het gesprek hieronder terug.