Zo. Alsjeblieft, het antwoord op “Nouri vs. MH17”

Laat ik eerst maar eens duidelijk zijn: de twee situaties zijn in veel opzichten onmogelijk te vergelijken. Wel hebben ze met elkaar gemeen dat ze allebei verschrikkelijk zijn. Tragedies waarbij mensen het slachtoffer worden, kunnen daarom naar mijn mening onmogelijk in zwaarte met elkaar vergeleken worden. Er zijn altijd verliezers. Dat geldt voor zowel MH17 als het ongeval met Nouri. Ikzelf vond beide gevallen daarom erg treurig, en liep op de ‘dagen van’ met een brok in mijn keel rond. 

Maar goed. Hoe zit de vork eigenlijk in de steel? Ons zogeheten empathisch vermogen stelt ons in staat elkaars emoties te begrijpen. Mijn vermogen komt bijvoorbeeld voort uit het feit dat ik veel relativeer. Na beide ongevallen was dit het eerste wat bijvoorbeeld in mij opkwam: “Godverdomme. Wat is dit kut. Dit kon net zo goed mij, mijn familie of mijn vrienden overkomen!” Ik werd mij des te bewuster van mijn sterfelijkheid. Dezelfde sterfelijkheid waar veel nabestaanden van MH17 nu dag in dag uit mee te maken hebben, en de familie van Nouri – waarvan de overlevingskans ook niet zeker is – in redelijke mate ook. Ik denk dat "Nouri vs. MH17" daarom ook niet gerechtvaardigd is. Het zou eigenlijk "Nouri én MH17" moeten zijn.

Maar het begrijpen van elkaars gevoel betekent niet per se dat het gevoel ook meteen gedeeld wordt. Ik geloof dat Hanina zich dát met name heeft afgevraagd. De Franse onderzoeker Frédérique de Vignemont heeft dit  onderzocht en kwam in 2006 tot de conclusie dat empathisch vermogen allesbehalve vanzelfsprekend is. Een gevoel of emotie kan vaak pas gedeeld worden als men het gevoel eerder heeft meegemaakt, of als er inderdaad sprake is van een zekere mate van relativeren. Persoonlijk denk ik dat dat ook de reden is waarom mensen de MH17-ramp zo persoonlijk aantrokken: alle slachtoffers hebben door toedoen van een ander het leven moeten verlaten, en dit had ze ook zelf kunnen overkomen. 

Hetzelfde geldt in zekere zin voor Nouri, ook dit zou iedereen kunnen overkomen. Tóch wees Hanina’s empathische kompas richting Nouri en niet naar MH17. Tijdens een uitzending van RTL Summer Night in 2017 gaf Hanina aan dat het wellicht komt omdat Nouri een ‘daadwerkelijk gezicht’ had en het daarom misschien harder aankwam, waarop tafelgenoot Peter R. de Vries zei dat ook voor de MH17-slachtoffers geldt. Er zijn immers kosten noch moeite bespaard om ze in mooie portretten te weergeven in de media.

Ik denk persoonlijk dat het neerkomt op het volgende: Abdelhak Nouri was voor zijn ongeluk in de bloei van zijn leven en voor de voetbalfans een weergaloos talent. Ik heb begrepen dat Hanina zelf ook kinderen heeft en van Marokkaanse komaf is. Het maakt het dus in die zin makkelijker voor haar om zich te spiegelen aan de familie van Nouri. 

Hanina kreeg de wind van voren en is blijkbaar nergens meer op het internet te bekennen. Superjammer. Ik vind dat het belangrijk is om dit soort vragen te blijven stellen, omdat ze ons dwingen om terug te gaan tot de kern en het ons doet afvragen wat empathie nou eigenlijk is. 

Als je je bedenkt dat er al maandenlang een juridisch steekspel gaande is tussen Ajax en de familie van Nouri over de aansprakelijkheid van Nouri’s ongeval, dan is het soms best makkelijk – als buitenstaander – om te verdwalen in het getouwtrek. Hetzelfde geldt voor de slachtoffers van MH17, waarvan is gebleken dat zij recht blijken te hebben op miljoenen euro’s schadevergoeding en tot op de dag van vandaag nog steeds géén idee hebben wie nou precies het vliegtuig heeft neergeschoten. 

Boven al het andere gaat het eigenlijk om één ding: een mensenleven. Het leven van een mens dat in een vluchtig momentje is afgenomen. Het leven van een mens dat nooit meer de oude zal zijn, in het geval van de nabestaanden. En het leven wat wij leven. En de dankbaarheid die wij eigenlijk zouden moeten uiten voor dat leven. 

Ik denk persoonlijk dat veel mensen zich daarin wel kunnen vinden. Het was volgens mij ook immers het gebrek aan een antwoord op de vraag en de nogal kille tone of voice van Hanina’s stuk die veel mensen boos maakten. Ik hoop daarom dat het antwoord duidelijk en acceptabel is. En anders mag Humberto mij altijd bellen voor tekst en uitleg. 

Of Twan, weet ik veel.