Zijn we een vrijgezellen-maatschappij aan het worden?

Op 11-11 wordt massaal het vrijgezellenbestaan gevierd. Een tegengeluid voor Valentijnsdag. En zo’n speciale dag blijkt erg welkom, want als we datingapps Tinder en Happn mogen geloven komen er steeds meer vrijgezelle Nederlanders bij. Is dat erg? En hoe komt dat?

In 2050 is de helft van de Nederlanders vrijgezel, zo stelt hoogleraar sociale demografie Jan Latten. De tijd dat mensen gek worden aangekeken op hun vrijgezelle status is volgens hem dan ook voorbij. De stijging van het aantal singles is volgens Latten zowel bij ouderen als jongeren te zien. Wel zijn jong en oud om verschillende redenen vrijgezel. De jonge mensen verbreken nu sneller een relatie dan vroeger. Als een partner niet aan de verwachtingen voldoet, zoeken ze verder. Ouderen daarentegen kiezen vaker bewust voor een leven alleen, bijvoorbeeld na een scheiding.

Die stijging van het aantal vrijgezellen heeft ermee te maken dat mensen vaker een einde maken aan een relatie. De norm is tegenwoordig namelijk het eigen geluk. ‘Dat staat voorop’, zegt Latten. ‘Als je niet meer gelukkig bent in de relatie vindt de omgeving ook dat je er een punt achter moet zetten.’ Volgens Latten geven we tegenwoordig veel sneller op dan vroeger.

De perfecte match
Schrijver en ‘serial dater’ Sofie Rozendaal herkent zich hierin. Ze vindt het leuk nieuwe mensen te leren kennen, maar blijft toch altijd doorzoeken. ‘Het blijft vaak bij een afspraakje. Je weet dat er zo veel keuze is en dat je zo weer een nieuw afspraakje hebt. Dan ben je minder bereid echt te investeren in iemand.’ Daarom maakt ze ook gebruik van datingapps. ‘Daar leer je mensen kennen die je normaal niet tegen zou komen.’ Maar of die datingapps die vrijgezellentendens zullen tegenhouden? Want ook daar loopt het bij Sofie vaak op niks uit. ‘Het is zo geforceerd. Het is een soort sollicitatiegesprek: past het in je leven? Voel je je tot iemand aangetrokken?’

Volgens Latten krijgen vrijgezellen nu te maken met het keuzestressfenomeen. Singles hebben veel meer eisen dan vroeger. Ook zijn ze veel minder bereid om compromissen te sluiten. ‘De jongere generatie leeft in een wereld waar alles mogelijk is. Zij gaan door tot het plaatje helemaal klopt. Die partner moet het wel echt leuker maken, anders hoeft het niet.’ Mensen hebben elkaar namelijk niet meer nodig zoals vroeger. Vrouwen zijn niet meer afhankelijk van mannen. Zij verdienen hun eigen geld.

Keuzestress
Vrijgezellen zijn veeleisender geworden. Waar mensen, volgens Sofie, vroeger genoegen namen met de buurjongen, wordt er nu eindeloos doorgezocht naar de ware. Sofie: ‘Er wordt heel veel gezocht naar perfectie. Alles is heel maakbaar nu.’ En daar werken datingapps hard aan mee. De drang naar perfectie en de keuzestress vormen daar het verdienmodel, volgens schrijver en vrijgezel Romilde van Dongen: ‘Die datingapps zijn er eigenlijk ook voor gemaakt om geen relatie te vinden. Want bij de volgende swipe komt er misschien wel nog een leukere jongen langs.’

Vrijgezellen-maatschappij?
Het is tegenwoordig een stuk makkelijker om vrijgezel te zijn dan vroeger. De samenleving heeft zich voor een groot deel aangepast aan de nieuwe vorm waarin mensen vaker alleen leven. Dat begint volgens Latten al bij het uit huis gaan. 60% van de jongeren die op zichzelf gaat wonen, gaat alleen. Vroeger was het gebruikelijk om vanuit het ouderlijk huis direct te gaan samenwonen met een liefdespartner.

Er ontstaan steeds meer mogelijkheden voor vrijgezellen om samen te leven zonder dat daar een relatie aan te pas komt. Zelfs het krijgen en opvoeden van een kind met iemand waar geen liefdesrelatie mee bestaat, is niet meer uitzonderlijk.

Norm 
Toch blijft de norm voor veel mensen het hebben van een relatie. Romilde merkt dat heel duidelijk. Ze is nu 37 en krijgt continu van haar omgeving te horen dat ze vaart moet maken met het vinden van een man, mocht ze nog kinderen willen. ‘Want na je vijfendertigste wordt het allemaal minder. Dat raakt je wel.’ Los van het krijgen van kinderen wordt het vrijgezellenbestaan door veel mensen bestempeld als een tussenfase waarin iemand zoekt naar een nieuwe partner. ‘Het lijkt een soort tussenpose. Alsof het minder telt’, zegt Sofie.

 Voor jongeren is het ideaalbeeld van huisje, boompje, beestje niet verdwenen. Latten: ‘Geluk is de algemene drijfveer, als je jong bent wil je dat met een partner. Als dat gelukkige gevoel aanhoudt en de relatie standhoudt is dat fijn. Als dat niet zo is, is het ook oké om alleen te zijn.’ Het is ook een mythe dat vrijgezellen minder gelukkig zijn dan mensen met een relatie. Je kan volgens Latten namelijk beter vrijgezel zijn dan in een ongelukkige relatie zitten. Maar zit je in een gelukkige relatie, dan ben je over het algemeen wel weer gelukkiger dan een vrijgezel.