Zijn de bestrijdingsmiddelen op groente en fruit gevaarlijk?

Eet jij de komende dagen ook wat gezonder na al die feestdagen? Bestrijdingsmiddelen kunnen op je fruit blijven plakken en zelfs in de vrucht trekken. Is dat gevaarlijk en kun je er wat tegen doen?

Tijdens de teelt worden bij diverse soorten groente en fruit bestrijdingsmiddelen ingezet om de gewassen te beschermen; tegen insecten en tegen het weer bijvoorbeeld. Bovendien legt jouw appel een hele reis af voordat deze bij jou in de fruitschaal belandt. Het is dus belangrijk dat je je greens goed wast voordat je deze nuttigt.

An apple a day, keeps the doctor away. Toch? Maar hoe zit het met de bestrijdingsmiddelen die op fruit zitten? Helpt het wassen tegen het landbouwgif dat erop zit? Expert voedselveiligheid bij het Voedingscentrum Wieke van der Vossen zegt in Alledaagse Vragen van niet. ‘Het wassen van groente en fruit is altijd wel een goed idee, vanwege mogelijke bacteriën en virussen, maar de bestrijdingsmiddelen was je er niet zomaar van af. Die zijn zo gemaakt dat ze echt heel goed hechten aan het fruit: ze moeten ook tegen een regenbuitje kunnen. Soms trekt het zelfs door de schil heen in het fruit.’

De hoeveelheid schadelijke pesticiden op Europees fruit is het afgelopen decennium met meer dan de helft gestegen, schreef Zembla vorig jaar. Dat blijkt uit onderzoek van Pesticide Action Network (PAN) Europe. Volgens PAN Europe laat dit onderzoek zien dat er steeds meer gif gespoten wordt op Europees fruit. Voedselwaakhond Foodwatch maakt zich vooral grote zorgen over de bestrijdingsmiddelen die volgens de organisatie blijvend in niet-biologische vruchten te vinden zijn. ‘Mandarijnen, sinaasappels, druiven en aardbeien waren het meest vervuild; kiwi’s het minst’, aldus een telling van Foodwatch in 2021. Vroege Vogels berichtte dat er zowel bij appels, sinaasappels als op tafeldruiven een te hoge concentratie van één of meer bestrijdingsmiddelen werd aangetroffen. Opgetreden wordt er volgens Foodwatch niet of nauwelijks, onder meer omdat daarvoor de basis ontbreekt bij de producenten en ‘aangescherpte gezondheidsnormen niet snel genoeg worden vertaald in nieuwe wettelijke normen’. 

Je kunt de keuze maken om zo veel mogelijk biologische producten te kopen. Deze worden volgens Kassa ook bespoten, maar daar worden natuurlijke middelen voor gebruikt. Denk hierbij aan koper en zwavel. Ook producten uit de biolandbouw kun je het beste even afspoelen voordat je ze eet. Je kan ze onder de kraan schoonspoelen met water. Het gebruik van zeep, azijn, citroensap of andere schoonmaakmiddeltjes is volgens het Voedingscentrum overbodig.

‘Er is een hele strenge wetgeving als het gaat om bestrijdingsmiddelen', vertelt Van der Vossen. 'In Europa zijn limieten afgesproken over wat er aan resten van bestrijdingsmiddelen op groente en fruit achter mag blijven. En gelukkig zien we in alle analyses dat bijna alle groente en fruit daaraan voldoet.’ Om te voorkomen dat je te veel restanten binnenkrijgt, is er voor ieder bestrijdingsmiddel in de wet een maximale hoeveelheid vastgesteld die nog op het groente en fruit mag blijven zitten. De kans dat zo’n restant een gevaar voor je gezondheid vormt is heel klein, aldus Kassa. Je kunt dus met een gerust hart je groente en fruit eten.

Toch kan het gif gevaarlijk zijn als je hiermee veel in aanraking komt tijdens je werk. Meerdere boeren in een dorp in West-Friesland werden gediagnosticeerd met de ziektevan Parkinson. Zembla zocht uit of er een verband is tussen deze ziekte en bestrijdingsmiddelen die al decennialang worden gebruikt in dit tuindersgebied.