Yentl en de Boer, een muzikale comedy voor tv: hoe ziet dat eruit?

Om de pandemie te overbruggen maken Yentl en de Boer een muzikale comedy voor tv.

Ze waren beiden nog met zwangerschapsverlof, Yentl en de Boer, toen corona kwam, in de lente van 2020. ‘Mensen zeiden, heerlijk, dan hoef je nog even niet het podium op,’ zegt Christine de Boer, de ene helft van het cabaretduo, ‘maar wij hadden juist erge zin om weer te beginnen.’ Het is half augustus 2021 en Christine is in het nieuwe, nog kale kantoor van Yentl en de Boer en het regent net even niet. Theaterwederhelft Yentl Schieman, nog op vakantie, reageert later vanuit Spanje. ‘We hadden net een nieuw theaterprogramma geschreven, vertelt Christine.

Stilstand
‘Lacrimosa. Een opera-achtig spektakel, over groots en meeslepend leven en hoe dat moet als je ook de zwaarte van het leven en verantwoordelijkheid voelt.’ Maar toen bracht het virus alles groots en meeslepend tot stilstand. ‘En ja,’ zegt ze, ‘we hadden wel vanaf het begin een licht vermoeden dat het lang zou gaan duren en dat we het theaterjaar 2020 helemaal konden afschrijven. Al vrij snel kwam Plan B bovendrijven: ons eigen tv-programma met liedjes en sketches. Dat wilden we al langer, maar als je elke avond in het theater staat, is er geen tijd over voor andere grote projecten.’ Yentl Schieman zegt: ‘We hadden nu ineens tijd voor die eigen televisieserie. We zijn zelfs productiever geweest dan ooit. De pandemie heeft ons, ondanks alle ellende, als duo ook veel gebracht.’

Tweestemmig gezongen nummers
Yentl en de Boer waren met hun muziek al veel vaker op tv te zien. Ze zongen bij Opium TV en Late night en in andere programma’s. Yentl Schieman en Christine de Boer zijn inmiddels al bijna tien jaar een muzikaal cabaretduo. Ontmoetten elkaar op de Kleinkunstacademie, deden samen de eindopdracht over twee caissières die hun droomleven tegemoet vluchtten in een gele Renault Twingo en strandden in Cadzand. Toen was het aan en gingen ze samen het theater in als Yentl en de Boer met sketches en liedjes. Vooral met die sprankelende, tweestemmig gezongen nummers maakten ze binnen de kortste keren furore. Absurde, ironische liedjes, waarin licht en zwaar bij elkaar horen, vaak triester dan je zou denken, maar dat is bij Yentl en de Boer niet erg, want sukkeligheid en triestigheid is van alle mensen, al is het duo weer niet bang het mannenego even extra met een schuurmachine te bewerken. Yentl en de Boer houden in hun muziek van alledaagse taal, die in hun universum een vervreemdende gloed en een eigen ritme meekrijgt en zijn meesters in de kleine dingen, kaas, worst, snoep, winterjas, bittergarnituur. Maar soms sleuren ze je net zo makkelijk een groteske wereld in van vlezige planeten, bloeddorstige komodovaranen en magie en sprookjes. Ware magie voltrok zich in hun eigen leven, toen ze niet alleen precies in dezelfde maand zwanger werden, maar ook nog eens een paar uur na elkaar een zoon (Christine) en een dochter (Yentl) kregen op Eerste en Tweede Kerstdag.

Theaterhuwelijk
Verder ontbreken liedjes over de liefde ook niet in hun 10-jarig ‘theaterhuwelijk’. Yentl en de Boer wonnen al twee keer de Annie M.G. Schmidt-prijs voor het mooiste theaterlied, met twee verhalende nummers. Ze wonnen in 2013 met ‘Ik heb een man gekend’, over van die mansplainende types die hun dates met hun feitenkennis over bioethanol en whisky vermorzelen. De tweede keer was dit jaar, met ‘Het is begonnen’. Voor de Avond van de kleinkunst hadden Yentl en Christine een vervolg op ‘Het is over’ geschreven, het lied van Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink uit 1966. Een nummer, door Jenny Arean later zo sterk gezongen, over een vrouw die haar vreemdgaande man, hoe zeer het ook doet, laat gaan en overdraagt aan zijn minnares.

Ultieme lied
‘Een kunstwerk,’ zegt Christine de Boer. ‘Hoe die vrouw alle stadia van rouw doorloopt: boosheid, verdriet, compassie, opluchting, zoveel facetten. Het voelt als één verhaal en is heel muzikaal. Hoe knap.’ Yentl en zij kozen in hun antwoord voor het gezichtspunt van de minnares, ‘want daar zit vlees aan’. Christine: ‘Dat je iets heel graag wilt en o geweldig, hij kiest voor mij, hij is nu van mij. Maar wat als je krijgt wat je wilt. Dan zit je elke dag op de bank met die man, met roos op z’n schouders en hij is toch al wat ouder en een beetje kleinzerig en altijd die ex op de achtergrond, toch de moeder van zijn kinderen.’ Ze zegt: ‘Ik ben trots op “Het is begonnen” en heb het gevoel dat we er steeds beter in worden, een lied schrijven dat voor ons klopt. Het ultieme lied gaat voor mij over het kleine, menselijke en is waarachtig en ontroerend, maar wel altijd met humor en lichtheid.’

Trots
‘Ik ben ook trots op “Mama is moe”,’ zegt Yentl Schieman, een van de nummers die nu te zien is in onze tv-serie Yentl en de Boer de serie. ‘We schreven het oorspronkelijk voor onze voorstelling Lacrimosa die er nooit is gekomen. Het is een grappig, klassiek nummer over zwaar vermoeide moeders die hun kleine baby’s vragen of ze niet wat meer zelf kunnen doen. We hebben er een mooie, ontroerende en filmische clip bij kunnen maken. Tijdens de draaidag had ik meerdere keren kippenvel.’ Het vierdelige Yentl en de Boer de serie bestaat uit sketches, bestaand materiaal en nieuw geschreven nummers. In de eerste aflevering zingen Yentl en de Boer het inmiddels bekende ‘Meemaken of niet’ op een bankje, geeft Susan Visser hun lied ‘Spijkertje’ een nieuwe dimensie en heeft ‘Zitten in de trein’, over voordringers en tussenwurmers, dansers gekregen en een eigen choreografie. Yentl: ‘Een van de nummers die we speciaal voor de serie schreven is “Ik heb geen geld gestolen”, ontstaan vanuit een improvisatie op de fiets na een optreden. Het gaat over een man die bij een horrorpretpark achter de kassa werkt. Aan het einde van zijn werkdag neemt hij z’n dag door en is hij trots dat hij geen geld uit de kassa heeft gestolen. Een tof kort liedje en ook nog eens gespeeld door Theo Maassen.’

Tv of theater?
‘Tv is zo anders dan theater,’ zegt Christine. ‘Het moet allemaal korter en sneller en snappier. In het theater schep je vaak met woorden een situatie, op tv kun je die situatie al laten zien en veel tekst weg laten en filmischer te werk gaan. Maar je kunt ’s ochtends niet aankomen met, het einde hebben we nog even herschreven hoor, alles ligt vast en elke minuut kost vreselijk veel geld. Ik vond het wel lastig dat er geen publiek is. Komt de grap wel aan, lacht er iemand? Iedereen op de set is muisstil. Daar moest ik aan wennen.’ Yentl: ‘Dat is het mooie aan theater, de spanning van live, de wisselwerking tussen ons en het publiek. Daar krijg ik altijd zoveel energie van. Op een goeie avond voelt het alsof je vliegt. Daar kan niks tegen op. Maar tv vond ik toch denk ik het leukste wat ik ooit heb gedaan met Yentl en de Boer. We konden al onze fantasieën echt zichtbaar maken, nog meer dan in het theater. En het tofste ooit is om andere acteurs jouw teksten vol overtuiging te horen zeggen of zingen. Ik had alleen nooit gedacht dat het zoveel werk zou zijn om een serie te bedenken, schrijven en produceren. Maar whatever, ik begin morgen graaaaag aan seizoen 2.’

Hebben de grote veranderingen, de pandemie die uitbrak, het nieuwe moederschap, het werk van Yentl en de Boer veranderd?

‘De pandemie heeft veel invloed gehad, ook op ons publiek,’ zegt Christine. ‘Dat merkten we bijvoorbeeld aan “De laatste dag”. Dat lied gaat over het einde van de wereld, over de allerlaatste dag, maar niemand weet dat het de laatste dag is. Iemand vraagt nog een Digid aan, die pas na een week geactiveerd wordt, terwijl de lava al bijna door het raam komt. Vóór de pandemie moest het publiek er erg om lachen, maar nu niet meer zo. En toen we zelf dit nummer opnamen voor de tv-serie, hadden onze kindjes alle twee het rs-virus en werd op die dag Peter R. de Vries neergeschoten. En dan was het ook nog eens zo’n apocalyptische zomer. Ik heb zo moeten huilen die dag.’

Yentl zegt: ‘Sinds ik moeder ben, heb ik het gevoel dat ik sowieso emotioneler en gevoeliger ben dan voorheen. Ik kan nu absoluut niet meer met droge ogen kijken naar wat er in de wereld gebeurt. Dat is soms heftig maar het maakt wat je creëert ook beter, het is dieper en heeft meer lagen. Al kijk ik ook weer op een andere, mooie manier naar alles om me heen. Ik kijk nu door haar ogen. Dat is erg inspirerend. Simpele dingen, zoals de geur van steen, omdat je ineens met haar buiten op de tegels ligt te spelen. Haar openheid naar mensen toe, nog zo puur en onbevangen.’ Over kinderen gesproken. Er komt ook nog iets leuks aan naast tv. Yentl:

‘We werken aan een muzikaal kinderboek. Het verhaal en de liedjes zijn af. Na de zomer begin ik met het maken van illustraties. Heel spannend en leuk. En hoe bijzonder is het dat onze eigen kinderen het over een paar jaar zelf lezen.’

Yentl en de boer de serie, vanavond om 22.30 op NPO 3