Worden onze pakketbezorgers onder druk gezet door PostNL?

Online regent het klachten over slechte pakketbezorging. ‘Uw pakketje ligt in de blauwe kliko’ is geen uniek bericht meer. De pakketbezorgers lijken zo veel haast te hebben dat ze vaak niet eens de tijd nemen om te wachten tot iemand de deur heeft bereikt. Waarom gaat er zo veel mis bij de pakketbezorging en wat is de reden daarvoor?

Rambam onderwerpt verschillende webshops en postbedrijven aan een steekproef. Ze testen op drie punten: of het aankomt, hoe snel het aankomt en in welke staat het aankomt. 79 van de 100 pakketjes kwamen gewoon op tijd aan en werden in ontvangst genomen door de presentatoren zelf of door de buren. Zeventien stuks kwamen te laat, een daarvan kwam zelfs een hele week te laat aan. Dan zijn er nog drie pakketten die ‘te vroeg’ kwamen. En een pakket is verdwenen. Met achttien van de pakketten was iets geks aan de hand. Drie werden er gevonden in het tuinhuisje zonder dat er een briefje door de brievenbus werd gegooid. Om die reden werden de pakketten pas dagen later gevonden. Een pakket werd gevonden in een kliko, twee andere pakketten lagen in een schuur, en weer twee andere pakketten lagen op de deurmat, buiten. Het verdwenen pakket bleek afgeleverd in de hal van een naburig appartementencomplex. Een plek die niet toegankelijk is voor mensen die daar niet wonen. Het pakket werd dus nooit meer teruggevonden.

Tijd om daar eens achteraan te bellen. ‘Ik heb geen idee waarom de postbezorger dat heeft gedaan. Ze doen het misschien ook wel omdat ze deze willen afleveren, maar dat mag niet volgens onze procedure’, aldus de klantenservice van PostNL. De klantenservice van DHL heeft een hele andere verklaring voor de gekke bezorging: ‘Wat ik zie staan is dat het pakket al geleverd zou zijn, met een neerzet toestemming. Dat houdt in dat u ooit in het verleden een keer toestemming gegeven heeft dat de pakketten altijd op een bepaalde plek neergezet mogen worden.’

Het gaat dus duidelijk mis bij de pakketbezorgers, maar waarom leveren zij zo slecht af? Filemon Wesselink en Yora Rienstra gaan op onderzoek uit. Wat zijn nou eigenlijk de taken van deze pakketbezorgers? ‘Als pakketbezorger ben je verantwoordelijk voor het ophalen, vervoer en aflevering van pakketten in jouw werkgebied’, lezen ze in de vacature. Er wordt in de vacature uitgegaan van een aflevering van zo'n 140 tot 200 pakketten per dag. Yora: ‘Dat klinkt als veel.’ Ook bij UPS wordt er veel verwacht van de pakketbezorgers. In de vacature is te lezen dat de belangrijkste taak van de bezorger is om klanten blij te maken. ‘En dat doe je door hun nieuwe tablet, die ze gisteren hebben besteld, op tijd te leveren.’ Deze bedrijven willen natuurlijk een tevreden klant. Het is dus van enorm belang dat pakketten op tijd worden bezorgd en dat zorgt voor een enorme druk bij de bezorger.

De Belangenvereniging voor Pakketdistributie maakte een inschatting van deze beroepsgroep: elke dag rijden er zo’n 6350 pakketbezorgers rond. 2275 daarvan zijn in loondienst, maar het grootste deel wordt uitbesteed aan onderaannemers, die op hun beurt weer zo’n 4300 pakketbezorgers in loondienst hebben. Dan is er nog een klein deel zzp’ers. Maar het aandeel hiervan is maar moeilijk in te schatten.

Om te ervaren hoe het is besluit Yora te solliciteren als pakketbezorger via een onderaannemer. Ze belt met een onderaannemer en vraagt naar de mogelijkheden om als zzp’er aan de slag te gaan. De vrouwelijke onderaannemer zegt dat dat een mogelijkheid is, maar dat ze dan wel rekening moet houden met een minimaal aantal van 160 bezorgde pakketten om uit de kosten te komen. ‘Je moet minimaal dat aantal wegbrengen om er iets aan te gaan verdienen. En 160 pakketten is best veel.’ De vrouw zegt dat Yora er rekening mee moet houden dat het fysiek zwaar werk is. ‘Er zijn bij ons maar weinig vrouwen die dit werk doen.’ Yora besluit een dag mee te lopen met Danny, een ervaren pakketbezorger van DHL. ‘Ik heb twee tot drie minuten om een pakket te bezorgen. De ene keer lukt dat wel, de andere keer niet. Dat is wisselend, afhankelijk van of mensen thuis zijn.’

Nu het Rambam-team op de hoogte is van de belangrijkste aspecten van het ‘bezorgersvak’, gaan Filemon en Yora zelf op pad met een bus vol pakketten. Ze pogen in anderhalf uur 32 pakketten te bezorgen. Dat komt namelijk overeen met de 170 pakketten die een bezorger gemiddeld wegbrengt tijdens een werkdag van acht uur. Anderhalf uur later bekent het duo doodop dat het ‘niet te doen is’. Filemon: ‘Ik begrijp heel goed dat die bezorgers af en toe een pakketje in de kliko gooien.’

De enorme druk om pakketten op tijd te bezorgen is postbode Saït duur komen te staan. Hij werd namelijk ontslagen toen hij in de kerstperiode enkele keren een paar minuten te laat aan kwam. ‘Normaal heb ik zo’n 200 tot 250 pakketten. In de kerstperiode zijn dat er soms wel 300 tot 380, per dag. Maar dan ben ik echt moe, en daardoor kwam ik een paar keer te laat. Wij zijn mensen, geen robots.’

Rambam besluit verhaal te gaan halen bij PostNL, want het kan zo niet langer. ‘Wij komen op voor de pakketbezorgers, want het is echt onmogelijk om die targets te halen’, aldus Yora. Woordvoerder van PostNL Dagna Hoogkamer is het daar niet mee eens. ‘Het is hard werken, maar je kunt niet zeggen dat het door de werkdruk komt dat een pakket in de kliko terechtkomt. Dat mag niet. Onze regels zijn heel helder. Als het verkeerd wordt bezorgd, dan heeft de bezorger dat niet goed gedaan.’ Hoogkamer benadrukt dat de bezorging in de meeste gevallen gewoon goed gaat en dat het maar weinig voorkomt dat pakketten in de kliko eindigen.

PostNL legt de schuld dus bij de bezorgers, maar deze bezorgers werken in twee derde van de gevallen voor een onderaannemer. Is deze dan verantwoordelijk voor de torenhoge werkdruk? ‘Nee’, zeggen ze zelf. Zij klagen al jaren over de druk die postbedrijven zoals PostNL ze opleggen. ‘De werkdruk is erg hoog vanwege de lage vergoedingen’, aldus Ruud Wassenaar, van de Belangenvereniging Pakketdistributie. ‘Daardoor hebben ze vaak geen tijd om even een praatje te maken of rustig te wachten tot iemand van de zolder naar beneden is gekomen.’ Volgens de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV) ontstaat er een zogenoemd stukloon. Moet je elke maand duizend euro aan een pakketbezorger betalen, maar haal je maar 950 euro op? Dan kom je vijftig euro tekort. Dan zegt zo’n ondernemer tegen de bezorger: 'Jij moet meer stops maken.' Zo ontstaat er een situatie waarin er eigenlijk per stop betaald wordt; hoe meer stops, hoe meer geld. Maar daar wringt het. Etienne Haneveld van FNV: ‘Zij vallen onder de cao-beroepsgoederenvervoer, dus de werkgever mag deze mensen niet per stop uitbetalen, terwijl ze wel de cao moeten naleven. Dat leidt dus tot moordende concurrentie.’ Zo krijgen de bezorgers steeds minder betaald. Gaan ze niet akkoord met een loonsverlaging? Dan voor hen tien anderen.

Volgens Wassenaar zijn de postgiganten zich maar al te goed bewust van het feit dat zij in zee gaan met ondernemers die hun personeel niet goed betalen. ‘Ze weten het, maar willen het niet weten. Ze doen alsof hun neus bloedt. Het wordt ze regelmatig verteld.’

De onderaannemers zijn dus degenen die de bezorgers onder druk zetten, maar zij worden op hun beurt weer onder druk gezet door de postgiganten. Haneveld van FNV: ‘PostNL zegt: het moet goedkoper. Wij horen terug van de onderaannemers dat ze geen kant op kunnen omdat hun inkomsten te gering zijn.’ Dat heeft te maken met de te strakke prijsstelling van PostNL. De consument betaalt namelijk ontzettend weinig voor de bezorging van een product. Sterker nog: vaak is de bezorging zelfs gratis. En dat kan natuurlijk niet. Wassenaar, van de Belangenvereniging Pakketdistributie: ‘Er wordt veel reclame gemaakt met gratis bezorgen. Maar uiteindelijk moet dat geld ergens boven water komen. Gratis bezorgen kan niet. Dat kost tijd en het kost geld. Ergens moet dat terugverdiend worden en dat probeert men te besparen op de bezorging.

Hoog tijd om die postbezorgers een hart onder de riem te steken! Daarom roept Rambam een speciale dag uit voor de pakketbezorger, onder de noemer #pakketAAN. Zaterdag 7 maart gaat vanaf nu de boeken in als Dé dag van de pakketbezorger! Doe mee en download de poster hier, en zet je pakketbezorger op 7 maart in het zonnetje.