Worden Nederlanders beter in debatteren?

Ooit deed Frits Bloemberg zélf mee aan Op weg naar het Lagerhuis . Het was in de tijd nét na 9/11 en de moord op Pim Fortuyn, en dus ging het debat onder meer over de vraag: moeten mensen die politici bedreigen zwaarder worden gestraft? Hij haalde toen zelf de tv-uitzending niet; de school strandde in de 1/8 finale. We zijn nu ruim vijftien jaar verder; inmiddels presenteert Bloemberg de voorrondes van de debatwedstrijd en begeleidt hij de scholieren op weg naar de finale.

Dag Frits, zijn scholieren in de loop der jaren beter gaan debatteren in Op weg naar het Lagerhuis?
Ja, onderwijzers hebben daar meer zorg voor, dat zie je wel terug. Die vaardigheid wordt ook al snel getest bij jongeren: als ze bijvoorbeeld een bijbaantje willen bij de supermarkt, gaat het óók over communicatieve vaardigheden. Omdat ze moeten kunnen communiceren met de klanten. Maar er doen nu ook véél meer scholen mee, dat zegt natuurlijk ook wel iets. In het begin deden er zes scholen mee, nu tweehonderd.

Denk je dat Op weg naar het Lagerhuis iets heeft gedaan met de debatcultuur bij jongeren?
Oh, zeker. Dit is de grootste debatwedstrijd voor jongeren in Nederland, het is ongekend populair. Overal in Nederland debatteren jongeren in provinciehuizen met elkaar op weg naar de finale, omdat deze wedstrijd bestaat. Onderwijzers grijpen de wedstrijd ook aan om jongeren met elkaar te laten debatteren.

Wat maakt iemand een goede debater?
De inhoud en de argumentatie is natuurlijk de basis; je moet je argumenten krachtig kunnen onderbouwen. Maar je moet ook kunnen luisteren naar degene tegenover je, en daar creatief mee om kunnen gaan. Wat ook meespeelt bij deze wedstrijd: hebben de leerlingen er zin in? Of zijn ze al opgebrand voordat ze beginnen, omdat ze net uit een toetsweek komen?

Wat leer je de deelnemers?
Ik probeer iedereen altijd te laten ervaren dat andere leerlingen iets heel anders van een onderwerp kunnen vinden. Zodat ze een open geest krijgen, waarmee ze begrip kunnen kweken voor andere argumenten. Want dat helpt ze later ook in hun werk; wat voor werk ze ook doen.

Zijn er in de loop der jaren nieuwe thema’s bij gekomen?
Het klimaat is dit jaar wel een belangrijk onderwerp. Seksualiteit komt ook ieder jaar wel voorbij, maar wie had tien jaar geleden gedacht dat sexting een thema zou worden?

Zijn er regionale verschillen? Zijn deelnemers uit Noord-Holland bijvoorbeeld mondiger dan die uit, laten we zeggen, Drenthe?
Nou, je ziet wel dat bepaalde scholen zich bepaalde trucjes toe-eigenen, daar zit dan een bepaalde docent die de leerlingen dat leert. Bijvoorbeeld het trucje dat je heel stellig iets roept – of het nou waar is of niet. Daar hebben sommige leerlingen soms wel een handje van, maar uiteindelijk werkt dat tegen hen.

En Nederland op internationaal debatniveau?
Er groeit nu in Nederland een generatie op die zich bemoeit met de maatschappij en zich durft uit te spreken. Dat is heel goed, maar tegelijkertijd moet je ook concluderen: er zijn nog heel veel jongeren in Nederland die hier heel weinig mee doen, omdat de school het niet in het aanbod heeft opgenomen.

Kijk/lees/luister verder
Op weg naar het Lagerhuis, zondag 2 juni, NPO 2, 19:30 uur