Word je misleid tijdens Black Friday?

Het is een uit Amerika overgewaaid fenomeen: Black Friday. Een dag waarop winkeliers massaal hun producten tegen hoge kortingen aanbieden. Maar welke trucjes gebruiken ze om jou ook daadwerkelijk te laten kopen? 

Op deze dag ontstaat er volgens neuromarketeer Tim Zuidgeest een soort ‘massahysterie’, zo vertelt hij in Kassa. ‘Iedereen gaat erin mee, dus dan ga je er zelf ook in mee. Daarnaast heeft het ook te maken met een 'fear of missing out' (FOMO). De angst dat jij die korting niet krijgt. Als iets van honderd euro afgeprijsd wordt naar zestig euro, dan voelt het een beetje alsof die veertig euro al van jou is. Als je die korting dan misloopt omdat je te laat bent, dan voelt het alsof je veertig euro misloopt.’ 

Marketeers en winkeliers spelen rond Black Friday in op schaarste. ‘Schaarste rondom tijd en schaarste op hoeveelheid.’ Er is maar een beperkte tijd om de producten tegen de genoemde korting te kopen. ‘Soms is er zelfs een count-down-klokte zien.’ Ook geldt er vaak een op=op-regel. ‘Dan krijg je het gevoel de laatste te zijn dit product te kunnen kopen. Dus dan moet je daarbij zijn.’

Toch is die tijd vaak helemaal niet zo schaars. Een Black Friday-actie duurt bij de meeste (web)winkels namelijk een heel weekend of zelfs een hele week. ‘Die bedrijven grijpen alle kansen aan om mensen zo lang mogelijk het gevoel te geven dat ze van die kortingen gebruik kunnen maken. Tegelijkertijd denken we: dit zijn de laatste momenten. Maar hoe langer de actie duurt, hoe meer tijd je hebt om veel geld uit te geven. En als je dat iedere dag een klein beetje doet, voelt het als niet zo veel. Terwijl, wanneer je het allemaal optelt, het best veel is.’

Bij veel consumenten leeft de angst dat winkels de prijs, vlak voor de actie, verhogen. Zo is de prijs met korting niet (veel) lager dan de originele prijs. Dat klopt volgens Zuidgeest niet. Je moet volgens hem letten op de zogenoemde ‘adviesprijzen’. ‘Dan zie je een korting die misschien gister ook al gold. Dan lijkt het in alle gekheid misschien alsof het speciale kortingen zijn, terwijl die er altijd al waren.’ 

‘De Autoriteit Consument & Markt (ACM) waarschuwt consumenten voor “nepkortingen” waar veel webwinkels klanten mee proberen te lokken’, schrijft Kassa. Veel ondernemers gebruiken een ‘van-voor’-aanbieding, waardoor het prijsverschil groot lijkt. Daar is het even opletten: er worden namelijk constant andere referentieprijzen genoemd. ‘Zo wordt de lagere – en dus meer aantrekkelijke – verkoopprijs vergeleken met de zogenaamde adviesprijs, de fabrikantenprijs, de normale of originele prijs’, zegt Kassa. Winkels mogen dit alleen doen als de doorgestreepte prijs de afgelopen dertig dagen gerekend is.  

Maar de kortingen rond Black Friday zijn het volgens Zuidgeest zeker waard. ‘Omdat er veel gekocht wordt, kunnen de marges erg laag zijn. Dus de kortingen kunnen allemaal echt zijn. Maar het is wel goed om op te letten of een prijs daadwerkelijk lager is.’