Wat leerde Jeroen van Inkel van zijn talloze radiotransfers?

De man die bij vrijwel elk radiostation heeft gewerkt, verhuist van NPO Radio 5 naar Radio 2, van Omroep MAX naar BNNVARA. Jeroen van Inkel (1961), geïnterviewd door collega Rob Stenders met wie hij eind jaren 80 een roemrucht radioduo vormde, spreekt zich uit over zijn carrière, radio maken in 2020 en ouder worden.

Hoe was de laatste uitzending van Je dag is goed op Radio 5?
Het was gecontroleerd. Ik heb tegenwoordig een systeem. Ik ben namelijk wel vaker weggegaan of gestopt bij een zender en weet dat het nog best wel een dingetje kan worden. Dan wil je op het laatste moment nog dingen zeggen en loop je kans dat je emotioneel wordt. Dat wilde ik deze keer voorkomen, want het is ook helemaal niet erg. Daarom had ik het laatste uur al vooraf opgenomen.
 
Wat slim. Heb je dat ook gezegd?
Dat heb ik niet gedaan.
 
We hebben een primeur, begrijp ik?
Klopt. Ik had drie losse delen opgenomen, waartussen ik live het actuele nieuws bracht.
 
Had je nog famous last words?
Simpelweg ‘Bedankt voor het luisteren’. Het was niet heel zwaar allemaal. Ik heb het laatste uur wel mijn all time Radio 5-favorites mogen draaien, en daar zaten zeker wat plaatjes tussen die nog nooit op Radio 5 te horen waren geweest.
 
Welke waren dat?
(Van Inkel fluit het deuntje van ‘Young folks’ van Peter, Bjorn & John.)
 
Mooie knipoog, omdat je Omroep MAX verliet. Was MAX te oud voor jou of jij te jong voor Max?
De groep mensen waarvoor je draait bij Radio 5 is ouder dan zestig en dat ben ik zelf ook, op een haar na.
 
Schrik je daar niet van als je jezelf dat hoort zeggen?
Ja. De laatste tijd zeg ik het vaker zodat ik aan het idee kan wennen. De eerste keer dat ik hardop uitsprak bijna zestiger te zijn, kreeg ik het wel een beetje warm. Zestig is nogal wat.
 
Eigenlijk wel grappig dat je op het moment dat je zestig wordt, overstapt naar Radio 2.
De officiële doelgroep ligt daar inderdaad tussen de 35 en 59 jaar, met onderin nog wat jongere luisteraars en daarboven weer wat ouder. Op dat gebied zat ik ook goed op mijn plek bij Radio 5. Van leeftijdsgenoten weet ik wat ze wilden horen, en dat kon ik ook bieden. Dat was eigenlijk heel fijn.
 
Waren de Radio 5-luisteraars, toen je tweeënhalf jaar geleden begon, ervan gecharmeerd dat Jeroen van Inkel hun rustige leven kwam opschudden?
Nou, Jeroen van Inkel had bedacht dat hij het rustig aan moest doen. De mensen zijn een ander programma gewend in de ochtend dus daar heb ik me wel aan aangepast. Ik heb met de handrem erop gedraaid en heb allerlei muziek niet gebruikt. Toch moest er bij Omroep MAX een speciale klachtendesk worden ingericht met drie vrouwen die in de loop van de ochtend alle boze telefoontjes beantwoordden.
 
Ik kan me voorstellen dat je dat wel een eer vond.
In eerste instantie dacht ik ‘o jee, dit gaat helemaal fout aflopen’, maar al snel vond ik het mooi dat ik daar nog dingen kon doen die mensen te hard, te schandalig of te opiniërend vonden.
 
Luidruchtig ook zeker?
Inderdaad, en mijn ‘discjockey-toontje’ beviel veel luisteraars niet. Ik kreeg ook vaak kritiek op de manier waarop ik tijdmeldingen deed. Ik spreek jaartallen uit als twintig-zeventien en twintig-achtien. Daar kwamen woeste reacties op, wat ik toch wel jammer vond. Mijn verklaring daarvoor is dat de doelgroep van Radio 5 helemaal doorloopt tot 80-85 jaar, en die zijn op een heel andere manier opgegroeid dan de 60-65-categorie.
 
Zijn ze bij MAX blij of treurig met je vertrek?
Jan (Slagter, red.) heeft me heel lang gesteund. Op het laatst zei hij echter dat ik eigenlijk te veel rock-’n-roll had voor Radio 5. Dat vond ik wel een compliment. Mijn overstap was overigens wel mooi getimed, want bij Radio 5 willen ze het allemaal een tikje terugbrengen in tempo, luidheid en muziek.
 
Ik heb veel bewondering voor MAX, maar vind het eigenaardig dat liefhebbers van de jaren 60-muziek worden overgeslagen. Er wordt vooral bediend aan de ‘nette’ kant, de luisteraars die destijds de burgerij van de jaren 60 vormden die niet in opstand kwam. 
Daar ben ik het mee eens. Een groot deel van de oudere doelgroep heeft het rock-’n-roll-tijdperk bewust meegemaakt en geniet nog altijd van die muziek.
 
Als twintigers keken wij smalend naar mannen boven de vijftig die nog rock-’n-roll probeerden te zijn. Hoe kijk je daar nu tegenaan? 
De mannen van vijftig van nu zijn andere mannen van vijftig dan waar wij destijds om moesten lachen. De generatieverschillen zijn kleiner geworden. Zo doen mensen tegenwoordig veel meer met hun kinderen op het gebied van muziekbeleving.
 
Weten we dat zeker of willen we dat onszelf wijsmaken?
Naar mijn waarneming is het echt zo. Bij een concert van bijvoorbeeld Roger Waters zie ik in de zaal een hoop dikke buiken en kale kruinen, maar ook veel jongere mensen. Ik merk wel dat de kloof tussen mij en de echt jonge jongeren groter wordt. Met de Ariana Grandes van de muziekwereld kan ik nog wel meekomen, maar die Nederlandse hiphop-platen vol autotune vind ik allemaal wel erg veel op elkaar lijken.
 
Dat zeiden onze ouders vroeger ook.
Precies! Daardoor voel ik die generatiekloof. Heb jij dat ook?
 
Heel af en toe blijft er ergens in de verte iets van nu plakken, maar over het algemeen glijdt het volledig van me af. Daar voel ik me soms een beetje schuldig over. Ik troost me met de gedachte dat onze ouders de Beatles en de Stones ook niet uit elkaar konden houden. Voor hen was het allemaal herrie met lange haren. Misschien is het maar goed dat wij luisteraars van de moderne ‘rock-’n-roll’ niet meer hoeven te bedienen.
Ja gelukkig maar. Het is wel jammer dat die groep zo moeilijk te bedienen is. Er is technisch zoveel veranderd dat het voor radio-dj’s lastig is om aansluiting te vinden. 3FM loopt ook tegen het feit aan dat de manier waarop jonge mensen muziek ontdekken en draaien is veranderd.
 
Kriebelt het bij jou om de nieuwe generatie dj’s te helpen?
De laatste jaren krijg ik steeds vaker het gevoel dat ik weleens wat zou kunnen vertellen, uitleggen en laten zien. Ik vind dat er veel talent zit bij 3FM, maar ik denk ook dat het nog beter kan als ze meer gefocust zouden werken en meer zouden durven. Het is natuurlijk erg moeilijk tegenwoordig, alles ligt onder een vergrootglas en social media zijn killing.
 
Het is maar goed dat wij dat niet hadden.
Zeker. Dan waren wij nu waarschijnlijk heel andere dj’s geweest. Dat vind ik lullig voor de nieuwe generatie. Zelfs als ze een waanzinnig programma hebben gedraaid, zijn er altijd mensen die het ‘too much’ vinden, of gaan zeiken om andere onzin. Zeker als je jong bent, komt zoiets hard aan.

Alles wat een tikkie controversieel is, levert tegenwoordig scheldkannonades op. Als we nu een half uurtje uit zou zenden van wat wij vroeger deden bij Shockradio of Stenders en Van Inkel zouden we al zeven keer ontslagen zijn. Hoe ervaar jij dat?
We leven in een land vol watjes. Doordat mensen zo snel beledigd zijn, is het moeilijker om spontaan radio te maken. Ik ben gewend alles er zomaar uit te flappen, maar voor je het weet zeg je iets verkeerds.
 
Ben je daarmee bezig?
Het zit wel ergens in mijn achterhoofd, maar niet prominent. Ik probeer het niet de overhand te laten krijgen want dan gaat de lol er wel vanaf.
 
Wat is de laatste keer dat jij controverse hebt veroorzaakt?
De laatste jaren is het op dat front rustig geweest. Ik kreeg veel gedoe met Wie zit er onder de boerka? op Qmusic. Dat zou nu al helemaal niet meer kunnen en heel boze reacties opleveren. Het is nu ook makkelijker om je mening te uiten via sociale media.
 
Heb je ergens tijdens je radiocarrière gedacht dat je misschien maar eerlijk werk moest gaan doen? 
Nee, dat heb ik nooit gehad.
 
Je hebt best veel rondjes gelopen, Veronica, Qmusic, 538.
Er is wel een periode geweest dat ik bezig was met de vraag waar ik leuk kon werken, bij welke club ik me gelukkig voelde en waar ik goed werd betaald. In de commerciële sector werden destijds best hoge bedragen betaald aan discjockeys, dat weet jij ook. Maar daar wisselen de uren en de programmeringen ook snel. Ik vind het altijd jammer als dj’s na twee jaar een ochtend- of middagshow weggooien om door te gaan naar de volgende.
 
Sprak de man die net zijn ochtendshow verlaat.
(Van Inkel lacht) Twee én een half jaar later! Dat is toch een half jaar langer.
 
Ja, heel ander verhaal. Heb je op een gegeven moment geen genoeg van al dat gewissel, zowel wel als niet vrijwillig?
Het is inderdaad wel veel geweest. Ik zat bij 538 en kreeg een aanbieding voor Skyronica, zoals wij dat noemden. Dat was Veronica, maar viel onder Sky Radio, waardoor het een heel ander Veronica was. Zij draaiden gewoon elke week opnieuw dezelfde 1500 platen, dus dat was niet erg spannend als muziekliefhebber. Ik kreeg een goed aanbod voor de ochtend en heb ik daar een tijdje gedraaid, maar dat liep spaak omdat ik en het station geen goede match waren. Als ik het me goed herinner, vertrok ik toen naar Qmusic, vrijwillig. Uiteindelijk moest ik daar toch weg. Er waaide bij Q op een gegeven moment een heel andere wind. Dat gebeurt wel vaker, als er een nieuwe meneer of mevrouw met een andere visie komt, waardoor alle jonge mensen ineens ouder moeten zijn of alle oude mensen juist plaats moeten maken voor jonge. En daar ga je dan, je bent een steentje geworden.
 
In plaats van ‘de onaantastbare koning van de radio’. Ik heb mogen meemaken dat jij de absolute koning was van de radio, en dan ben je ineens een steentje in de schoen. Wat doet dat met je? 
Als ik daarop terugkijk, vind ik het heel verwonderlijk dat ik nog steeds de dingen doe die ik nu doe. Er waren momenten waarop ik had kunnen denken ‘ik stop ermee’, maar dat heb ik nooit gedaan.
 
Wat was je dan gaan doen?
 Ik heb een opleiding gevolgd tot reproductiefotograaf, maar dat hele vak is door de computertechniek achterhaald. Daar is geen droog brood meer in te verdienen. Misschien had ik me meer op het schrijven toegelegd. Ik heb veel geleerd gedurende de periode dat ik twee boeken schreef. Het was eigenlijk de bedoeling dat ik een biografie zou schrijven, maar ik vind biografieën vaak van het genre ramptoerisme. Daarom heb ik fictie geschreven met herkenbare elementen.
 
Op welk gedeelte van je carrière kijk je met het meeste plezier terug?
De tijd met jou natuurlijk.
Dat vond ik ook heel romantisch. 
Ik zeg het een beetje lacherig, maar het is echt zo. Dat was een van mijn gouden periodes waar ik heel graag op terugkijk. Het leuke is dat ik me dat toen al realiseerde. Geniet er nu van, want dit is zo fantastisch en dit gaat ooit verdwijnen.
Ik herinner me dat je me dat vaak gezegd hebt destijds. Ik was wat somberder van aard, maar je had echt gelijk. Het was een zegen, de openheid, de rock-’n-roll en alles wat er toen nog kon.
Ik vind het ongelofelijk om terug te denken aan alle misdragingen die ons toen vergeven zijn.
Het is goed dat jij dat doorhad. Ik realiseerde me te weinig hoe mooi die jaren waren.
Jij maakte het meest legendarische radioprogramma toen je midden twintig was. Oh?
 Curry en Van Inkel natuurlijk! En dat met die gozer daarna was ook best leuk. Zeker.
 
Heb je last of profijt gehad van het feit dat je zo jong succesvol was? Als ik kijk naar collega’s van nu, en zie hoe lang zij al op dat niveau zitten en meegaan, vind ik het soms wel jammer dat dat in mijn geval minder lang heeft geduurd. Maar ik heb er geen last van gehad, hoor. Er is zóveel gebeurd.


Door: Rob Stenders en Gijsje Maas