Welk menselijk verhaal ligt achter fraude op het internet?

We zijn in Ghana, waar arme Afrikanen een stortplaats voor oude computers doorzoeken; een schat aan informatie. De hard drives in deze computers zijn namelijk relatief eenvoudig te openen en bieden een oneindige voorraad aan privégegevens en toegang tot foto’s. Met deze gegevens proberen de Afrikanen te ontsnappen aan de heersende armoede door rijke westerlingen via datingsites te bedriegen. Welk menselijk verhaal ligt achter het wijdverspreide fenomeen van fraude op het internet?

‘Ooit moeten we stoppen’, zegt een Afrikaanse internetoplichter. ‘Waarom zouden we?’, reageert de ander. ‘We hebben het geld nodig om van te leven.’

'Hier staat: man zoekt vrouw. Dat zou je moeten veranderen in: vrouw zoekt man. Hier, geboortedatum. De maand is maart. Het jaar 1984. Dan moet je het e-mailadres invullen. De naam is Constant Love. Maar je kunt gewoon een naam kiezen.’ Ama is nieuw in de wereld van de internetoplichting. ‘Ik heb net leren typen’, zegt ze wanneer haar leraar genaamd One Dollar zegt dat ze sneller moet typen. Ze krijgt van hem uitleg over het instellen van een datingaccount. Op de datingsite wil ze in contact komen met rijke westerse mannen. Mannen die haar geld kunnen geven. Want dat heeft ze nodig. Ze is een alleenstaande moeder met een droom om ooit kapster te worden. Graag zou ze een eigen salon oprichten. Daarmee hoopt ze een beter leven te creëren voor haar zoontje.

Haar man, de vader van haar zoontje, overleed plotseling op jonge leeftijd. Bij zijn graf praat zij tegen hem. ‘Ik bid tot God dat je in vrede mag rusten tot we elkaar terugzien.’ En ze zingt: ‘De dood kan een gezin verwoesten. De dood wacht ons allen.’ Sindsdien moet Ama alleen voor haar zoontje zorgen. Maar ze heeft weinig geld en kan hem niet bieden wat ze wil. ‘Ook in duistere tijden moet je inzien dat je toekomst belangrijk is. Blijf geconcentreerd en studeer goed. Ik heb geld nodig voor mijn opleiding. Het is moeilijk zonder hulp.’ Daarom is ze van plan dat geld te verdienen door te chatten met rijke westerse mannen. Ze fluistert haar zoontje toe: ‘Ik wil in de leer gaan bij een kapster als ik ben afgestudeerd. En dan als ik het geld heb, open ik mijn eigen kapsalon. En als ik dan een eigen salon en klanten heb, dan kan ik hun haar doen en geld verdienen. Dat is wat ik wil doen.’  

‘Hoeveel dagen moet ik wachten tot ik om geld kan vragen?’, vraagt Ama. ‘Bij een goede man wacht je een week. In het slechtste geval twee weken. Dan zal hij het naar je versturen.’ Ze vraagt zich hardop af hoeveel geld ze van een man kan vragen. ’Vijftig dollar of vijftig pond’, antwoordt haar leraar. ‘Hoeveel is dat dan?’, wil Ama weten. ‘Ongeveer vijf miljoen cedi’, legt One Dollar uit. ‘Vraag je de eerste keer al vijf miljoen?’, vraagt Ama verbaasd. ‘Ja.’ ‘Wow.’

Leraar One Dollar weet precies hoe hij mannen via datingsites moet bespelen. Ze vallen massaal voor de rondborstige vrouw op de foto’s en zijn hoge en verleidelijke stem. Hij weet precies wie hij aan moet spreken en welke woorden hij daarvoor dient te gebruiken. ‘In het hele Verenigd Koninkrijk heten de domste mannen Peter. Elke man die Peter heet, is dom’, vertelt hij haar. Ama weet niet hoe ze de mannen moet bespelen, en ondanks de hulp van One Dollar weet ze het maar niet onder de knie te krijgen. Hij begint daarop zijn geduld te verliezen. ‘Hoe komt het nou dat je het nog steeds niet weet, terwijl ik het je allemaal heb geleerd?’, vraagt hij haar. ‘Het is te moeilijk voor mij’, antwoordt ze. ‘Als je beter wil worden, moet je je best doen.’

Geluk in het werk is in Ghana onlosmakelijk verbonden aan fetish-rituelen. Sakawa is de Ghanese term die wordt gebruikt voor deze illegale online praktijken gecombineerd met de rituelen. Dit wordt gedaan om de goden positief te beïnvloeden, zodat de fraude van de oplichter succesvol zal zijn. Ook Ama bezoekt een lokale witchdoctor die ze Baba noemen. ‘Ik heb een blanke man gevonden en ik wil dat hij van me houdt’, legt ze uit wanneer Baba vraagt waarmee hij haar kan helpen. Ze geeft hem een foto van de man. Voor het ritueel kan beginnen moet Ama een aantal dingen verzamelen. ‘Zie je deze pot?’, vraagt Baba. ‘Voeg er drie eieren en zeven witte kolanoten aan toe. Je hebt ook gedroogde koeienbotten en menstruatiebloed nodig. Dat doe je allemaal in deze pot. Dan wacht je tot er regenwater in de pot is gevallen. Zodra je dat hebt gedaan, bel je me op. Schrijf ook een liefdesbrief met daarin alles wat je maar wenst, wat dat ook moge zijn. Ook als het honderd, duizend of een miljard dollar is.’ Baba staat op en hangt de foto die hij van Ama kreeg aan een waslijn, tussen de foto’s van andere blanke mannen.

One Dollar neemt Ama mee naar een ervaren collega-fraudeur. ‘We hebben je hulp nodig’, zegt hij. ‘Ik leer haar internetten, zodat ze kan worden als jij. Ik heb haar een klant gegeven. Maar het gaat niet goed.’ De vrouw begint Ama te testen. ‘Kan je deze foto gebruiken?’, vraagt ze. Ama twijfelt. ‘Nee natuurlijk niet! Wil je geen geld? Neem het serieus. We moeten gebruiken wat we hebben om te krijgen wat we willen.’ Ze vraagt Ama te gaan staan. Ze bekijkt haar van top tot teen en zegt: ‘Dat is niet sexy. Je moet met je lichaam pronken. Blanke mannen houden van sletterig. Als ze vragen om naaktfoto’s dan moet je daar een prijs op plakken. (…) Als je geld wil moet je het doen.’ Om de klant die Ama heeft gekregen van One Dollar niet te verliezen besluiten ze dat de andere vrouw hem overneemt. Maar dat doet ze niet gratis. ‘Als er geld binnenkomt, dan wil ik een percentage.’