Wat is er aan de hand met het leerlingen­vervoer?

Steeds meer kinderen die naar het speciaal onderwijs gaan, komen te laat en vermoeid aan op school. De oorzaak hiervan is een toegenomen tekort aan chauffeurs voor de busjes die de leerlingen naar school moeten brengen. Wat is er precies aan de hand?

Patricia van den Bosch is moeder van een elfjarige zoon die naar het speciaal onderwijs gaat. In Dijkstra & Evenblij ter plekke vertelt ze over de problemen die zij rond het vervoer van haar zoon ondervindt. ‘Soms komt hij overprikkeld of zelfs huilend thuis.’

‘Mijn zoon heeft een aangeboren syndroom waarbij hij alle chromosomen drie keer heeft in plaats van twee keer’, legt Van den Bosch de aandoening van haar kind uit. ‘Dat uit zich fysiek - voor lange stukken lopen heeft hij een rolstoel nodig - maar ook mentaal: hij is verstandelijk beperkt. Hij heeft het mentale vermogen van een peuter of kleuter.’

‘We wonen tien kilometer van school, je zou het in twintig minuten kunnen rijden’, vervolgt Van den Bosch. De werkelijkheid is dat haar zoon aan een enkele reis nu anderhalf uur kwijt is, waardoor hij drie uur per dag in zo’n busje zit. ‘Terwijl dat vroeger hooguit anderhalf uur per dag was’, zegt ze. ‘En zelf brengen en ophalen lukt ons niet; we hebben nog twee schoolgaande kinderen.’

Er zijn dit jaar in totaal al meer dan zevenhonderd klachten gemeld, weet Elijah Delsink, voorzitter Belangenorganisatie Leerlingen Belang Voortgezet Speciaal Onderwijs. ‘We hebben veel contact met ouders en leerlingen en vele schrijnende verhalen staan ons iedere ochtend weer te wachten; van ouders die kinderen thuis hebben die niet zijn opgehaald voor school, kinderen die niet worden opgehaald op school en kinderen die al totaal uit hun doen zijn aan het begin van de schooldag’, vertelt hij bij De Nieuws BV. 

Al jaren is het slecht gesteld met het leerlingenvervoer, maar dit jaar zijn de problemen nog groter, volgens Delsink. ‘Het is nu nog lastiger om in aanmerking te komen voor leerlingenvervoer, al heb je zwaar autisme of zit je in een rolstoel. Veel gemeenten hebben een nieuwe aanbesteding doorgevoerd waardoor er nu veel meer klachten zijn.’ Koninklijk Nederlands Vervoer (die verantwoordelijk is voor het leerlingenvervoer) noemt het ‘opstartproblemen’: ‘In de zomerperiode vinden heel veel wijzigingen plaats, soms worden die wijzigingen laat doorgegeven, dan gaat er weleens wat mis (…) daarnaast hebben we te maken met een chauffeurstekort’.

Het gaat er best heftig aan toe in zo’n taxibusje, vertelt Van den Bosch. ‘Er zitten acht kinderen in, van tussen de vier en elf jaar oud. Die zitten allemaal op het denkniveau van een baby of kleuter. Die kinderen zijn supersnel overprikkeld en kunnen weinig aan. Sommigen van hen kunnen niet praten. Ze gillen of huilen alleen maar.’

‘We proberen onze zoon zo goed mogelijk op een rit in het busje voor te bereiden’, vervolgt Van den Bosch. ‘We nemen iedere avond met hem door welke chauffeur hij de volgende dag heeft. Ook laten we hem in het busje een koptelefoon dragen, om de prikkels en het geschreeuw zo goed mogelijk te dempen.’

Oplossingen
Lobke Vlaming, directeur van Ouders & Onderwijs, sprak bij een gesprek in de Tweede Kamer zelfs van ‘verwaarlozing van de kinderen’. ‘De Tweede Kamerleden moeten inzien wat er gebeurt’, stelt ze. ‘We hebben de neiging om de meest kwetsbare kinderen in dit land het meest te verwaarlozen. Terwijl minder kwetsbare kinderen maar een paar minuten van school naar huis hoeven te fietsen en daarna met vriendjes kunnen spelen. De kwetsbare kinderen hebben geen sociaal leven meer na school.’

De ideale oplossing op lange termijn is volgens Vlaming om alle kinderen dichter bij huis naar school te kunnen laten gaan. ‘We willen eigenlijk dat zoveel mogelijk kinderen naar het regulier onderwijs gaan, maar daarvoor hebben we wel aanpassingen in het regulier onderwijs nodig: kleinere klassen, toegankelijke schoolklassen, en leraren die daarvoor opgeleid zijn.’

‘De kortetermijnoplossing is een maximale reistijd van 45 minuten invoeren’, gaat Vlaming verder. ‘Ook vinden we dat er begeleiding in de bus moet komen, zodat de chauffeurs van de bussen op de weg kunnen letten en niet ook de kinderen in de gaten hoeven te houden tijdens het rijden.’