Wat hebben de boeren en Extinction Rebellion gemeen?

Zowel de boeren als Extinction Rebellion zijn door hun demonstraties prominent in beeld in de media. Hoewel ze voor andere uitgangspunten staan, hebben ze ook overeenkomsten.

‘Het blokkeren van de openbare ruimte levert problemen op en is een beproefde methode van demonstreren’, vertelt politiek antropoloog Martijn Dekker in Vroeg!. Zowel bij de boerenprotesten als bij de acties van Extinction Rebellion worden nog weleens wegen geblokkeerd. ‘Deze actie zorgt voor ontregeling en dus voor aandacht.’ Zes jaar geleden was Extinction Rebellion de eerste die het verkeer ging dwarsbomen, maar al snel stapten de boeren op hun trekkers om hetzelfde te doen.

Wat typeert de groepen?
‘De boerenprotesten spreken een hele grote groep Nederlanders aan die zich ongehoord voelt’, vertelt Dekker. ‘De keuzes die in Den Haag worden gemaakt omtrent de stikstofcrisis gaan hen allemaal aan.’ Echter vindt Dekker dat de protesten tegenwoordig niet meer over die zaken gaan: ‘Ze willen voornamelijk laten zien dat ze anti-regering zijn.’

‘Extinction Rebellion bestaat uit subgroepen die eigen prioriteiten hebben’, legt Dekker, die zelf ook ‘rebel’ is, uit. Zo richt de ene groep zich bijvoorbeeld op de financiële sector en een andere op de commotie rondom Tata Steel. ‘Nu wordt er met name gepleit om de subsidies op fossiele brandstoffen stop te zetten.’ Op dit moment wordt er zo’n 17,5 miljard euro aan subsidie voor fossiele brandstoffen besteed.

Hoe ver gaan ze?
Zowel boeren als klimaatactivisten worden gesteund door veel Nederlanders. ‘Maar dezelfde mensen zijn het daardoor niet automatisch eens met groepen als Extinction Rebellion of Farmers Defence Force’, volgens Dekker. De overlast die de actievoering van deze groepen als gevolg heeft, zorgt ervoor dat men het al snel te ver vindt gaan.

Maar hoever kan je gaan in een demonstratie?
‘Als je het idee hebt dat er een existentiële dreiging is voor je werk en identiteit, vind ik dat je best wel ver mag gaan in je activisme’, geeft Dekker aan. Extinction Rebellion zegt expliciet geweldloos te demonstreren. ‘Maar als we het hebben over het gebruik van geweld tijdens demonstraties, is het eerst zaak dat we weten wát er verstaan wordt onder geweld.’ Dekker vertelt dat het spuiten van verf op gebouwen ook kan worden gezien als geweld en dat het opzoeken van politici bij hen thuis ook niet helemaal vreedzaam is. ‘Hoewel er geen geweld toe wordt gepast, geeft het wel een dreiging af.’

Wat levert het op?
‘Beide groepen hebben al kleine successen geboekt’, stelt Dekker. ‘Het feit dat het pensioenfonds ABB hun investeringen in fossiele subsidies heeft stopgezet is een direct gevolg van actie.’ Ook merkt hij op dat steeds meer mensen steun betuigen aan de boeren. Volgens Dekker zorgt de groeiende aandacht voor deze groep ervoor dat veel meer mensen empathie krijgen voor hun situatie én dat het hoger op de agenda staat in Den Haag.