Waarom zou je juist nu bloed moeten doneren?

Er is een tekort aan bloed, meldt bloedbank Sanquin. Ze roept bloeddonoren met klem op te komen doneren.

We zijn de afgelopen jaren steeds minder bereid geworden om bloed te doneren, en dat is een probleem; een op de vier mensen heeft op een moment in hun leven bloed van een donor nodig, blijkt in Make Holland Great Again. Toch is maar een op de vijftig mensen bloeddonor.

Die groep is dus al erg klein. Nu door de coronacrisis, en de tweede lockdown is de voorraad bloed enorm gedaald, zo laat Merlijn van Hasselt, van Sanquin weten bij Jan Willem Start Op. 'We meten eigenlijk in dagen. Normaal gesproken mikken we op ongeveer zeven dagen bloed voorraad, en we zitten nu op zo'n vier, vierenhalve dag.' Een voorraad aanleggen werkt niet. Bloed is namelijk maar beperkt houdbaar, ongeveer dertig dagen. ‘Het vereist een constante stroom van donaties’, volgens Van Hasselt.

Bloedtekort
Maar de bloedvoorraad staat onder druk. En daardoor zou het in de toekomst kunnen voorkomen dat de mensen die het nodig hebben niet geholpen kunnen worden met donorbloed, omdat het er simpelweg niet is. Tijdens de lockdown bijvoorbeeld. Zowel in de eerste lockdown (voorjaar 2020), als de tweede lockdown (najaar 2020) als nu merkt Sanquin een enorme afname in hun bloedvoorraad. In de eerste lockdown maken de afstandsmaatregelen het doneren vrijwel onmogelijk. ‘We zaten op de helft van de voorraad, dat is een paar dagen’, aldus woordvoerder van de Bloedbank Merlijn van Hasselt. Nu hebben we te maken met een groot aantal operatie waarbij extra bloed nodig is. Deze operatie zijn eerder uitgesteld in verband met de drukte in de ziekenhuizen. Om die reden is het nu extra druk, en is er dus meer bloed nodig. Maar juist in deze periode is er maar weinig bloed beschikbaar. Donoren reageren vaak niet op de oproep omdat ze bijvoorbeeld op vakantie zijn. Daarnaast moest de bloedbank in Maastricht vorige week tijdelijk dicht in verband met het hoge water.

Het meest urgente verzoek om bloed gaat uit naar bestaande bloeddonoren.  'Het is belangrijk dat als je donor bent en je hebt een uitnodiging gehad, dat je dan ook langskomt in de periode die is aangegeven. Gewoon zoals anders, ook tijdens de lockdown mag je gewoon langskomen en bloed geven', aldus Van Hasselt. Maar Sanquin staat ook te springen om nieuwe donoren, om dit soort tekorten in de toekomst te voorkomen. 'Dat is goed, mensen zijn welkom en kunnen zich gewoon aanmelden via Sanquin.nl.' 

Trauma  
Een van die mensen die dat bloed nodig heeft is Eline. Na de bevalling van haar zoontje, een spoedkeizersnede, verliest ze heel veel bloed. Ze wordt meerdere keren geopereerd om de bloedingen te laten stoppen, maar telkens begint ze opnieuw bloed te verliezen. 26 uur en 42 zakken bloed verder is het bloeden eindelijk gestopt. In totaal is ze twaalf liter bloed verloren. Een gemiddeld mens heeft zo’n vijf liter bloed in zich. ‘Als dat donorbloed er niet was geweest, dan was het sowieso klaar. Dat is gewoon een feit. Dan had mijn zoontje geen moeder meer. Dan had ik geen moeder kunnen zijn.’
Voor Eline was de vraag naar bloed acuut en kort. Maar er is ook een groep die voor langere tijd of zelfs permanent bloed nodig heeft. Mensen met een bloedafwijking bijvoorbeeld. Maar ook kankerpatiënten die chemokuren ondergaan. ‘Chemo legt de bloedfabriek in je lichaam stil. Die zijn dus ontzettend afhankelijk van bloed dat wordt gegeven door donors.’

Kankerpatiënten
Ewald was een van die mensen. ‘Als het K-woord valt, dan denk je dat je doodgaat.’ Tijdens de vijfde chemokuur werd hem aangeraden een bloedtransfusie te ondergaan, anders zou hij de kuur niet goed kunnen volbrengen volgens de artsen. Een bijzondere gewaarwording voor Ewald. ‘Er hangt een zak bloed, dat bloed is van iemand anders; een levend orgaan. Dan voel je dat in je aderen stromen. Toen dacht ik: ik heb nu gewoon iets van iemand anders om te zorgen dat ik deze chemokuren kan ondergaan en beter kan worden. Dat voelt dan wel echt heel bijzonder.’ Ewald hoopt dat bloeddonors zich realiseren hoe belangrijk het werk dat zij doen is. ‘En dat voor een roze koek, en thee.’

Bloedafwijkingen
Ewald heeft nu gelukkig geen donorbloed meer nodig. Maar dan is er ook nog die derde groep: mensen met bloedafwijkingen die permanent afhankelijk zijn van bloeddonaties. Onder die groep valt de 17-jarige Mookie. Zijn rode bloedcellen hebben de vorm van een halvemaan. Daardoor kleven ze aan elkaar, met als gevolg dat Mookie veel pijn heeft. ‘Ik had zo veel pijn dat ik dacht: dit overleef ik niet, dit red ik niet. (…) Zonder donorbloed kan het misschien wel verkeerd aflopen.’ Hij heeft ondertussen zo’n acht keer donorbloed ontvangen. Maar daarmee is het voor hem niet opgelost; zijn bloedafwijking gaat daarmee niet weg. Hij blijft afhankelijk. ‘Ik word niet beter, het gaat niet weg. Maar het donorbloed helpt me wel om minder vaak ziek te worden of helemaal niet ziek te worden.’

Word donor
Toch zijn er maar weinig mensen die bloeddonor zijn. Een op de vijftig mensen. En dat terwijl het eigenlijk heel simpel en snel te doen is. Een korte vragenlijst bepaalt of je geschikt bent als donor en vervolgens kost het je zo’n dertig minuten per donatie. Een half uur van jouw tijd kan iemand die bloed nodig heeft letterlijk járen geven. ‘Ik denk dat dat het grootste cadeau is dat je iemand kan geven’, meent Eline.

Aanmelden als bloeddonor kan hier.