Waarom zijn de wijken zo belangrijk voor de Molukse gemeenschap?

‘De Nederlandse overheid heeft de Molukse gemeenschap geplaatst in voormalige concentratiekampen, kloosters en barakkenkampen van de Dienst Uitvoering Werken. Toen duidelijk werd dat het verblijf niet tijdelijk was, ontstonden de Molukse wijken’, vertelt Victor Joseph in De Nieuws BV.

Deze maand was het 70 jaar geleden dat de eerste Molukkers naar Nederland kwamen. De militairen van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) die voor Nederland gevochten hadden zouden in eerste instantie tijdelijk in Nederland blijven. Maar tijdelijk werd definitief. Een van de eerste Molukse wijken ontstond in 1950 in Appingedam, legt Joseph uit. Zo begon de overgang van de kampen naar de woonwijken. Vanuit de Molukse cultuur, en vanuit de overheid, stond groepsgewijze huisvesting voorop. ‘Mensen wonen bij elkaar en willen terug, dat was de gedachte’, aldus Joseph.

Behoud van de wijken
Djehoshua Sahetapy maakt zich hard voor het behoud van de Molukse wijken in Nederland, vertelt hij in De Nieuws BV. Die wijken zijn niet alleen van grote waarde voor de oudere generatie, ook jonge generaties wonen graag in de Molukse wijken, legt hij uit. ‘Het is een plek waar we samenkomen. Wat je ziet bij de jongeren is dat wanneer ze kinderen krijgen, dat ze terugkomen. Ze willen dat hun kinderen ook iets meekrijgen van hun cultuur. Dan is de wijk daar de plek voor. Je ziet ook dat steeds meer jongeren beseffen wat de historische context van de wijk is. Ik denk dat dit ze ook wel doet bewegen dat ze graag teruggaan naar de wijk en de wijk willen behouden.’

Ook volgens Victor Joseph heeft het met de historische context te maken: ‘Ook in de opvoeding. Zoals wanneer ze de verhalen horen van opa, oma en de ouders. Je kunt het zien als een Moluks dorp. Het gaat niet om die drie of vier straten. Het gaat om hoe mensen met elkaar samenleven. Waarden delen.’

De verhalen van de wijken
Tijd om de verhalen van de wijken te gaan vertellen, aldus Victor Joseph. Samen met Sam Jones en Guido Spring maakte hij een podcast over de Molukse wijken in Nederland. Joseph: ‘We willen van binnenuit de mensen aan het woord laten. Wat doen jullie? Wat maken jullie mee? Waar willen jullie in die wijk wonen?’ Deel 1 gaat over Appingedam en deel 2 over Vught. We praten met jong en oud over de gebeurtenissen.’

In de podcast vertelt Mingus Samu Samu over de barakken waarin zijn ouders opgevangen werden toen ze naar Nederland kwamen en waar hij dus geboren is: ‘Maar dat zijn dus oude barakken. Ooit gebouwd om de NSB’ers daar onder te brengen na de oorlog. Bij aankomst vroegen ze zich af waar ze ze moesten plaatsen. Bovendien was het trieste verhaal: “Ze blijven maar een half jaar, het zal tijdelijk zijn. Daar hebben we leegstaande barakken, laten we ze daar een tijdelijk onderkomen bieden.” Bijna weggestopt. Eigenlijk letterlijk weggestopt. (...) De eerste generatie van ons heeft zoveel gedaan en betekend voor de Nederlandse overheid. Heel wat kastanjes uit het vuur gehaald. Als je dan als dank een dergelijk onderkomen krijgt, dan kun je zeggen: dat heeft niemand verdiend. En onze ouders helemaal niet.’

Excuses
17 burgemeesters willen dat de regering excuses aanbiedt aan de Molukkers voor de ontvangst die ze hier kregen. Djehoshua Sahetapy: ‘Ik was blij dat te horen, maar aan de andere kant dacht ik: excuses is mogelijk, maar ik vind dat het omgezet moet worden in daden. Maar het zou mooi zijn als er ook wordt geholpen om de wijken te behouden.’

Het doet ook Victor Joseph goed. Hij legt uit: ‘Je moet van tijd tot tijd samen kijken hoe het ervoor staat. Wat zijn de ontwikkelingen? De burgemeesters praten over het leed erkennen, maar ze proberen er ook handen en voeten aan te geven. We moeten investeren in de gemeenschap. In de cultuur en de activiteiten. Ik zie het als een vervolgstap. Dat we op gelijkwaardige hoogte gaan praten over de positie van Molukkers, maar ook over de toekomst.’

Om te werken aan die positie gaat Sahetapy met vertegenwoordigers van Molukse wijken in gesprek met woningcorporaties, vertelt hij. In Maastricht leidde dit al eerder tot afspraken. Dit wil hij ook voor andere wijken. ‘Het doel is om, zoals in Maastricht is gebeurd, voor alle wijken die er zijn een dergelijke convenant te regelen, die passend is in binnen behoeftes van de lokale gemeenschap. Vergis je niet: wijken blijven Moluks zolang de behoefte er is. Dat hebben we afgesproken in ons convenant.’ Hij hoopt dit voor elkaar te krijgen in andere wijken door kennis te delen en de historische context te verspreiden. Hij licht toe: ‘We moeten beseffen wat de wijken zijn. Het is meer dan gebouwen en straten. Als je dat weet, kun je er niet omheen om voor behoud te kiezen.’