Waarom verdwenen bijna alle sekshuizen uit Oost-Groningen?

Vroeger waren er in Oost-Groningen overal sekshuizen, maar die zijn nu bijna allemaal verdwenen. Wat is daar gebeurd? Een nieuwe podcast van de Typisch-redactie probeert daar antwoord op te krijgen en spreekt oud-wijkagenten Bart Kruizinga en Jur de Groot, die vanaf de jaren ’70 in Bellingwolde en omgeving werkten. 

Bart, Jur, waarom waren in Oost-Groningen zoveel seksclubs? 

Bart: ‘Er waren toen wel dertien, veertien seksclubs in de gemeente Westerwolde en omgeving. En omdat het hier geconcentreerd was, kwamen er mensen uit de hele provincie en uit Noord-Duitsland deze kant op. Er was een Duitse taxidienst, die daar reed in het weekend. Die bracht de één en haalde de ander weer op.’

Jur: ‘Er werkten ook veel Duitse huisvrouwen, die kwamen in de middag en gingen dan ’s avonds weer naar huis. Die kwamen gewoon wat bijverdienen.’

Er was toen nog een bordeelverbod, maar de sekshuizen werden gedoogd. Welke rol had de politie daarin?
Jur: ‘Ik ging vaak mee met de vreemdelingendienst. Er werkten veel vrouwen uit Oost-Europa in die clubs. Wij controleerden dan de paspoorten. En je kon die vrouwen dan ook eens in de ogen kijken, zien of ze daar vrijwillig werkten en of dat goed ging.
Het was ons kent ons. Als een seksclubeigenaar zei ‘dames, kom even naar beneden’, dan betekende dat ook dat jij als agent niet naar boven ging. Je moest elkaar vertrouwen.’

Wat voor mensen waren die seksclubeigenaars?
Bart: ‘Er zaten bijvoorbeeld wel Amsterdammers, die hadden meerdere clubs in het land. En die rouleerden ook wel de vrouwen die er werkten. Want sommige klanten willen steeds dezelfde vrouw, maar andere klanten willen graag steeds iemand anders.
Het waren wel bepaalde types hoor, die eigenaren. We kregen bijvoorbeeld ooit ’s nachts een melding dat er ergens een leeuw rond zou lopen. Die seksclubeigenaar had achter zijn huis leeuwen en een panter en een poema rondlopen. Ik ging er met een collega heen, maar die bewoner was niet wakker te krijgen. En wij durfden niet uit te stappen, vanwege die leeuw. Uiteindelijk hebben we de sirene aangezet en toen kwam ‘ie naar beneden. Er bleek niks aan de hand te zijn, de beesten zaten gewoon vast. Waarschijnlijk was het een valse melding. Tussen die clubeigenaars was onderling namelijk ook weleens een beetje trammelant.’

In Oudeschans werd er in een oude seksclub een restaurant gevestigd. Maar de oude bezoekers pikten dat niet en er brak een opstootje uit. Bart: ‘De fine-fleur van Oost-Groningen was daar bijeengekomen. Ze wilden dat hun hol, hún hol, zou blijven. Er brak een flinke vechtpartij uit en we konden het als politie nauwelijks aan. Uiteindelijk kwam de burgemeester, met zijn ambtsketting om, en die heeft toen de boel gesust.’

Jur: ‘De vaste vechtersbazen van Oost-Groningen, die kende je als agent wel. In zo’n regio kom je elkaar altijd tegen. De ene dag sta je tegenover elkaar, en de volgende dag kom je elkaar weer tegen als er brand is in een boerderij bijvoorbeeld, en dan sta je schouder aan schouder te blussen. Dat was bijna een stuk folklore.’

Bart: ‘Als wijkagent moest je wonen op de plek waar je werkte. Dan zit je altijd op de scheidslijn: aan de ene kant ben je het zwaard van de democratie en aan de andere kant kom je elkaar tegen in het dorp. De wereld was zo klein als een postzegel. Dat had ook nadelen, want je kwam weleens mensen tegen waarvoor je ‘m kneep: zoeken ze mijn vrouw op, mijn dochter zit hier op gymnastiek.  Maar toch is er iets in de mensen, dat ze dat niet doen. Dat ze weten: dat is de grens.’

Jur: ‘In Klein-Ulsda zaten twee seksclubs midden in het dorp. Daar was helemaal geen overlast. Je moet bedenken, als je stiekem naar een seksclub gaat dan ga je geen trammelant veroorzaken. En de clubs zelf stonden vaak ook open voor de buurt. Kom even binnen, wil je een kopje koffie? Als je goed met je buren omgaat dan is dat wel zo prettig.’

Toen het bordeelverbod werd opgeheven, mochten seksclubs zich officieel vestigen in gemeenten. Maar in Oost-Groningen verdwenen ze juist langzamerhand uit het landschap. Hoe komt dat?
Bart: ‘De oude eigenaren waren op leeftijd en gingen met pensioen.’
Jur: ‘De gemeente zat er ook niet zo op te wachten en er werden veel minder vergunningen uitgegeven. Ze wilden van die seksclubs af. Vraag me niet waarom, want je had er eigenlijk nauwelijks ellende van. Er reed weleens een dronken iemand in het kanaal, maar dat heb je bij een café ook.’

Er is nu nog maar één club  met een vergunning in Westerwolde: Club Chantall in Klein-Ulsda. Is de vraag naar betaalde seks afgenomen?
Bart: ‘Ik ben er stellig van overtuigd van niet. Maar tegenwoordig, met sociale media, word je veel eerder betrapt. Als iemand ziet dat jouw auto bij een club staat en die maakt daar een foto van, dan staat het zo op Facebook. En dan weet iedereen dat jij de hoeren bezoekt.’

Is betaalde seks dan nu verdwenen in de regio?
Bart: ‘Die wereld verdween onder water. Naar escorts, naar hotels. Daar kun je met je klanten naar binnen zonder dat iemand daar weet van heeft. En dat is eigenlijk wel erg, maar er is helemaal geen controle meer, niemand die dat in de gaten houdt.’  

Typisch Bellingwolde, vanaf 11 november van maandag tot en met donderdag, NPO 2, 19:15 uur