Moeten privéjets verboden worden?

‘Wij zijn geschrokken dat een bepaalde groep in tijden van een klimaatcrisis niet minder maar juist meer is gaan vliegen. En ook nog met privéjets die het meest vervuilend zijn’, vertelt luchtvaartexpert Dewi Zloch van Greenpeace op Joop. ‘We moeten daarmee stoppen.’

‘Als u de klimaatcrisis ook maar een beetje serieus neemt, dan verbiedt u privéjets’, roept de internationale milieuorganisatie Greenpeace op in een petitie voor een verbod op privéjets, gericht aan Mark Harbers, minister van Infrastructuur en Waterstaat. Deze is inmiddels al meer dan 23.000 keer ondertekend. Hoe schadelijk zijn deze privéjets eigenlijk?

‘Een privéjet is per passagier vijftig keer zo vies als een treinreis’
‘Megavervuilend en onnodig’, aldus Greenpeace. Het afgelopen jaar vlogen 12.176 privéjets van en naar Nederlandse vliegvelden. Een stijging van 87 procent: goed voor bijna 53.000 ton aan CO2-uitstoot. Dat is bijna acht keer zoveel als in coronajaar 2020.

‘Een privéjet is per passagier tot veertien keer vervuilender dan een lijnvlucht en vijftig keer zo vies als een treinreis.’ Zeer veel vluchten gaan van Amsterdam naar Parijs of Londen en terug, aldus Joop. Die reisjes zouden makkelijk met een hogesnelheidstrein of een dagelijkse, reguliere lijnvlucht gemaakt kunnen worden.

Anderhalf uur vliegen voor uitdelen van een lintje
‘Vermogenden pakken hun jets om de haverklap, zelfs voor de hele korte afstanden’, vult Greenpeaceaan in haar petitie. Eén op de drie vluchten blijkt korter te zijn dan vijfhonderd kilometer. ‘Dat is korter dan de afstand Utrecht-Berlijn’, aldus de milieuorganisatie.

Zo vliegt Formule 1-coureur Max Verstappen regelmatig op en neer tussen Cannes en Nice: een afstand van slechts 25 kilometer, aldus Joop. En pakt Kylie Jenner haar privéjet voor een vlucht van slechts enkele minuten.

Maar ook het kabinet kan er wat van. Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra huurde in maart 2018 voor 11.750 euro een privéjet om van Brussel naar Berlijn te vliegen: zo’n anderhalf uur. En dat enkel voor het uitdelen van een lintje…

‘Vlucht van vier uur heeft zelfde uitstoot als gemiddelde Europeaan in een heel jaar’
‘We kunnen het gewoon niet geloven dat bepaalde mensen hun egotripjes belangrijker vinden dan de staat van ons klimaat’, aldus Greenpeace. ‘De superrijken die met de privéjet op reis gaan, stoten per vlucht van vier uur net zoveel broeikasgassen uit als de gemiddelde Europeaan in een heel jaar’, vult Joop aan.

Klimaatongelijkheid
‘Ik kies er heel bewust voor om niet – of heel weinig – te vliegen’, vertelt Sander Heijne, van podcast De Ommezwaai - over de verduurzaming van grote Nederlandse bedrijven. ‘Als ik dan in de cijfers zie hoeveel er gevlogen wordt, dan denk ik weleens: waar ben ik nou mee bezig? Dan ontzeg ik mezelf een verre vakantie, terwijl klimaatverandering gewoon doorzet.’

Er is een enorme klimaatongelijkheid, weet Heijne, namelijk tussen arm en rijk: terwijl het armste deel van de wereldbevolking (zo’n 3,5 miljard mensen) het minste uitstoot - ‘zij gaan niet zo vaak met het vliegtuig op vakantie, hebben niet altijd een auto, kopen minder nieuwe spullen en eten misschien al minder vlees omdat het duur is’ - hebben zij vaak de meeste schade door klimaatverandering.

‘Met zo’n energiecrisis zie je dat de mensen met de smalste beurs de meeste last hebben; zij kunnen als eerste de rekening niet meer betalen. Dat geldt ook voor klimaatverandering. Het is makkelijker je hieraan aan te passen als je meer geld hebt. Dan kan je bijvoorbeeld je huis koelen of in de toekomst verhuizen naar een plek waar je minder te maken krijgt met overstromingen.’ Daarnaast geldt ook: hoe rijker mensen worden, hoe meer ze uitstoten en hoe vervuilender ze zijn voor het klimaat. ‘Zij kopen meer spullen, hebben grotere huizen, gaan vaker op vakantie, rijden vaker in een grotere auto en zo kan je nog wel even doorgaan.’

Geen vliegbelasting voor privévluchten
Het privévliegverkeer wordt ‘nu juist ontzien door de overheid en geniet zelfs financiële voordelen’, schrijft Joop. ‘De vliegbelasting voor gewoon vliegverkeer gaat bijvoorbeeld wel omhoog, maar dat geldt juist niet voor privévluchten.’

‘De vliegbelasting moet ervoor zorgen dat het gedrag van reizigers verandert’, legt Kassa uit. ‘Ze kunnen kiezen voor een andere vervoerswijze, afzien van vliegen of afwijken naar een buitenlands station.’ Klimaatminister Rob Jetten beloofde vorig jaar op termijn ook een vliegtaks voor privéjets in te voeren.

De Franse Groenen pleitten al voor een verbod op privéjets, de Vlaamse Groenen wilden een belasting van minimaal 30.000 euro voor privéjets. ‘Privéjets pompen gigantische hoeveelheden CO2 de lucht in, terwijl er alternatieven zijn. Wie toch voor een privéjet kiest, moet bijdragen voor de extra uitstoot’, aldus Groen-covoorzitter Nadia Naji. Ook GroenLinks wil dat privévluchten aan banden worden gelegd.

‘Miljoenen lijden nu al onder rampzalige gevolgen van klimaatverandering’
‘Het is onaanvaardbaar dat de superrijken de hele wereld rond blijven vliegen terwijl miljoenen nu al lijden onder rampzalige gevolgen van klimaatverandering.’ Dat zegt dr. Marthe Wens, universitair docent droogterisico, waterzekerheid en maatschappelijke gevolgen van klimaatverandering aan het Instituut voor Milieuvraagstukken, Vrije Universiteit Amsterdam, tegen Joop. In februari blokkeerde zij, met wetenschappers en academici van Scientist Rebellion, de toegang tot privéjets op Schiphol. In maart gebeurde dat op Eindhoven Airport.

Greenpeace pleit daarom voor een verbod op ‘het ultraluxe vervoermiddel dat de klimaatcrisis aanjaagt’, zoals Joop schrijft. ‘Bescherm onze toekomst en stop deze mateloze uitstoot van de allerrijksten’, valt verder nog te lezen in haar oproep aan minister Harbers. ‘Anders loopt de vervuiling nog verder op en dat kan ons klimaat echt niet aan.’