Waarom moet seksuele voorlichting anders?

20% gevoelens
Volgens biologiedocent Joost Meijer is de lesmethode de boosdoener. ‘Deze is gefocust op de mens en niet op de gedachtes erachter. Je hebt het over alle onderdelen, maar daar blijft het ook bij’, legt hij uit in Na het Nieuws. ‘De methode is 80% anatomie en maar 20% gaat over gevoelens en wat er in je hoofd gebeurt.’ Ook worden onderwerpen als het vrouwelijk orgasme en seksuele intimidatie niet behandeld in de seksuele voorlichting. Ook onderwerpen als sexting missen in het curriculum.

Seksuele voorlichting op middelbare scholen in Na het Nieuws (2019), vanaf minuut 16.30

Grenzen verkennen
Maar wat moet een docent dan wel en niet doen? Jeroen Pauw: ‘Wil je dat jouw docent in de klas uitlegt hoe je lekker kan vingeren?’ Peeters: ‘Nee dat ook niet. Maar wel dat er wordt besproken wat je moet doen als je tegen dingen aanloopt in je relaties of hoe je dat kan voorkomen.’ Dekker: ‘Of hoe je het moet zeggen wanneer je vindt dat iemand jou niet lekker vingert. (…) Seksuele voorlichting wordt alleen behandeld in biologie, waardoor je snel één bepaalde invalshoek krijgt.’ Als het ook vanuit vakken zoals maatschappijleer wordt gegeven ontstaat er een breder beeld van seksualiteit dan alleen de lichamelijke aspecten.

De vrouw
In vele opzichten wordt de seksualiteit van de vrouw in voorlichtingen overgeslagen. Pas sinds vorig jaar staat in de clitoris goed afgebeeld in een deel van de schoolboeken, dus nog niet eens alle. Ook de menstruatie wordt niet al te uitgebreid besproken en vrouwelijk genot en het taboe rondom dat genot krijgen weinig aandacht in de lessen, dat vinden schrijvers Marie Lotte Hagen en Lydia van Voorthuizen van feministisch duo DAMN, HONEY. Daarom schreven zij een alternatief op de gewone seksuele voorlichting: een pamflet vol met eigen ervaringen, speciaal voor middelbare scholen. Want juist die ervaringen zijn voor veel jonge mensen fijn om te lezen, denken Hagen en Van Voorthuizen. ‘Niet alleen: hoe werkt de menstruatiecyclus? Maar ook: hoe is het om voor de eerste keer ongesteld te worden?’, aldus Van Voorthuizen in De Nieuws BV.

En ander belangrijk onderdeel is het doorbreken van het taboe rondom seksuele vrijheid van vrouwen. Vrouwen krijgen al snel de stempel ‘slet’. Daar willen Hagen en Van Voorthuizen verandering in brengen. ‘We willen dat iedereen kan doen waar ‘ie zelf zin in heeft, zonder dat je daar allemaal schaamte of onzekerheid over voelt of wordt weggezet als die slet.’
 
Anders dan hetero-seks
Tijdens veel van de lessen sekuele voorlichting ligt de focus op het heteronormatief. ‘In de seksuele voorlichting gaat het vaak over penetratie-seks. Terwijl er veel meer seks is, en er hoeft helemaal geen piemel bij te komen kijken, of er zijn misschien wel twee piemels. Het kan heel veel kanten op.’ Ook Stijn heeft een hoop gemist tijdens zijn seksuele voorlichting. 'Over andere vormen van seks, voor een queerpersoon zoals ik; ik ben homo, hoorde ik niets. Maar ook als je non-binair, transgender of lesbisch bent. Daarom zat ik na de les met veel vragen.' Om te voorkomen dat anderen ook met dit soort vragen blijven lopen besluit Stijn het zelf maar te doen; hij geeft seksles. Van klysma's tot scharen en van voorbinddildo's tot poppers: hij legt het allemaal uit. 

Maar de minder leuke kanten van queerseks worden vergeten in seksuele voorlichting. Pim laat zich in Jurre’s Date uit over het gebrek aan seksuele voorlichting voor homoseksuele jongens en de mogelijke gevolgen daarvan. Pim heeft namelijk HIV. En hoewel hij het zichzelf kwalijk neemt dat hij dat heeft, kan hij de schuld niet volledig op zich nemen. ‘Ik heb er zelf voor gekozen om onveilige seks te hebben. Maar ik was ook jong en wist niet beter.’ Op school heeft hij seksuele voorlichting gehad. Maar terugkijkend daarop valt hem op dat daar maar weinig aandacht wordt besteed aan de gevolgen van onveilige seks. ‘Ik wist wel dat je een condoom moest gebruiken om niet zwanger te worden. Dus toen dacht ik: ik hoef geen condoom, zwanger worden kan ik toch niet. Als ik meer voorlichting had gehad over soa’s en hiv, dan was ik er misschien wel anders mee omgegaan.’