Waarom laten Eredivisieclubs zich sponsoren door gokbedrijven?

Sinds de legalisering van online gokken vliegen de gokreclames je om de oren. Op televisie, radio, online en op het voetbalveld. Hoe zit dat?

Tim Eshuis is zeventien jaar oud wanneer hij zijn eerste bet plaatst – hij zet geld in op een goksite. Binnen korte tijd raakt Tim verslaafd aan het gokken: ‘Anderen deden dat ook, dus ik wilde dat ook wel’, vertelt hij in Kassa. ‘Maar ik had al heel snel in de gaten dat het de verkeerde kant op ging. Ik begon met tien euro, maar wilde elke keer meer inzetten. Twintig euro, vijftig euro, op een gegeven moment zelfs duizend euro. Dan weet je dat het de verkeerde kant op gaat.’

Doe mee en maak kans op een stickerpakket: https://bit.ly/stickerpakket_winnen. De winnaars krijgen dinsdag bericht.

Gokreclames
Het favoriete gokspel van Tim? Inzetten op voetbalwedstrijden. En daarin is hij lang niet de enige. Gokken op sportwedstrijden gebeurt al sinds jaar en dag, maar nooit eerder was het zo populair. Sinds de Wet Kansspelen op afstand (Wet Koa) in oktober vorig jaar van kracht is gegaan, is het legaal om online te gokken, en daarmee ook om er reclame voor te maken. En dat zal weinig mensen zijn ontgaan. Sindsdien vliegen de gokreclames je op televisie, radio en internet om de oren. Wel zijn er destijds een aantal voorwaarden gesteld aan de legalisatie: reclames mogen pas vanaf negen uur ’s avonds, er moet voorzichtig worden omgegaan met jongeren tussen de achttien en drieëntwintig, en er moet door gokaanbieders aan verslavingspreventie worden gedacht.

Gokverslaving
In de praktijk blijkt deze waarborging weinig voor te stellen. De leeftijdscontrole werkt slecht of is makkelijk te omzeilen, tijdslimieten zijn vaak in te stellen op 24 uur per dag en geldlimieten op honderdduizend euro. Daarnaast zorgen de reclames met populaire BN’ers en oud-voetballers voor grote populariteit onder jongeren. De verwachting is dat deze reclame een nieuwe potentiële groep gokkers aanboort, waarbij de kans op verslaving op de loer ligt. ‘Na een jaar zou je daar het resultaat in cijfers van kunnen zien. Het duurt altijd even voordat iemand een gokspel vindt waar hij of zij in verzeild raakt, problemen mee ontwikkelt en zich vervolgens meldt bij verslavingszorg’, aldus Jitske van der Jagt die voor Kassa al enige tijd onderzoek doet naar het fenomeen. Op kleine schaal zijn de gevolgen nu al te merken: ‘Tim ziet dat de nazorggroep waar hij in zit het afgelopen jaar ongeveer verachtvoudigd is in omvang.’

Verbod?
De legalisering kan daarom al snel rekenen op kritiek vanuit de Tweede Kamer, die minister Franc Weerwind van Rechtsbescherming vraagt om een verbod op gokreclames. Voor de zomer wil de minister met een wetsvoorstel komen tegen ‘ongerichte reclame voor gokken’. Wat onder andere betekent dat spotjes minder op tv te zien mogen zijn, reclamebanners uit het straatbeeld worden verbannen en er strengere regels komen voor het optreden van rolmodellen in gokreclames. Ook heeft de Kansspelautoriteit in een open brief de legale gokbedrijven aangesproken op de leeftijdscontroles en daglimieten. Er wordt dus wel degelijk gepoogd om (onder andere) jongeren in bescherming te nemen, maar dit beleid schiet op veel punten tekort.

Sponsoring Eredivisieclubs
Ware het niet dat de gokbedrijven zich al tot een andere marketingstrategie hebben gewend, namelijk de voetbalvelden. ‘De shirtsponsering valt bijvoorbeeld helemaal buiten de strengere wetgeving.’ Promotie van gokbedrijven op voetbaltenues is een van de belangrijkste pijlers in de marketingmachine van gokbedrijven geworden. ‘En dat is heel gek: voetballers mogen niet in de reclames spelen, maar wel negentig minuten lang met een gokmerk op hun shirt voetballen. Dat zijn vaak ook idolen voor zo’n jonge doelgroep. Op papier worden zij beschermd, maar in de praktijk kan je daar nog wel je vraagtekens bij zetten’, aldus Jitske.

Negen clubs lopen met reclame van TOTO (onderdeel van de Nederlandse Loterij en daarmee in handen van de Nederlandse staat) op het shirt, drie clubs hebben zo’n deal met BetCity, twee met GGPoker en nog eens twee hebben naar verwachting Unibet als shirtsponsor. Er zijn van de achttien clubs in de Eredivisie maar drie die dit seizoen niet in zee zijn gegaan met een online gokbedrijf: Heracles Almelo, PEC Zwolle en SC Cambuur. De totale omzet van sponsoring door gokbedrijven ligt tussen de vijftien en de twintig miljoen euro.

Jitske vraagt zich sterk af waarom Eredivisieclubs in zee gaan met dit soort bedrijven en niet kiezen voor sponsoren waar geen negatieve gezondheidseffecten aan kleven. De afgelopen jaren heeft de topsport – waaronder ook het voetbal – massaal afstand genomen van de associatie met alcohol, door de sponsoring van biermerken te beperken tot 0.0-reclames. ‘We zijn het er met zijn allen over eens dat voetballers niet met alcohol- of tabaksreclame op hun shirt mogen lopen. Gokken mag wel en dat voelt vreemd.’ Andere voetballanden lopen in dit opzicht een aantal jaren op ons voor. ‘In Italië en Spanje is het al verboden. In Engeland is het nog niet verboden, maar is er wel veel discussie over.’

Tim heeft inmiddels gespecialiseerde hulp voor zijn gokverslaving en geeft hierover voorlichting op scholen.

Nederland móet eerlijker en gelijkwaardiger. Help je mee? Steun BNNVARA en doneer.