Waarom kijken we zo graag naar Dumpert?

Eef Hilgers filmde in haar jeugdjaren al vanuit haar slaapkamer de straat. Postbodes, voorbijrijdende auto’s. Of kussende mensen, op een feestje. Inmiddels is iedereen filmer, en dankzij een site als Dumpert kunnen filmers direct een groot publiek bereiken. Vooral als ze een gênant filmpje uploaden (mensen die elkaar uitschelden, schoppen, dronken types; een bonte stoet komt voorbij). Wat zegt het succes van Dumpert over onszelf, als kijker? In de documentaire  Shame/Fame onderzoekt Eef die vraag.

Eef, zegt Dumpert iets over de wereld waarin we leven?
Zéker. Het speelt in op het feit dat we ons willen spiegelen aan andere mensen; dat we ons beter willen voelen dan een ander. En het laat zien wat er gebeurt als we allemaal een telefoon hebben en alles wat we zien ook kunnen delen op internet, zoals op Dumpert.

In Shame/Fame stel je ook de vraag of er grenzen zijn aan wat op Dumpert kán.
Ik wil niet als moraalridder spreken, maar voor mezelf is die grens er wel. Ik kijk niet meer naar filmpjes waarin mensen te kakken worden gezet, naar vechtfilmpjes of filmpjes waarin meisjes worden geslutshamed. Ik heb daar wel vaak naar gekeken, maar inmiddels denk ik wel: waar kijk ik eigenlijk naar? Dat komt ook door het maken van deze documentaire.

Waarom keek je ernaar?
Het is toch clikbait; ik dacht er te weinig over na. Maar door te kijken, hou je het systeem voor dit soort filmpjes toch in stand.

De mensen die je spreekt in de film, vertellen heel gelaten over de periode waarin ze zelf viral gingen. Terwijl ze heel gênant gedrag vertonen in die filmpjes.
Ja, en dat verbaasde me ook wel. Mensen komen op de meest oncharmante manieren in beeld, maar zijn er toch trots op. Toen ik bezig was met deze film, vertelden vrienden van me dat ze óók als doel hebben om ooit eens op Dumpert te staan. 

Je spreekt de vrachtwagenchauffeur die ooit een automobilist de huid vol schold omdat-ie ‘m probeerde af te snijden. Ook hij is heel gelaten. Terwijl dit filmpje hem z’n baan kostte.
Hij had ook een slechte dag; het ging rottig thuis. En hij was eerder die dag al vijf keer afgesneden. Misschien was zijn werkgever dit allang vergeten als het filmpje niet viral was gegaan. Zijn werkgever dacht echter dat het bedrijf hiermee ook in een kwaad daglicht kwam te staan en dat ze daarmee als enige keuze hadden hem te ontslaan. Bedrijven schrikken ook van het enorme bereik van internet.

Wat heb je over jezelf geleerd tijdens het maken van de documentaire?
Hoe erg ik zelf door dit soort video’s beïnvloed word. Ik dacht dat ik helemaal afgeremd naar dit soort filmpjes keek, alsof het me helemaal niets doet. Maar uiteindelijk beïnvloedt dit ook hoe ik naar zo’n man kijk. Of het beïnvloedde de manier waarop ik dacht dat ik zelf video’s moest maken.

Je film verscheen in 2017. Is hij ook op Dumpert besproken?
Nee, dat was ook wel een beetje een teleurstelling eerlijkgezegd. Ik had het geweldig gevonden als de discussie op Dumpert door zou zijn gegaan, of als er een online vervolg op de documentaire zou zijn verschenen.

Verandert de manier waarop wij ons op het web gedragen met de jaren?
Jongeren zijn er heel bewust mee bezig. Ze zetten veel online, maar ze denken heel goed na over wát ze online zetten.

En Dumpert? Is dat platform sindsdien veranderd?
Veel video’s komen nu rechtstreeks in Whatsapp-groepjes terecht; het verschijnt soms helemaal niet meer op een openbare plek als Dumpert. Dan blijft het in achterkamertjes en kunnen we helemaal niet meer ingrijpen.

Kijk/lees/luister verder
Shame/Fame, dinsdag 16 april, NPO 3, 21:55 uur (ja, dat is tijdens Juventus-Ajax, maar je kunt 'm ook hier online bekijken )