Waar is de negen miljoen van Sywert van Lienden?

Even terug naar het begin van de coronacrisis: de ziekenhuizen stromen vol, iedereen zit plots thuis met zijn laptop op schoot en Sywert van Lienden bestelt mondkapjes voor ons. Hoe zit dat ook alweer? Tim Hofman legt het uit in BOOS.

Sywert van Lienden en zijn compagnons Camille van Gestel en Bernd Damme sluiten een mondkapjesdeal met de overheid. Hun bedrijf levert veertig miljoen mondkapjes in ruil voor honderd miljoen euro belastinggeld. Zo’n twee euro vijftig per mondkapje dus. Maar wel twee euro vijftig voor mondkapjes die later onbruikbaar blijken te zijn. Honderd miljoen euro belastinggeld de prullenbak in dus.

Aan het begin van de pandemie, eind maart 2020, start Van Lienden een stichting genaamd Stichting Hulptroepen Alliantie. Een stichting is een organisatie zonder winstoogmerk. Binnen de kortste keren heeft Van Lienden Flexport, KLM, Randstad en Coolblue zover gekregen met hem samen te werken. Ook tal van vrijwilligers bieden hun hulp aan.

'Om niet'
In verschillende televisieoptredens zegt Van Lienden niets te verdienen aan de mondkapjesdeal en al het werk dat daarbij komt kijken. ‘Ik heb het in Nederland echt helemaal om niet gedaan voor al die zorginstellingen. Omdat ik dacht: dat is ons steentje dat we kunnen bijdragen’, aldus Van Lienden.

Bv of stichting?
Maar ondertussen wordt door Van Lienden en zijn twee compagnons ook een bv opgericht met de naam Relief Goods Alliance B.V.. In die periode gaat Van Lienden om tafel met de overheid om de mondkapjesdeal rond te krijgen. Terwijl de overheid denkt met de eerdergenoemde stichting aan tafel te zitten, praten zij in werkelijkheid met de bv, zo blijkt later. ‘Dat is ook niet zo gek’, legt Tim uit. ‘Alle mails worden verstuurd vanuit de stichting.’ Terwijl Sywert overal verkondigt de deal ‘om niets’ te doen, sluit hij met de overheid een deal die op het laatste moment gedaan wordt met zijn bv. Dat levert het duo onder de streep zo’n twintig miljoen euro winst op. 9,2 miljoen euro daarvan eindigt in de zak van Van Lienden; de twee andere compagnons verdienen respectievelijk 5,7 en 5,4 miljoen euro aan de deal. In totaal dus twintig miljoen euro aan – niet te vergeten – belastingcenten.

Onthulling
Op 25 mei plaatst De Volkskrant een artikel waarin de geheime deal van Van Lienden aan het licht komt. Van Lienden zegt daar dat het oprichten van de bv een voorstel vanuit de overheid was. Ook zegt hij er ook niets meer over te willen zeggen, omdat hij voor vertrouwelijkheid heeft getekend. Het ministerie laat vervolgens in een reactie aan NRC weten dat er geen vertrouwelijkheidsclausule was. Even later onthult De Volkskrant dat Van Lienden zelf heeft aangedrongen op geheimhouding. ‘Dat voelt een beetje alsof hij iets zocht om achter te schuilen’, aldus Tim.

Door het stof
Vervolgens moet Van Lienden door het stof bij Buitenhof, waar Twan Huys hem vraagt wat hij er nou eigenlijk zelf van vindt dat hij deed alsof hij zich zonder vergoeding inzette voor de maatschappij terwijl hij ondertussen stilzwijgend miljoenen verdiende aan de deal. ‘Dat is dus onuitlegbaar’, zegt Van Lienden. Hij noemt de winst die hij – in coronatijd - heeft gemaakt moreel onverantwoord. Hij zegt het geld niet aan zichzelf te willen besteden. ‘Dat is niet mijn doel’, zegt hij hierover. Even later zegt hij het geld een maatschappelijke bestemming te willen geven. Maar op zijn site is te lezen dat de uitvoering van dit plan afhangt van ‘de gevolgen van de huidige verwoestende mediastorm voor de professionele loopbaan van Sywert’.

Excuses?
Tim wil excuses van Van Lienden. ‘Dat heeft hij natuurlijk al gedaan bij Buitenhof, maar wel met een ander verhaal dan met alle feiten in de rugzak die nu boven tafel zijn gekomen. Dus wij willen toch welgemeende excuses.’

Wanneer Tim na lang proberen Van Lienden aan de telefoon krijgt, zegt hij geen interesse te hebben in een gesprek. ‘Volgens mij heb ik inmiddels ruim voldoende op jullie gereageerd’, zegt hij. Hij zegt niet te willen reageren zolang het onderzoek van Deloitte nog loopt.

In de volgende aflevering van Boos gaat Tim verhaal halen bij de compagnons van Van Lienden en hij gaat op zoek naar de negen miljoen.