‘Telefoonverslaving is hetzelfde als pornoverslaving’: hoe voorkom je het?

Eindeloos TikToks bekijken en urenlang door Instagram scrollen. Als we even niets te doen hebben, grijpen we al snel naar onze mobiel. Maar hoe voorkom je een telefoonverslaving?

De allereerste iPhone van Apple kwam in 2007 uit. Telefoonverslaving is dus geen nieuw fenomeen. Het groeit daarentegen wel, door de komst van de nieuwste modellen en apps als TikTok.

'Zelfde ziekte als cocaïneverslaving'
Dit was zo bij Bas, die hierover vertelt in Sophie in de mentale kreukels. Omdat hij vroeger werd gepest, onderdrukte hij zijn gevoelens door weg te vluchten in de onlinewereld. Hij besteedde minimaal zes uur per dag aan zijn telefoon. ‘Maar ik heb dagen gehad van veertien tot vijftien uur.’

Zijn smartphone wegleggen lukte niet. Daarom liet hij zich twee maanden opnemen in een kliniek in Zuid-Afrika, tussen cocaïne- en alcoholverslaafden. ‘We hebben allemaal dezelfde ziekte, maar het uit zich anders.’

'Als je het in een MRI-scanner zou leggen, zie je ongeveer hetzelfde als bij een pornoverslaving', vult journalist en filosoof Doortje Smithuijsen nog aan in Spijkers met Koppen.

'Prikkel vermijden'
Volgens Chris van Balen, de behandelend therapeut van Bas, zijn social media verslavend omdat het een shotje dopamine geeft bij iedere nieuwe melding. ‘Mensen craven steeds meer naar telefoongebruik.’ Hij vindt het zorgelijk. ‘We kunnen steeds minder goed de prikkel vermijden.’ Volgens Van Balen moet je opletten bij meer dan twee uur schermtijd per dag. Sophie schrikt daarvan, omdat veel jongeren hieraan komen. Kassa concludeerde, op basis van onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2018, dat 29 procent van alle 18- tot 25-jarigen zich socialmediaverslaafd vindt.

Fear of Missing Out
Toch zijn het eindeloos scrollen op je telefoon en vele uren schermtijd niet per se tekenen van verslaving. Maartje Boer van de Universiteit Utrecht onderzocht de verschillen tussen intensief en problematisch socialmediagebruik. ‘Daarbij zegt de intensiteit alleen wat over de frequentie van het gebruik of de tijd die je aan sociale media spendeert’, legt ze uit in De Nieuws BV. ‘Bij problematisch gebruik gaat het om de mate waarin iemand kenmerken van verslaving toont.’

Daar vallen onder andere controleverlies, depressieve klachten en aandachtsproblemen onder. Ook ervaren jongeren FOMO (Fear of Missing Out) als ze geen social media meer kunnen gebruiken. De oplossing is volgens Bas’ therapeut Van Balen simpel. ‘Neem afstand van dat ding, maar kan en wil je dat? Ga dat experiment eens aan en kijk wat het met je doet.’

• Zet je meldingen uit, om afleiding te voorkomen. Zo hoef je ook niet meteen te reageren.
• Verwijder (tijdelijk) apps die veel van je aandacht opeisen. Jongeren tot 18 jaar kunnen bijvoorbeeld op TikTok een timer instellen, die de app na een uur vergrendelt.
• Houd je schermtijd actief bij met een app.
• Zorg voor een goede afwisseling tussen online en offline zijn.
• Leg je telefoon ’s avonds weg en maak je slaapkamer schermvrij.