Staatssecretaris Barbara Visser mag die duizend euro in haar reet steken

Toegegeven, ik ben een leek op het gebied van defensie: mijn ervaring beperkt zich tot het sporadisch afvuren van waterpistolen als het warm is en er dan stom bij grinniken. In mijn jeugd speelde ik op school met kartonnen uitknipsels van geweren om 12:00, en had ik een vrolijk gesprek met mijn juffrouw om 12:15 over het gevaar van wapens. Basisschoolschutters of IS waren er toen nog niet, maar ik snap de bezorgdheid wel. Ondanks mijn gebrek aan kennis ben ik mij er echter wel goed van doordrongen dat een militaire operatie goede uitrusting vereist. En al helemaal na het ongelukkige voorval in 2016 in Mali – waarbij twee Nederlandse militairen om het leven kwamen doordat de uitrusting – in dit geval een mortiergranaat – onveilig verklaard was volgens defensievakbond VBM. 

Voor mij is het simpel: een dode is een te veel. En al helemaal als de oorzaak te wijten is aan gedateerd materiaal. Noem mij maar de dagvoorzitter van moralistisch Nederland, maar de gedachte dat ik nóg meer risico loop te sneuvelen tijdens een operatie door slecht spul is toch niet te verteren? Het is ronduit misselijkmakend zelfs. En dat uit zich in het geval van de jassen ook op allerlei fronten: er is voor zover bekend nog géén controlemiddel ingesteld waardoor het ministerie kan overzien hoe en waar de duizend euro aan uitbesteed wordt. Daarnaast is er ook nog geen sprake van een soort kwaliteitscontrole, zoals opgemerkt door CDA-Kamerlid Hanke Bruins Slot. Slot geeft aan dat de strenge kou vingers en tenen kunnen doen afsterven. Een goede jas is daarom van levensbelang. Maar wat echt van de gekke is, is dat staatssecretaris Visser door mediaberichtgeving op de hoogte is gebracht van de misgelopen jassen-order. 

Het is plaatsvervangende schaamte ten top, en dat terwijl er eerder dit jaar een indrukwekkende nota is opgesteld door Minister van Defensie Ank Bijleveld – waarin wordt voorgenomen de militaire uitrusting kwalitatief te verbeteren. Allemaal met het oog op het aantrekkelijk maken van Defensie als werkgever, en om de arbeidsomstandigheden van militair personeel te verbeteren. En alsof dat nog niet genoeg is: uit de recente Miljoenennota blijkt dat er de komende tijd 1.2 miljard extra naar het leger gaat. Dat is een kleine 300 miljoen meer dan vorig jaar. Maar zelfs met al die extra financiële beweegruimte in het verschiet, sla je de plank volledig mis als je in aanloop naar een grote internationale oefening bent vergeten om op ‘order versturen’ te drukken. 

Maar daar houdt het niet op: de echte klap in het gezicht is het internationaal gezichtsverlies wat Nederland mogelijk te verduren krijgt naar aanleiding van dit alles. Stel je toch eens voor - duizend Nederlandse militairen met verschillende merken jassen aan tijdens zo’n oefening. Italianen en Duitsers die van onder hun helmen beginnen te gniffelen om soldaat #653, die een Gucci-parka draagt uit de 2018 Fall/Winter-collectie. Zijn vingers vriezen er als rauwe penen af, maar hij vangt wel shine. Soort van. Man, man, man – ik zie het al voor me: Europese kranten die het Nederlands optreden tijdens de oefening de grond in boren. En dan staan wij de komende tien jaar te boek als wankelend sneeuwfort waarin onze bevelhebbers soldaten opdragen zoveel mogelijk gebruik te maken van erwten als munitie en mango’s voor mortieren. Want kogels of raketten hebben we niet meer. Of nou ja – die hebben we wel, maar die zijn al vijftig jaar geleden afgekeurd.

Het Ministerie van Defensie heeft sinds voormalig defensievoorvrouw Jeanine Hennis-Plasschaert steeds meer weg van een Montessorischool die het einde van haar latijn bereikt. Beeld je het volgende even in: de Onderwijsinspectie sommeert eerdergenoemde school om binnen een jaar de gebrekkige tafels en stoelen in het schoolgebouw te vervangen door nieuw spul, want anders moeten de deuren sluiten en moet de school ruimbaan maken voor een belangenorganisatie die zich inzet voor verstandelijk gehandicapte roofvogels. De druk voert op, maar in plaats van een kijkje te nemen op de website van een meubilairgroothandel, investeert de directie in extra handarbeidlessen – zodat de leerlingen zelf hun eigen tafels en stoelen kunnen maken. Zo voelt het beleid van het ministerie al een aantal jaar aan als het gaat om logistieke problemen, zoals bijvoorbeeld de uitrusting van militairen: er wordt voorgenomen het probleem aan te pakken, maar de oplossing wordt gepresenteerd in een natte krant van twee dagen geleden.

Dit is gewoon zonde. En dit soort voorvallen mogen echt niet gebeuren. We hebben het godverdomme over de krijgsmacht: een fundament van onze samenleving, en de enige barrière tussen Nederland en kwaadwillende groepen. Militairen dienen als verlengstuk van de Nederlandse politiek op het internationaal strijdtoneel, en het is van belang dat deze helden op vredesmissies of andere operaties in ieder geval beslagen ten ijs kunnen komen. Dat is niet alleen voor de overlevingskans van deze mensen belangrijk, maar ook voor de overlevingskans voor politiek Nederland, als serieuze speler op het wereldtoneel.