Sinan Can deelt updates uit aardbevingsgebieden in Turkije en Syrië

Er is een vliegtuig vertrokken naar het rampgebied in Turkije. Aan boord hulpverleners, goederen en journalisten, onder wie Sinan Can.

Sinan Can is afgelopen week naar Turkije en de grens met Syrië gegaan om de situatie in de landen vast te leggen. Via Instagram (@sinancan77), radio en televisie houdt hij ons op de hoogte van wat hij daar aantreft.

'Hebben wij hier voldoende beeld van omvang?', vraagt Jan-Willem Roodbeen zich af. "Nee dat hebben wij niet en dat had ik ook niet", legt Can uit. "Tot ik naar het buitengebied ging reizen waar helemaal geen hulp is geweest. Ze hadden de capaciteit en de spullen niet", vertelt Can. "Ik heb in een buitengebied twee gebouwen gezien die ingestort waren waar nul poging is gedaan om mensen uit het puin te halen. Ze hebben dat al opgegeven."

Wat ziet hij daar?
'Ik stond op een punt waar op een gegeven moment de lijkzakken op waren. Zo veel doden zijn er. Daar werden 50 à 60 lijkzakken op tanks gelegd - binnen een of twee uur, op één punt. Het gaat in een enorm tempo. Het dodenaantal gaat steeds sneller omhoog.' 

Ook zijn er steeds meer gebouwen waar zoekacties worden gestaakt. 'Het is daar -15 graden en gebouwen zijn op zo'n manier ingestort (als een soort sandwich) dat zoeken geen zin meer heeft. Er worden her en der nog mensen levend onder het puin vandaan gehaald. Maar dat gaat natuurlijk steeds minder worden. Morgen zullen het er nog minder zijn dan vandaag en overmorgen zullen het er denk ik geen meer zijn.'

Hoe gaat het met de overlevenden?
'De omvang is gigantisch, het gebied is gigantisch. Net als het aantal doden en gewonden en mensen die getroffen zijn door deze ramp. In het begin waren mensen voornamelijk in shock, toen kwam de survival mode - het overleven - en nu kijken mensen ook naar hoe nu verder. Mensen leven nu in tenten en vragen zich af hoe lang zij zo zullen leven. Er zijn ook mensen die weg willen uit het getroffen gebied om een nieuw leven ergens anders op te bouwen.'

Waar is de meeste behoefte aan?
Vooral onderdak is een enorm probleem. Met name tenten, containers en kachels zijn van groot belang. Ik heb medisch specialisten gesproken: die vertelden mij dat er voldoende medicijnen zijn. Er is ook genoeg voedsel heb ik gezien, dat komt echt uit alle hoeken. En ook hele bergen kleding.'

Komt de hulp ook aan in Syrië?
'Ik was gisteren bij twee grensposten om de grens over te gaan. Ik heb veel druk gezet, maar dat is me helaas niet gelukt. Ik heb wel gekeken of er veel verkeer was tussen de landen. Wat ik zag was: een keer in de twee uur één vrachtwagen, waarvan me niet helemaal duidelijk was wat erin zat.'

Sinan maakte beelden in Elbistan, in de Turkse provincie Kahramanmaraş. 

'Ik ga nog een poging wagen om Syrië te bereiken. Wat niet makkelijk is, omdat de grens dicht is', legt hij bij Jan-Willem Start Op! uit. Het is namelijk belangrijk om ook het verhaal aan de andere kant van de grens te vertellen, vindt hij: 'Omdat er gewoon te weinig aandacht voor is. Alles is gefocust op Turkije en dat is prima, maar aan de andere kant van de grens voltrekt zich ook een groot drama.' Sinan heeft contact met mensen in het rampgebied in Syrië. 'Ze hebben het echt heel zwaar en proberen eigenlijk met handen en voeten brokstukken te verwijderen. Ze hebben geen materieel om mensen onder het puin vandaan te halen. Dus ja, als je dat met handen en voeten gaat doen... Hoe lang duurt dat, joh? Dat is niet te doen.' 

Of het Sinan zal lukken de grens over te steken is zeer de vraag. De grens wordt streng bewaakt, zelfs vrachtwagens met hulpmiddelen worden maar mondjesmaat binnengelaten. 'Dus de vraag is überhaupt of journalisten daar mogen komen.'

In het door de aardbevingen getroffen gebied lopen een aantal grenzen die het hulpgoederen en -verleners moeilijker maken getroffen gebieden te bereiken. Sinan legt uit hoe dit zit:

Roze gebied: onder het regime van Assad.
Groen gebied: onder verschillende gewapende groepen.
Grijs/paars gebied bovenin: gebied dat gecontroleerd wordt door Turkije en het Vrij Syrisch Leger.
Grijs/paars gebied onderin: de Golanvlakte, waar Israël zit.
Geel gebied: Koerdisch gebied.

Er zijn drie partijen die volgens Can absoluut niet met elkaar gaan samenwerken. 'Ergens hoop je natuurlijk dat een grote natuurramp zorgt dat de strijdbijl begraven wordt en mensen elkaar helpen. Maar dat gaat niet gebeuren omdat alle groepen met elkaar op gespannen voet staan. Daarom is er al twaalf jaar burgeroorlog in dit land. Voor hulpverleners is het een hel.'

Neem de groene vlakken: 'Daar kan nu alleen maar hulp komen vanuit Turkije. Dat is de enige lifeline daar. En dat geldt ook voor dat grijze gebied.' Voor het gele gebied is het (nog) lastiger. 'Omdat dat natuurlijk op gespannen voet staat met de Turkse overheid. Dus daar is alleen toegang via Irak. Daarvoor is een toegangsplek: de rivier Tigris.' Dit maakt de Koerden erg geïsoleerd. Maar ook hulp aan bijvoorbeeld Aleppo (onder het regime van Assad) kan alleen via Damascus.