Nederland, mijn buitenland #3 - Jeffrey

Deze keer praten we met Jeffrey (28). Hij groeide in de jaren negentig op in Den Haag. In 2004 ruilden hij en zijn familie Den Haag in voor Londen, waar hij tot vorig jaar verbleef. Maar de warme stroopwafellucht, tompouces en haring bleken toch net iets te aantrekkelijk voor Jeffrey: vorig jaar keerde hij weer terug naar Den Haag, de stad waar zijn leven in Europa allemaal begon. Als een expat welteverstaan. Wat hem betreft is Nederland hét land met het ultieme werkethos, maar tegelijkertijd ook een land dat nog veel moeite heeft om racistische nuances volledig de kop in te drukken.

Jeffrey: Net als bij veel andere migrantenouders, wilden de mijne een uitzicht op een beter leven. En al helemaal voor mij. Ze zagen in Nederland geweldige kansen, met name op het punt van onderwijs en economische welvaart. Ik groeide hier in de jaren negentig op en had het er enorm naar mijn zin. Ik groeide hier net als andere kinderen op, maar toentertijd als Jeffrey Jansen.

Mijn ouders hadden een duidelijke langetermijnvisie: ze wilden graag dat ik hier een goede toekomst zou opbouwen. Maar je moet je realiseren dat mijn ouders nog herinneringen hebben aan een gekoloniseerd Ghana. Mijn ouders en andere Ghanezen uit hun generatie hebben een sterk wantrouwen ontwikkeld naar Europeanen toe. Ze hadden het idee dat ik met mijn familienaam – Opoku – minder kans zou maken op de arbeidsmarkt. Daarom noemden ze mij eerst Jeffrey Jansen. Een paar jaar later begon ik me af te vragen of ik geadopteerd was, of zoiets. Toen mijn moeder mij uitlegde waarom ik Jansen heette, verwierp ik het idee erachter vrij snel. Ik bedacht me dat het dragen van een naam geen invloed zou moeten hebben op de kansen die ik op de arbeidsmarkt heb. Nu draag ik mijn familienaam met trots.

Ja man, nogal. Ik deed een tijd geleden een experiment waarbij een vriend van mij en ikzelf solliciteerden naar dezelfde functie. Hij, een witte jongen met een bachelor op zak, nam het dan tegelijk op tegen mij: een zwarte jongen met zowel een bachelor als master in ICT, én met ervaring. En wat blijkt: híj kreeg de baan aangeboden. Ik moet gewoon wat harder werken om mijn plek in de maatschappij te veroveren. Maar ik besef me al te goed dat hard werken je een heel eind kan brengen.

Mijn vader reisde in de tijd dat we in Nederland woonden op en neer naar Engeland om voorbereidingen te treffen voor een uiteindelijke verhuizing. Daar wist ik helemaal niets van af, totdat mijn moeder en ik in 2004 in de bus naar Engeland zaten. We zouden op vakantie gaan, vertelde ze me. Daar bleek dus niets van te kloppen, haha. Ze vertelde me ergens halverwege dat we niet op vakantie gingen maar dat we permanent naar Engeland gingen.

Het was echt kut aan het begin. Ik moest ineens abrupt mijn leven hier in Den Haag vaarwelzeggen. Dat viel zwaar. Maar in de loop der jaren raakte ik gewend aan het Engelse leven. Ik noem mijzelf ook met alle liefde een Engelsman. Ik studeerde er, bouwde er een enorme vriendengroep op en werkte bij toffe bedrijven. Maar in 2018 raakte ik even uitgekeken op Engeland en kreeg ik de kans om hier in Den Haag te werken. Zo’n kans laat ik niet liggen. Helemaal vanwege Brexit.

Londen heeft massaal tegen een vertrek uit de Europese Unie gestemd vanwege de economische banden die de stad heeft met de rest van de EU. De stad heeft sinds de economische recessie van 2008 geleerd dat een verdeeld Europa een kwetsbaar Europa is. En er alleen voor staan is helemaal geen optie. Toen ik zag dat een meerderheid voor een vertrek stemde, wist ik dat het slechts een kwestie van tijd was voordat de situatie uit de hand zou lopen. En ik had het bij het juiste eind. Niemand weet wat er aan de hand is en wat er gaat gebeuren. Het is een grote puinhoop momenteel. 

Het weer is hier net zo armoedig als toen, haha. Maar wat ik heel goed aan Nederlanders kan waarderen, is het feit dat ze zich wel kleden naar het weer. In Engeland worden de eerste korte broeken al uit de kast getrokken zodra er een zonnestraaltje te zien is.

De directheid is iets waar je als Engelsman niet omheen kan. In Engeland zijn mensen gewoon niet zo direct. Maar goed, dat is al zo vaak gezegd over Nederlanders. Wat ik écht kan waarderen aan Nederland is de werkethiek. Iedereen is hier zo fucking ondernemend, dat werkt heel inspirerend. Mensen zijn altijd met iets bezig: projecten beginnen, you name it. Nederland is wat dat betreft echt een uniek land.

Het racisme. Zonder twijfel.

Bro, het gaat me echt vooral om de racistische nuances. Ik kan er gewoon niet bij dat dat Zwarte Piet anno 2019 nog deel uitmaakt van de Nederlandse cultuur. Ik vind het ook nog steeds moeilijk te behappen dat mensen hier het woord ‘neger’ met gemak gebruiken om een zwarte man te omschrijven. Mijn Engelse vrienden – zowel wit als zwart - vinden het ook moeilijk te verteren. Ik begrijp dat niet iedereen het hier als racistisch ervaart, maar als je te maken hebt met een groeiende groep mensen die Zwarte Piet aanstootgevend vindt, dan moet je als land op een gegeven moment bereid zijn concessies te doen.

Die bestaat vooral uit Engelsen. Ik kan zowel Nederlands als Engels spreken, maar ik spreek doorgaans vaker Engels. Ik denk dat het daaraan ligt: het feit dat ik vrijwel altijd Engels spreek. Sterker nog - zelfs de Nederlanders waar ik mee omga kiezen er liever voor om Engels met me te praten, wetende dat ik ook Nederlands kan.

Geloof het of niet: ik ontdek iedere dag iets nieuws hier in Nederland. Mijn Nederlandse vrienden stellen mij aan zoveel nieuwe dingen voor. En dat komt vooral omdat ik een expat ben en me sociaal opstel. Daarmee wek je in veel gevallen automatisch een nieuw soort interesse op bij mensen. Ze zijn zo benieuwd naar je achtergrond en willen je vol trots kennis laten maken met hun cultuur. Ik bezoek toffe exposities met ze en ga naar leuke feestjes. Dat soort dingen.

Doelgericht werken. Het is cool dat iedereen hier zo hard werkt en gefocust is maar het is me soms niet helemaal duidelijk waar het allemaal voor bedoeld is. Ik huur momenteel een huis, maar zou dolgraag in de nabije toekomst een huis willen kopen en in een mooie auto willen rijden. Dat is voor mij een doel, en dat gaat hier in Nederland een stuk lastiger dan in Engeland: shit is duurhuizen zijn hier heel erg duur om aan te schaffen.  Ik heb het idee dat veel mensen in Nederland werken om te werken. In Engeland merk ik dat mensen naar veel duidelijkere dingen toe werken. Deze doelen lijken voor sommigen misschien basaal, maar het zijn wel dingen waar ik graag naartoe wil werken.

De directheid, man. Engelsen kunnen echt veel duidelijker zijn, wat mij betreft. Mijn vrienden in Engeland merken dat ook op als ik daar op bezoek ben: ik ben heel straight to the point geworden.

Ik werd eens een snob genoemd door iemand en ik heb helemaal geen idee waarom, haha. Maar verder: expats worden vaak in hetzelfde verband gebracht als toeristen. Vooral in negatieve zin: de stereotype irritante toerist die met weinig respect voor het land maar doet en laat wat hij wil.

Ik hou van zowel Nederland als Engeland. Ik merk dat ik Engeland nu best wel mis. Tuurlijk, ik ben hier naartoe gekomen vanwege Brexit en omdat ik Engeland een beetje beu was, maar een groot gedeelte van mijn vriendengroep bevindt zich daar. Ik zie mijzelf over een paar jaar vast wel weer teruggaan naar Engeland.

Ja, ik denk het wel. Engeland komt er uiteindelijk wel weer bovenop. Zulke omstandigheden moeten niet in de weg staan van mijn dromen: in dit geval dat mooie huis kopen en in een dikke wagen rijden.