Natuurfilm Strand: de mooiste beelden op een rij

In samenwerking met alle natuurbeschermingsorganisaties van Nederland middels het project 'Wij & Wadvogels' brengt Ruben Smit het leven op en rond het strand in beeld in zijn nieuwe natuurfilm Strand. Een verzameling van enkele fraaie beelden uit de film, met tekst en uitleg van Smit.

De bovenstaande (hoofd)foto is gemaakt op het strand bij Paal 9 op Texel, vlakbij de Horsduinen. Dit is de plek waar de storm, bij noordwestenwind, het hardst is van heel Nederland. Hier wordt dan regelmatig windkracht 10 gemeten. Als je storm wilt zien, moet je naar Paal 9. Voor de film wilde ik graag een goede storm filmen, want een storm maakt en breekt. Enerzijds zorgt het voor hoogwater en een aangetaste kustlijn, anderzijds zorgt het ook voor stranding van vloedmerk en het verplaatsen van zand, waardoor nieuwe natuur kan ontstaan.

Wat we hier zien is een primair duin: een duin die in één dag wordt gevormd. Daarvoor is wel een windkracht 4 of hoger nodig. En als je goed kijkt, zie je bovenin een plukje biestarwegras, het belangrijkste plantje van Nederland. Biestarwegras is namelijk de ideale zandvanger. Het zand hoopt zich op tussen zijn wortels, een duintje ontstaat en uiteindelijk ook echt hoge duinen. Die duinvorming rond dit plantje heeft ervoor gezorgd dat West-Nederland is ontstaan. Hele delen zijn, duizenden jaren geleden, van de zee afgesnoept waarbij door het droogvallen een zoetwatermilieu en veengrond ontstond. Zonder dit kleine grasje was het westen van Nederland in feite nog zee geweest.

De eitjes van een dwergstern. Een soort meeuwachtige vogel, niet veel groter dan de merel. Hij broedt vooral op de Waddeneilanden en de Zeeuwse stranden op zo’n 100 meter van de branding, op kaal zand, waar het hard waait en stuift. Maar dit is ook de plek waar mensen gaan wandelen met hun hond, waardoor de nesten verstoord worden. Het is een van de grootste conflicten van het strand. Je ziet hier de hond van de boswachter, want we moesten deze scène gecontroleerd opnemen, bij een nest dat al verlaten was, een mislukt nest. In de film zie je de voortdurende invloed van de mens op de strandnatuur. Het strand is een plek van recreatie, maar het is ook een compleet en complex ecosysteem.Die gaan niet altijd samen.

De strandplevier is met een populatie van slechts 10 paartjes een van de zeldzaamste broedvogels van Nederland. Je ziet het vrouwtje op het nest en het mannetje dat de wacht houdt. Achterin, als je goed kijkt, zie je nog een paaltje van een afrastering dat door vrijwilligers is gezet om het paartje rustig te laten broeden. De strandplevier, zelf een centimeter of 6 groot, krijgt kuikentjes die nog kleiner zijn dan een euromunt. Ze broeden op de ruigste stukken strand, omdat de eitjes dan goed camoufleren met de schelpen. Desondanks heeft de strandplevier met veel gevaren te maken, zoals honden, toeristen of een storm die ze wegspoelt.

Een heel mooi grafisch beeld, gemaakt met een drone. Je ziet een groep mantelmeeuwen in de terugtrekkende branding naast een stranding van vloedmerk, de oranje-bruine gloed van aangespoelde mosdiertjes. Dit zijn kleine zeediertjes die in diepere zeeën leven en eens in de zoveel tijd, wanneer het hard waait en de wind goed staat, massaal aanspoelen. Voor veel mensen betekent vloedmerk: stank, rommel, geur van rotte eieren. Maar het is van levensbelang voor organismen als strandvlooien en strandvliegen: de vuildienst van het strand. De strandvlooien en –vliegen zijn op hun beurt weer voedsel voor de zandplevier. Essentieel dus, maar de mens ruimt vloedmerk met grote bulldozers op. Het stinkt, dus het moet weg, anders blijven de strandgasten weg.