Messengeweld onder jongeren: hoe voorkomen we dit?

Steeds vaker zijn dader én slachtoffer van een steekincident jonge mensen. Hoe kunnen we dat in de toekomst voorkomen?
 
Hoe komen die jongeren tot zulke rigoureuze maatregelen?', vraagt Patrick Lodiers zich af.

Een oorzaak voor de opleving van het aantal steekincidenten onder jongeren ligt volgens journalist Noureddine Alterch in het online leven, vertelt hij in De Nieuws BV. Tegenwoordig achtervolgen kleine misstapjes je voor lange tijd op het internet. Een stomme grap of een onaardig WhatsAppje blijft door middel van screenshots in de roulatie. Voornamelijk jongens voelen daarbij ook de druk een status hoog te houden, legt Alterch uit. ‘Eer en laten zien dat je niet met je laat sollen.' Ook pedagoog delinquente jongeren Minchenu Maduro erkent de invloed van sociale media op de status van jongeren. ‘Als je afgaat op sociale media dan ga je af voor heel veel mensen’, vertelt ze in De Nieuws BV.

Een veel gehoorde oorzaak voor de steekincidenten is drill rap. Een muziekstroming die is overgewaaid uit Londen en Chicago. ‘Een vorm van rap waarin jongeren elkaar bedreigen en uitdagen.’ De teksten en beelden in bijbehorende videoclips laten vaak weinig aan de verbeelding over. In de clips zijn mensen vaak gemaskerd te zien met messen en pistolen in hun handen. Deze muziek is zeker een aansporing voor de jongeren, aldus Maduro. Maar ze wijst de rap niet aan als hoofdoorzaak. Sterker nog: de drill rap zou een belangrijk onderdeel van de oplossing kunnen vormen.

Een ander belangrijk aspect is het ‘kinderbrein’, zoals Alterch het noemt. ‘Jeugdstrafrecht is er niet voor niets. Het kinderbrein of jongerenbrein is nog niet zo ver. Ze kunnen vaak de risico’s van dingen die ze doen niet van tevoren peilen; ze hebben die ervaring ook niet. Af en toe gebeurt het dat jongeren dan overgaan tot rigoureuze maatregelen.’ Impulsiviteit, noemt Maduro het. De prefrontale cortex is nog niet volledig ontwikkeld. Daarom kunnen zij dat niet overzien.

‘Maar ik ben ook jong geweest, en toen moest mijn brein zich ook nog ontwikkelen. Het is niet dat ik met messen rondliep en met messen ging steken’, aldus Lodiers.

Dat heeft alles te maken met de omgeving waarin Lodiers opgroeide en de omgeving waarin deze jongeren in opgroeien, volgens Maduro. Daarnaast hebben de media grote invloed op onze perceptie van dit probleem. ‘Toen ik twintig jaar geleden in Den Helder opgroeide waren er ook jongeren die met messen rondliepen. (…) Het is nu veel meer in de media, dus het lijkt alsof het veel erger wordt, maar het is iets van alle tijden.’ Wel escaleren deze situaties tegenwoordig veel eerder dan vroeger. En dat heeft volgens Maduro alles te maken met die sociale druk van het online leven.

En ook op straat wordt de druk opgevoerd. ‘Niemand gaat voor zijn lol met een mes rondlopen’, aldus Maduro, ‘dat is omdat ze op die manier van mening zijn zichzelf te beveiligen.’ Een vicieuze cirkel dus. Begint er één persoon met het dragen van een mes, dan vergroot dat het onveilige gevoel bij anderen, waardoor zij ook een mes gaan dragen. ‘Hoe meer jongeren zich beveiligen met een mes, hoe meer messen er ook op straat komen.’ En hoe sneller een onenigheid uit de hand loopt.

Maar hoe lossen we dit probleem op? 
Een essentieel onderdeel in de oplossing van dit probleem is volgens Maduro contact. ‘Deze jongeren dat zijn ónze jongeren. Wij als hele samenleving hebben daar wat in te doen. Het is heel makkelijk om (…) ze als buitenstaanders te zien.’ Daarom moeten we juist het contact aangaan. Het niet over ze hebben, maar met ze in gesprek gaan. ‘We hebben het als mens nodig gezien te worden, ergens bij te horen. Als je dat kunt creëren, dan hebben deze jongeren een alternatief.’

Eerder noemde Maduro al het inzetten van drill rap als oplossing voor dit probleem. ‘Ze kunnen van toegevoegde waarde zijn.’ Die personen die deze raps maken worden als voorbeeld gezien door veel jongeren. Juist op die positie kan dus het verschil worden gemaakt. Maar daarvoor moeten deze mensen wel betrokken worden in het gesprek. ‘Ze kunnen zich nu heel makkelijk onttrekken’, volgens Maduro. En dat is het probleem. Daarom is contact nodig. ‘Zodat iedereen eigenaarschap krijgt.’

Ook voor de buurtwerkers en jongerenwerkers is een belangrijke rol weggelegd. Mensen die deze jongeren écht kennen. ‘Maar daar is enorm op bezuinigd, en dat vind ik jammer’, aldus Maduro.